Lesse te leer uit die Schweizer-sage

Betogers by die Laerskool Schweizer-Reneke. Foto: ANA

Die politieke debat en sosialemedia-oproer oor die eerste skooldag by Laerskool Schweizer-Reneke het nog nie bedaar nie. Die doel van hierdie artikel is nie om aan die debat vanuit die duidelik party-politieke of ideologiese invalshoek van die meeste kommentators deel te neem nie. Die vraag is: Wat het hierdie gebeure veroorsaak en wat kan almal hieruit leer?

Maar eers die konteks en die feite:

Daar is verskeie laerskole in Schweizer-Reneke. Daar is egter net een Afrikaanse laerskool. Die hoërskool is ʼn dubbelmediumskool (Afrikaans en Engels). Ten spyte van die feit dat die beheerliggaam besluit het dat dié laerskool se taal Afrikaans sal wees, neem hulle van tyd tot tyd nie-Afrikaanssprekende kinders in – uit die goedheid van hul hart, want dit verg ekstra moeite. Die ouers van hierdie Setswana-kinders weet dat dit ’n Afrikaanse skool is, maar aanvaar dit so, omdat hulle weet hul kinders sal goeie onderrig ontvang. Soms kan van hierdie kinders nie Afrikaans óf Engels praat nie – slegs Setswana. Anders as wat die politici in Mahikeng of die mense in Sandton wil hoor, is daar in die Noordwes Provinsie (en in talle ander landelike provinsies) kinders wat glad nie Engels magtig is nie.

En dis ook wat hier gebeur het. ’n Klompie swart kleuters is deur die skool aanvaar, al kan hulle nie Afrikaans óf Engels praat nie – op vyf jaar is hulle slegs Setswana magtig. Die grootste deel van die res van die klas is Afrikaanssprekend en kan nie Engels of Setswana praat nie. Hoe sal die eerste skooldag in graad R onder hierdie omstandighede verloop? Die juffrou, wat nie Setswana magtig is nie, bring haar Setswanasprekende huishulp skool toe, om te help om te tolk en sodat die Setswana-leerders kan verstaan wat van hulle verwag word – en om hulle tuis te laat voel tussen hul ander maatjies (wat hulle nie regtig kan verstaan nie, en andersom).

In die loop van die dag word foto’s van die graad R-klasse geneem en vir die ouers op ’n WhatsApp-groep geplaas – om hulle gerus te stel dat dit goed gaan. ’n Hele paar foto’s word geneem – in die meeste foto’s is daar geen skeiding tussen die kinders nie, hulle sit en staan vrylik rond. Een foto wys dat die vier swart kleuters by hul eie tafel eenkant sit. Onderwyseres X neem foto’s in onderwyseres Y se klas.

Die ouer van een van die swart kleuters ontvang die foto waar hulle eenkant sit. Sonder om die verduideliking van die skool se kant af te aanvaar, stuur hierdie ouer die foto die sosialemediawêreld in: “Dis rassisme!” Die ander foto’s wat ’n ander kant van die prentjie skilder, word egter nie deur die ouer aangestuur nie. ’n Ander ouer, wat reeds geruime tyd ’n kind in die skool het (en wat later in ’n TV-onderhoud op Eyewitness News verskyn) doen navraag oor die foto. Die onderwyseres se antwoord, dat dit aan die begin van die dag gedoen word om die kinders eers tuis te laat voel (hulle kan immers Setswana met mekaar praat), waarna daar vrylik beweeg en geleer word, stel hom tevrede. Hy ken immers die onderwyseresse en weet dat hulle die kinders se beste belange dien. Sy ouer seun het volgens hom ’n goeie basis by die skool ontvang – en geen rassisme ervaar nie.

Die foto wat deur die ouer die sosiale media ingestuur is, versprei soos ’n veldbrand. En blitsvinnig is al wat ’n politieke party op die rassismeperd. Die EFF stuur lummels wat nie ouers is of enige belang by die skool het nie, om die skool binne te dring en allerhande eise te stel. Selfs die DA se provinsiale jeugleier klim op die rassismeperd. Nadat die polisie aanbeveel dat die skool liewer moet sluit, word kinders, (wit en swart) getraumatiseerd huis toe gestuur en ouers breek die skoolheining in vrees vir hul kinders se veiligheid.

