Foto: pixabay.com
Deur Bennie van Zyl (TLU SA)
Hierdie rubriek het oorspronklik op die APK se webwerf verskyn en word met die APK se vergunning op Maroela Media gepubliseer.
Die emosie rondom grond en besitreg in Suid-Afrika vier tans hoogty. Dit maak van die ANC-regering, wat politiek bankrot is, ʼn baie gevaarlike rolspeler in dié sin dat grond amper die enigste aspek is waarmee hulle die massas verder met beloftes, maar ook moontlik met die daad, kan tevrede hou. Pres. Jacob Zuma is op rekord dat hulle (die ANC) die land na sosialisme en kommunisme gaan neem. Die Onteieningswet behoort dus binne hierdie konteks beskou te word. Die vraag kan tereg gevra word of die grond net geneem gaan word soos in Zimbabwe. Baie jare gelede was ek teenwoordig toe ’n ANC-minister gesê het dat hulle nie soos Zimbabwe gaan maak nie – in Suid-Afrika gaan hulle dit met wetgewing doen! Met die Onteieningswet, maar ook ander wetgewing soos byvoorbeeld Esta en ander, is die tafel gedek daarvoor dat daar wel met wetgewing, hetsy geleidelik of vinnig, grond (of ander bates) onteien/ontneem kan word.
Daar moet dadelik gemeld word dat persone verskil oor die moontlike aanwending van die wet. Groot ruimte bestaan vir moontlike verskil in interpretasie. Die vraag is egter wie se siening uiteindelik sal geld?
Wetgewing moet ingevolge die bedoeling van die wetgewer beoordeel word en dan moet dit grondwetlik wees. In Artikel 25 van die Grondwet word daar onder meer genoem dat eiendom onteien kan word vir die openbare belang of ’n openbare doel. Die Grondwet beskryf openbare belang onder meer as die nasie se verbintenis tot grondhervorming en ook om gelyke en billike toegang tot hulpbronne te bewerkstellig. Daar word voorts gemeld dat eiendom nie tot grond alleen beperk word nie.
Onteiening ter wille van openbare belang is wêreldwyd ʼn aanvaarbare praktyk. Dit word aangewend om byvoorbeeld infrastruktuur soos damme, kragstasies en paaie te bou.
Volgens die Grondwet behoort die volgende vyf aspekte in ag geneem te word by die prysvasstelling van grond/bates wat die regering wil onteien: Huidige gebruik, rede vir die onteiening, vorige subsidies ontvang, markwaarde en die geskiedenis van die grondbesit. Gereeld word dit van politieke platforms af verkondig dat wit mense die grond gesteel het met hul aankoms in Suid-Afrika. Indien dit dan wel gevestig word as die waarheid, sal die argument gevoer kan word dat daar nie vir gesteelde goed betaal word nie.
Daar word ook in die Grondwet voorsiening gemaak vir die ontneming van bates. Geen vergoeding is dan ter sprake nie. Twee sulke hulpbronne is reeds deur die regering ontneem, naamlik water en minerale regte. Die hoogste hof in die land het dan ook bevestig dat daar nie vir die minerale regte van burgers betaal moet word nie aangesien die staat dit net reguleer namens al die mense en nie vir hulself onteien het nie. Weer eens ontstaan die vraag of grond nie ook moontlik ontneem kan word in die openbare belang (soos die Grondwet magtig) om gelyke en billike toegang tot die hulpbron te bewerkstellig en die staat dit dan bloot reguleer namens al die inwoners nie?
Baie mense reken dat hierdie wet net op plase/grond van toepassing sal wees. Dit is ’n mistasting en ʼn mens moet besef dat alle bates hieronder hanteer kan word – selfs die yskas of kos in jou huis.
Dat onteiening nie slegs vir ’n openbare doel gedoen hoef te word nie, maar ook gedoen kan word waar dit in openbare belang is, is ook problematies. Die interpretering van wat in die openbare belang is, kan uiteenlopend wees. ’n Onverantwoordelike regering wat irrasioneel in sy optrede is, kan dit moontlik aanwend as politieke instrument om die voetvolk, na wie se stemme hy vry, ’n verdere rat voor die oë te draai.
