Uitdrukking:
baantjies vir boeties
Betekenis:
Die uitdrukking “baantjies vir boeties”, of nepotisme, is gegrond op die bevoordeling of voortrekkery van familielede in beroepsvelde soos besigheid, politiek, vermaak, sport en godsdiens: Ek kan sien hoe korrupsie, nepotisme, baantjies-vir-boeties, onbekwaamheid en swak leierskap hierdie land lei na ekonomiese stagnasie, werkloosheid, armoede, chaos en die uiteindelike onvermydelike gevolg: die sinkput van ʼn gefaalde staat waaruit selfs die kankerselle wat dit veroorsaak het, nie kan ontsnap nie (Dawie Roodt, Maroela Media, 9 Augustus 2015); Misbruik van mag en posisie, bevoorregting van sommige en baantjies vir boeties maak mense desperaat (Maroela Media, 21 Januarie 2016); Die ingewikkelde netwerk van patronaatskap, baantjies vir boeties en familieverbintenisse het vinnig gelei tot die “mafia-sasie” van die Suid-Afrikaanse staat, meer eufemisties genoem “staatskaping” (Rhoda Kadalie, Maroela Media, 18 Julie 2016).
Waar kom dit vandaan?
“Baantjie” in Nederlands beteken ‘betrekking, loopbaan’. Die uitdrukking is aanvanklik deur matrose gebruik. Hierdie baantjie was dan in die besonder aan wal, wat ʼn matroos bevry het van die vermoeiende werksaamhede aan boord. In Nederlands is baantjie waarskynlik ontleen aan die ysskaats: as jy ʼn onbekwame skaatser was en jy moes ’n hele ent skaats, het jy op ’n skoongeveegde baan gebly om jou tog te vergemaklik. Oordragtelik is die idee ook dat ʼn baantjie vir ʼn boetie min moeite maar groot besoldiging meebring.
Bronne: Etimologiewoordeboek van Afrikaans (EWA) en Spreekwoorde en waar hulle vandaan kom
In die huidige bestel kan dit ook vertaal word met BBBEE en EE. Mense word aangestel en bevoordeel vir besigheid op grond van hulle velkleur. Dit is nie n nuwe konsep nie want dit gebeur al vir eeue lank. Die verskil is net dat dit nou deur wetgewing afgedwing word.