Die LUR arriveer en met groot selfbelangrikheid praat hy die polities-korrekte taal en skors (sommer van die verhoog af) onderwyseres X – wat die foto geneem het, nie onderwyseres Y wie se klas dit was nie. Hy doen dit nadat hy die skoolhoof gevra het wie die foto geneem het. Daar is sterk sprake dat die skoolhoof en die onderwyseres in wie se klas die foto geneem is, ook geskors gaan word – die hoof omdat hy die LUR kwansuis “mislei” het oor watter onderwyseres verantwoordelik was. Teen die tyd van die publikasie van hierdie artikel, het dit nog nie gebeur nie, waarskynlik omdat die LUR met Solidariteit se hofstukke gekonfronteer is. En so duur die ongelukkige sage voort – met onnoembare skade aan kinders, ouers, opvoeders en rasseverhoudinge oor die algemeen.

Wat het verkeerd gegaan?

  • ’n Ouer sien ’n foto en maak ’n verkeerde afleiding, aanvaar nie die verduideliking nie en stuur dié foto die sosiale mediawêreld in – sonder konteks, sonder feite – vir altyd.
  • Politieke partye sien die een foto, toets nie die feite of kry nie die konteks nie en spring dadelik met verontwaardigde politieke korrektheid op die rassismeperd, en buit die situasie vir partypolitieke gewin uit.
  • Die geagte LUR, wie se werk dit is om onderwys en kinders voorop te stel, kom gejaagd en belangrik by die skool aan, vra links en regs staccatovrae en skors verkeerdelik (hy werk nie vir die departement nie) die verkeerde onderwyseres met groot oortuiging en selfvoldaanheid.
  • Die beheerliggaam, vir redes wat nie duidelik is nie, stem hiertoe in en laat weet die (verkeerde) onderwyseres (wat ’n werknemer van die beheerliggaam is) dat sy geskors is hangende ’n ondersoek.
  • Die media (ten minste aanvanklik) toets nie die feite of verstaan nie die konteks nie en berig wyd en syd oor die beweerde rassisme by ’n wit skool. Later publiseer sommige media-organisasies wel die ander foto’s.
  • Nóg die politieke partye, nóg die LUR erken die bestaan van die foto’s wat ’n ander prentjie gee. Wie wil tog die rassismeperd afsaal met die feite?

Wat kan ons (wit en swart, Afrikaans en Setswana) hieruit leer?

  • Ouers van alle kinders in enige skool: Moenie op sosiale media iets uitstuur waarvan jy nie die feite getoets of die konteks verstaan het nie. Jy doen nie net skade aan jou eie kind(ers) nie, maar ook aan ander ouers se kinders, die skool en die gemeenskap.
  • Politieke partye, moenie skoolsituasies vir partypolitieke gewin probeer uitbuit nie – hou julle daar uit! EFF, hou op om jul rassismegedrewe boelies na skole te stuur om kinders te intimideer.
  • die LUR, kry eers die feite en verstaan die konteks voordat jy hooghartig op jou rassismeperdjie spring. Leer oor prosesse, goeie maniere en gewone beskaafdheid. Moenie jou kollega in Gauteng probeer naboots of selfs oortref nie, jy kan in die hof jou rieme styfloop. Onderwys is nie jou eie koninkrykie nie – dis ’n openbare diens vir kinders, wit en swart, waaroor jy nie in jou selfbelangrikheid kan baas speel nie. Luister ook sommer wat een van die swart ouers oor jou “skorsing” op Eyewitness News gesê het: dat jy die saak buite verhouding opgeblaas het, dat jy die skorsing moet terugtrek en dat jy die onderwyseres om verskoning moet vra. Gaan dink daaroor na.
  • Beheerliggaam, maak seker dat julle beter kommunikeer oor hoekom julle – sonder die regte prosesse – jul eie werknemer skors, net omdat die politieke boelie van Mahikeng so sê.
  • En ten slotte aan alle onderwysers, veral onderwysers in Afrikaanse skole: weet dat julle in ’n oogwink onder die wêreld se vergrootglas kan kom. Wees dus dubbeld versigtig hoe julle werk en wat julle na “buite” kommunikeer, maar hou terselfdertyd aan met jul onbaatsugtige diens aan al die kinders van ons land…

Aan alle Maroela Media-lesers: Dis maklik en verstaanbaar om kwaad te word as goeie bedoelings so gruwelik en wreed skeefgetrek en uitgebuit word. As verantwoordelike landburgers, Afrikaners en Christene is ons enigste opsie om die regte dinge te bly doen, en nie van koers af gedwing word deur politieke boeliery nie. En laat ons die organisasies ondersteun wat sulke onregte wil regstel en vir die saak van onderwys in Afrikaans wil werk.