’n Verantwoordelike regering se taak in ’n demokrasie is tweërlei van aard, naamlik om na die veiligheid van die inwoners om te sien en om ’n gunstige klimaat te skep wat beleggings bevorder en sodoende ekonomiese groei bevorder. Klaaglik faal die ANC-regering ten opsigte van albei.
As gevolg van die moontlike wanaanwending daarvan bring hierdie wet net te veel onsekerheid en is die volume geld wat tans die land uitstroom seker die hoogste ooit. Dit bring mee dat daar op geen wyse by die nodige ekonomiese groei uitgekom kan word nie. Die kapasiteit wat benodig word om byvoorbeeld werkloosheid en armoede hok te slaan, word nie geskep nie en die land verval in ’n bose, negatiewe spiraal wat die slegte dinge net slegter maak.
Dit lyk inderdaad nie rooskleurig nie. As Christen is daar egter altyd ’n beter antwoord as dit wat die bose magte en die owerhede (Efesiërs 6:12) op ons probeer afdwing. Deur Christus is ons reeds oorwinnaars en kan ons daarom ons koppe optel en steeds ingevolge ons kultuuropdrag (Genesis 1:28 en Genesis 2:15) positief skep en bewaar. Die Christen-boer weet waar kom al die antwoorde vandaan en in tye van voorspoed en ook in tye van nood word daar gehandel as rentmeesters van die grond met ’n uitgangspunt dat die grond, soos alles anders in ons lewe, eintlik aan God behoort en dat ons dit net leen by ons nageslag wat ook weer rentmeesters moet wees.
Dit beteken allermins dat ons die spreekwoordelike “Gods water oor Gods akker”-benadering moet volg en maar wag en kyk wat gaan gebeur nie. Die huidige situasie verg van ons elkeen om juis die wapenrusting (Efesiërs 6:10-20) op te neem, want dit is al hoe ons staande kan bly. Omgord met hierdie wapenrusting en toegerus met ons Godgegewe gawes en talente behoort ons te woeker en planne te maak sodat God se koninkryk eerstens al meer hier op aarde gevestig word, ook in ons wetgewing. Dit bring die belofte mee dat Hy al die ander dinge wat ons nodig mag hê, vir ons sal byvoeg (Matteus 6:33).
Vandag is wysheid nodig om die regte keuse te kan maak voor al die uitdagings wat ons nou en ook in die toekoms gaan ervaar. Ons kragtigste wapen is gebed. Gebruik ons dit regtig nog in diepe nederigheid en afhanklikheid? Kom ons bid vir wysheid – dan sal die insig kom oor hoe en waar ons wel ons energie moet aanwend en die regte uitkoms sal ons dan beskore wees. Uiteindelik lê die toekoms nie in ons hande nie, maar dit lê beslis ook nie in die ANC-regering se hande nie!
Ons het vandag ’n keuse of ons die oog gaan hou op die ANC en of ons ons oog gaan rig op die lewende God wat beskik oor die lotgevalle van alle volke en nasies. Daarin lê ons toekoms ongeag watter wet of handeling ’n sekulêre regering ook al skep of aanvang.
Daar kan baie gepraat word oor grond en eiendom en wette en howe, maar helaas moet daar oor grond bereidheid wees om fisiek oorlog te voer, anders kan die skelm (regering) dit stuk-stuk net vat en uiteindelik het jy geen woonplek meer nie. Dit sê nie maak sommer oorlog in wanorde en op die eerste aanblik nie, maar as die bewustheid, voorbereiding en bereidheid tot fisieke oorlog nie daar is nie, gaan jy jou grond verloor.
Daar kan baie gepraat word oor grond en eiendom en wette en howe, maar helaas moet daar oor grond bereidheid wees om fisiek oorlog te voer, anders kan die skelm (regering) dit stuk-stuk net vat en uiteindelik het jy geen woonplek meer nie. Dit sê nie maak sommer oorlog in wanorde en op die eerste aanblik nie, maar as die bewustheid, voorbereiding en bereidheid tot fisieke oorlog nie daar is nie, gaan jy jou grond verloor.
