Is jy dalk ’n oikofobeet?

Dr. Dirk Hermann, bestuurshoof van Solidariteit.

Oikofobie is ’n toestand wat jou verlam, energie uit jou tap en jou in depressie kan laat verval.

“Oikos” beteken huis en “fobie” verwys na vrees. Oikofobie beteken dus letterlik vrees vir jou huis. Die gewone beskrywing daarvan is dus “die vrees vir die eie”. ’n Deel van ons Afrikaners, veral sekere rubriekskrywers, ly daaraan en dit wil voorkom of hul toestand aan die vererger is.

In Nederland het die skrywer Thierry Baudet in sy boek Oikofobie: De angst voor het eigene die term begin gebruik om te verwys na Nederlanders wat ’n vrees vir hul eie identiteit begin ontwikkel. Eie kultuur, waardes, geskiedenis, etiek, godsdiens en sienswyses – soos vergestalt in groepsverband – word onderspeel, geminag en selfs ontken. Dit is veral ’n Westerse verskynsel en het onder meer in Nederland ontwikkel weens skuldgevoelens ná die Tweede Wêreldoorlog. Dit kom egter ook in voormalige pioniergemeenskappe soos in Australië, Nieu-Seeland en in die VSA voor.

In Suid-Afrika kom die verskynsel ook onder Afrikaners voor. Die argument van die “oikofobeet” is dat ek nie mag wees nie omdat ek is wat ek is.

Die enigste manier om van die smet van die verlede te ontkom is om te ontbind. Afrikaners moet selfmoord pleeg. Terblanche Delport, ’n junior lektor verbonde aan die Departement Filosofie aan Unisa som die uiteinde van oikofobie soos volg op: “Die enigste doel vir wit mense, Afrikaners spesifiek, moet wees om te wag tot hulle sterf of om selfmoord te pleeg, soos die samoerai wat op sy swaard val as hy in oneer verval. As ons nie bereid is om dit te doen nie, dan is die enigste manier om wit heerskappy te beëindig wel die dood van die self as ’n etiese opsie,” aldus die oikofobeet Delport.

Oikofobete sal, in ’n poging om te ontbind, probeer om deel te word van die vorige onderdruktes. Deur “in te pas” by diegene wat hul kultuur en hulle as persone bedreig, sal hulle derhalwe gespaar word as die “oorwinning” eers behaal is. Hulle sal byvoorbeeld help beplan en meedoen aan anargie by universiteite.

Die ander strategie van oikofobete is om te onttrek en neutraliteit te kies. Hulle wil tog net nie konfronteer nie. Onderliggend daaraan is dat die individu glo dat hy of sy as individu suksesvol kan wees solank daar nie golwe is nie.

Die optrede van die oikofobete los niks op nie, maar bevestig hul skuld in die oë van die benadeeldes. Dit lei tot ’n groter gevoel van verontregting. Die oortreder-slagoffer-verhouding word versterk en verhoudinge normaliseer nie. Dit maak werklike gesprek nie moontlik nie. Deur jouself te ontken beteken nie dat ander jou gaan ontken nie. Ten spyte van die oikofobete se pogings om nie te wees nie, word hulle steeds as deel van die skulddraende kollektief beskou.

Oikofobete verkeer ook onder die indruk dat oordrewe en aanhoudende verskonings oor die verlede geloofwaardigheid sal skep. Dit ontgaan die Afrikaner-oikofobete dat enige kulturele groep ’n geskiedenis van goed en sleg, hartseer en vreugde, trots en skande het. Dít alles is deel van elke kulturele groep se identiteit: Duitsers, Amerikaners, Australiërs, Japannese, Russe, Engelse en op die tuisfront die Zoeloes en die Mfecane en in die meer onlangse geskiedenis die ANC se halssnoermoorde tydens die “struggle”.

Die hartseer uitkoms van oikofobie is dat diegene wat daaraan ly, nie kan deelneem aan die openbare diskoers nie. Hul unieke bydrae tot die samelewing gaan verlore en hulle raak later vervreemd van hulself. Vervreemding lei tot apatie en selfs vorme van depressie en Suid-Afrika is ’n armer land omdat iets van ons kulturele rykdom deur oikofobie verlore gaan.

Wat is die reaksie op oikofobie? Die antwoord lê beslis nie in xenofobie of vrees vir ander nie. Enige vorm van vrees, haat of meerderwaardigheid teenoor ander sal bloot ook xenofobie van die “ander” ontketen en oikofobie ten opsigte van die self voed.

Die antwoord lê in oikofilia. “Oikos” is huis en “filia” is liefde. Dit is dus liefde vir jou huis. Jy mag trots wees op wie jy is, die volle jy met al jou foute en vreugdes, goed en kwaad. In jou huis het jy verantwoordelikheid. Jou huis het baie kamers. Ek is ’n Hermann, ’n Afrikaner, ’n Afrikaanssprekende van Suid-Afrika en van Afrika, iemand met historiese wortels in en gebruike van die Weste. Alles definieer my huis. Ek sien my foute, is jammer daaroor en leer daaruit, maar niks van my hoef te ontbind nie.

Filia aktiveer, dit bring mee dat jy jouself aanmeld om te doen wat jy moet doen. Dit skep positiewe selfvertroue. In ’n politieke idioom gestel, lei dit tot demokratiese selfvertoue en deelname. In ’n Bybelse idioom leer oikofilia ons om soos Jesaja, die gestuurde, te sê: “Hier is ek, stuur my.” Dit is nie ’n wegskram van die self nie, maar ’n aanmeld van die volle persoon – ek. Dit is deelname, kritiek lewer en betrokke wees. In filia is ’n dieper soort liefde gesetel – dit is vriendskap of ’n mekaar-liefde. Dit is die Bybelse liefde vir jou naaste soos vir jouself. Dit is dus wedersydse respek en erkenning. As jy die Bybelse begronding van huis en liefde verstaan, sal jy ook verstaan dat oikofilia nooit teenoor ander of ten koste van ander geplaas mag word nie. Dit is nie los van of teen ander nie, maar ook nie los van of teen jouself nie. Soos jou huis vele kamers het, is die Here se huis ook een met vele kamers en die volheid van jou huis is deel daarvan.