Hierdie plasing is deur ’n onafhanklike persoon of onderneming saamgestel. Die menings en standpunte wat in hierdie skrywe uitgespreek word, is nie noodwendig die beleid of standpunt van Maroela Media se redakteurs, direksie of aandeelhouers nie. –Red

Meer oor die skrywer: Theuns Eloff

Theuns Eloff is ʼn onafhanklike kommentator.

Deel van: Meningsvormers

ondersteun maroela media só

Sonder Maroela Media sou jy nie geweet het nie. Help om jou gebalanseerde en betroubare nuusbron se toekoms te verseker. Maak nou ’n vrywillige bydrae. Onthou – ons nuus bly gratis.

Maak 'n bydrae

Nou pra' jý

22 Kommentare

Hannelie ·

Absoluut niks het verkeerd gegaan nie…..pasop net om “iets” te doen net voor ‘n politieke verkiesing, want dit is die ammunisie waarmee hul ons wil looi.

alida ·

Daar is niks om te leer nie. Die vrou het haar werk gedoen. Hoekom moet gedurig op eiers loop dit is bog.

Chris ·

Dit mag bog wees, ek stem, maar druk nou onnadenkend daardie ‘stuur’ knoppie op jou selfoon en kyk wat gebeur in hierdie land van ons. Dieselfe soos met die Blacked Face geval, of soos nou in Schweizer.

Piet Snot ·

As jy sulke onnodige drama wil hê, stuur enige foto’s uit.
As jy ongestoord jou werk wil doen, dink 3 keer voor jy enigiets sê, skryf of uitstuur.

Werner ·

Dankie vir ‘n goeie artikel. Net ‘n voetnota oor tale/plekname in Afrikaans: Sommige tale en plekname het Afrikaanse vertalings, ander het nie. Nieu-Seeland is ‘n voorbeeld van ‘n pleknaam met ‘n Afrikaanse naam, Perth is ‘n voorbeeld van een wat nie ‘n Afrikaanse naam het nie. Dieselfde met tale. Ons praat nie van Espanol nie, maar Spaans. So ook is daar vir die meeste inheemse Afrika-tale ook Afrikaanse name. Setswana is Tswana in Afrikaans. So ook is isiZulu Zoeloe in Afrikaans. Ons het pragtige plek- en taalname in Afrikaans, maar dit gaan verlore raak as ons dit nie gebruik nie.

Andrea ·

Ek hoor wat jy sê oor die Afrikaanse weergawe van die tale se name. Ek dink egter dat die korrekte naam van n taal, bv Setswana, gebruik moet word. Ek sal nie daarvan hou as daar voortdurend na Afrikaans as ‘Kaans’ of iets soortgelyks verwys word nie. Taal bou brûe tussen kulture. Dit word as n teken van respek en aanvaarding gesien deur die regte naam te gebruik. Dit word ook reeds almeer in die akademie só gebruik.

Werner ·

Alhoewel ek dink die Afrikaanse name is pragtig, kan ek jou punt insien. Maar dan moet dit konsekwent toegepas word, mens kan nie skryf dat “die kinders kan nie Engels of Setswana praat nie,” dit moet lui “die kinders kan nie English of Setwana praat nie.” En dit klink sommer onlekker. In Engels sal iemand dan sê: “I had a wonderful vacation in Deutschland.” Aikôna wena.

Nugter denke ·

Ek sien hoekom Afrikaanse skole die beste matriekuitslae het is omdat daar nog onderwyseres is soos Elana Barkhuizen.

honourble member ·

Niks het verkeerd gegaan by daai skool. Daar het n rassis op loop gegaan met fotos sonder dat die regte feite gekry is…

Lienkie ·

Dis hoog tyd dat sekere mense in ons land ophou om gedurig die ander wang te draai want solank hulle dit gaan doen gaan hulle dood geboelie word – want dis ‘n kenmerk van boelies en kriminele. Enige verskoning (soos sg rassisme) sal gebruik word om uiteindelik alles wat na welvaart en voorspoed lyk verniet te buit. Ek is baie trots op Elana Barkhuizen dat sy gaan terugveg en ek verwag dat sy die regstryd gaan wen.
Dis so moeilik om die hoe

Gert ·

Hierdie artikel val net EFF aan oor hulle optrede, feit is egter dat ANC en DA presies net so skuldig is.