Goeie stuk en mooi uiteengesit. Dit is egter belangrik om te erken dat die moraliteit wat in die Grondwet voorkom gebaseer is op die kommunistiese/sosialisties morele sisteem.
Ongelukkig is daar baie “Christene”, beide hier en in die res van die wereld wat glo dat sosialitiese moraliteit baie dieselfde is as Christelike moraliteit. Dit is egter heeltemal verwyder van die waarheid. Die twee is geensins rekonsilieerbaar nie. Dit is ironies dat dit vandag die geval was, aangesien Karl Marx, wat sosialistiese denke gewild gemaak het, onder geen sulke illusies was nie. Hy het ander gelowe tereg as in kompetisie gesien met sy eie morele sisteem.
Dit skep egter n geleentheid aangesien (volgens sensus opnames) die meeste swartmense as Christene identifiseer., terwyl die SAKP die ANC se morele kompas probeer wees.
n Veldtog wat die moraliteit verskille tussen Christene en kommuniste uitwys op n rasionele wyse en dan tot die logiese gevolgtrekking kom dat jy nie n Christen en n kommunis op dieselfde tyd kan wees nie, mag dalk vrugte afwerp. Dit sal dalk veroorsaak dat meer swart mense teen kommunistiese moraliteit stem.
Net n vraag………………………….
het die tyd nie gekom vir die kommersiele boer om maar vrywilliglik die grootste deel van sy grond af te staan aan die regering, vir herdistribusie aan die landlose massa wat konsuis soooooo bitter graag wil boer, …………
Dan boer hy ‘vir eie gebruik’, hy weet ten minste al klaar hoe om dit korrek te doen. Stig n ko-op met familie en vriende buite die boerdery bedryf en verskaf op klein skaal aan hulle.
Op die manier het almal mos n eweredige kans om ‘vooruit’ te boer, en is almal ‘happy’ ……..
dan nie?
Jongie ek weet nie. Kan nou al sien hoe die boer sy uiterste probeer, maar net eenvoudig nie sal kan byhou met al die stelery van nog ‘n skapie, nog ‘n bokkie, nog ‘n paar hoenders, varke, sinkplate, hout, drade, hekke, Telkompale en enige ander dergelike ding wat afgeruk en weg gedra sal kan word na die “happy”bure nie. Klink bietjie eufories om hier in ons lieflike, tans baie onregverdige land, te kan werk. Weet nie regtig waar in die wêreld dit kan werk as iemand reeds etlike jare sweet en geld ingesit het en dan soos lekkergoed dit moet uitdeel ter wille van ander wat dink hul weet hoe en glad nie weet hoe nie – maar hul is darem lus daarvoor nie.
As mens kyk na die behoeftes van die ‘ander’ tov werksgeleenthede, studie aan skole en universiteite, dan speel ‘geleentheid’ geen rol nie, mag en begeerte wel. Poste is summier oorgevat, skole en universiteite is beset en witmense is uitgedruk. Hoekom sal die sg verontregtes skielik tevrede wees met ‘n stukkie grond in die vlei van boere se plase as hulle die woonhuise en landerye ens kan vat… alles pasella en met die seenwense en beskerming van hul party. Vergeet daarvan dat die ander ‘nice’ gaan wees. Zimbabwe gaan ‘n vulletjie wees teen ons. Gierigheid ken geen perke nie. Slim onderhandelinge gaan doelloos wees. Ons moet ook nie met die Hemelvader probeer onderhandel nie. Boere is sakemanne. Hulle het ook nie briewe uit die Hemel gekry wat se hulle is die uitverkorenes nie. Die Jode is destyds uit hul land gejaag en … is ons boere verhewe bo probleme?
Ja, dis die word: Gierigheid. Onkunde moet bygevoeg word, want dit blyk asof meeste (nie almal nie) dink om op so ‘n groot stuk grond te bly – kyk, werk is ‘n lelike word – is te wonderlik. Als gebeur vanself en kos jou niks om te doen nie. Nie eers moeite nie. Als is net eendag daar. Dan jaag dit hulself in krale en stalle en voer spring van iewers af self in bakke in. Weiding is altyd volop en niemand brand dit ooit af nie. Die drade hou hulself mooi reguit gespan. Melkery goedery kan verkoop word, want dis darem nonsens om nie bloot die spene te trek nie. Bog om vir winter voorsiening te maak – die vee moet maar vrek – meer om te eet. ens. ens. ens. Gierig.
Dit is soos disselboom se dit gaan ook nie oor boer of grond nie, hulle wil eenvoudig net he wat die wittes besit of hulle dit kan gebruik maak nie saak nie, hulle wil dit he want die regering belowe dit dan. Dit is die enigste manier hoe die ANC die massas aan hulle kant gaan hou, belowe aan hulle alles wat in wit besit is.
Bennie v Zyl se ontleding v d onteieningswet is heeltemal reg. Sonder om te profeties te klink, het ek hierdie ding sien kom met die deurlees v d Grondwet jare gelede. Die gedeelte wat onteiening ” in openbare belang” omskryf, is so wydoop vir interpretasie, dat ‘n wa en span osse daarin kan draai. Ondangs die goeie bedoelings waarmee die grondwet geskryf is, sal die regerende ANC hierdie gaping voluit gebruik op ‘n tyd en datum wat hulle pas. Die proeflopie daarvoor is baie suksesvol deurgevoer met die onteiening van minerale regte en later waterregte. Wetgewing is voorberei en gereed om toegepas te word sou die regte oomblik aanbreek. Die regte oomblik sal moontlik wees, wanneer die ontevrede, honger, werklose massas nie meer beheer of gekeer kan word nie. Tesame met beloftes wat onverantwoordelik en roekeloos gemaak word om desperaat aan bewind te bly. Intussen is daar nie veel teenkanting of sterk opponerende uitsprake vanaf die kant van landbouers en ander grondeienaars nie. Hierdie betreklike stilswye, kan maklik deur die ANC en radikales as goedkeuring van hul voornemens gesien word.
Ek hoor dikwels nou in die politieke uitprake in die aanloop tot die plaaslike verkiesing, dinge soos; grond is gesteel, asook grond is rykdom en geen vryheid sonder grond. Asof grond nou skielik die suksesresep vir voorspoed en geluk is. Hierdie opwelling in die arm en werklose massas kan skielik en malik gebeur en sal moeilik gekeer kan word.
Die drukkersduiwel het toegeslaan. Die 4de paragraaf wat begin met “Onteiening ter wille van openbare belang is wêreldwyd ….. ” moet eintlik lees : “Onteiening ter wille van openbare doel is wêreldwyd …. ” Dit bring ‘n totaal ander betekenis na vore wat verwarring kan veroorsaak.
Jare terug toe die vorige regering mense van hulle grond afgesit het was daar nie die vraag van hoe pas dit by ons sg Christelike oortuiging nie hoekom nou skielik?
jare gelede was dit verkeerd. daarmee sal almal saamstem. vandag is dit steeds verkeerd. Min mense het regtig besef wat aan die gang is daardie tyd . Dit was toegesmeer of staatsgeheim. Die mense van die’ struggle’, tans, is veronderstel om ‘n herhaling verhoed maar hulle het dit eerder verfyn tot ‘n fyn kuns – als uit puur hebsug
Daar is ‘n groot verskil tussen verskuiwings en ordenings van die 20ste eeu en die grondgryp en eiendomsdiefstal (BEE ingesluit) van vandag. Een van die verskille was opruiming, ordening en opbou (bv infrastruktuur), dus vooruitgang, teenoor vandag se gryp net om te hê, dus agteruitgang. Vandag is nie ‘n “herhaling” van iets nie. As dit so was, moet elke land op die aardbol nou maar net almal se grond van alles eeue teruggee en word ons almal bestaansboere – en dan het ons nie aardbewings, vloede of oorloë nodig nie, die wêreld vernietig homself sommer.
Dit is hierdie soort beriggewing wat my altyd dronkslaan. is daar wragtig mense in hierdie land wat gedink het daar kan enigiets goed uitkom as jy met kommuniste en godloënaars om die tafel gaan sit om oor ‘n volk se toekoms te onderhandel?