Paul ·

En die ergste van als is as mense wat oë het nie in die feitelike belangstel nie, maar net dit raaklees wat hulle vir eie gewin kan gebruik, ore het om te hoor, maar nie luister wat gesê is nie. En wat kan mens sê van mense soos die EFF, die DA, politieke partye en sekere rubriekskrywers wat maar al te gretig voortydig op die rassistiese wa spring? Hulle is ooglopend daarop uit om soveel lesers te bereik voor die waarheid uit kom, dis mos heerlik om te bespiegel en jou eie verhaal daarom te weef, mense op te sweep.

Byvoorbeeld, as hierdie skrywe binne die eerste paar dae na die gebeure in die koerante en elders geplaas was, was menige kommentator se wind uit sy seile geneem. Maar opportuniste sal mens altyd kry, hulle luister na niemand nie, net hul eie vooraf opgestelde agenda.

Dienkie ·

Daar is wel ‘n duur les deur hierdie hele probleem te leer:
Dit is duidelik dat hierdie LUR nie die belange van klein kindertjies eerste stel nie maar dat vir hom slegs om politiek gaan, want hy het betogers toegang verleen tot hierdie skool. Wat sou sy optrede wees indien een van die kindertjies beseer geraak het deur die optrede van hierdie haatdraende betogers.?

Die onderwyseres het NIKS verkeerd gedoen nie. Dit is ‘n ouer wat hierdie hele drama begin het deur hierdie foto te misbruiik

Chris ·

Lees ook gerus die laaste punt in Dr Eloff se skrywe. Ek kan dit anders stel, “en ons wat op die internet fotos en ander inlgting plaas moet maar twee maal dink voor ons die ‘stuur’ knoppie druk, dit kan in ‘n erge wipwarit ontaard, nie net vir die die persoon soos bv die onderwyser wat in die eerste instansie die fotos na die WhatApp groep gesuur het nie, maar vele ander wat betrek kan word.

Jerry ·

Uitstekend! Ek stem 100% saam met Dr Theuns se ontleding van wat verkeerd gegaan het en wat ons hieruit moet leer. Ek kan net byvoeg dat ons daarteen moet waak wanneer ons terugslaan, dat ons nie wit en swart verder teen mekaar afspeel nie, omrede ons dan presies sal doen wat die populiste wil he. Gegewe die politieke klimaat en die sensitiwiteit van rasgedrewe optredes moet ons nie onsself ook daaraan skuldig maak nie. Waar hulle oortree en ons mense valslik beskuldig moet ons nie veralgemeen nie, maar die oortreder aan die kaak stel. Ons moet ook nie met die populiste praat of konfronteer nie, ons moet slegs die bewyse wat ons insamel die praatwerk laat doen. Ons moet gereeld met ons eie mense praat en hulle ingelig hou oor die aanslag, bedreigings, aanduidings, strikke, dirty tricks, hoe om op te tree en hoe om nie op te tree nie. Ons moet plaaslike gemeenskappe bevriend en hulle goed behandel. Ons moet plaaslike gemeenskappe vra om te help teen bedreigings van populiste. Ons moet begin hande vat en met die regte mense begin saamwerk. Ons moet onsself nooit in n swak posisie laat plaas of bevind nie. Ons moet weer plesierig raak en hierdie keer toesien dat plaaslike gemeenskappe ook plesierig raak!

Therese ·

Mooi so, Jerry!

Jy het die Vryheidsfront Plus, AfriForum en Solidariteit se skitterende werk haarfyn beskryf. Goed opgesom.

Felix ·

Die ongeluk is, Cyril Ramaphosa het met sy uitsprake teen die wit mense, die padda-kook episode, ook die grondgrype in hierdie tye, sy kommentaar oor JvR, die wit mense in effek voëlvry verklaar, die skuld vir als wat in die land verkeerd loop gee en dis waarom als wat ons doen met ‘n valkoog dopgehou word om te sien of daar nie voordeel uit getrek kan word nie, terwyl die witman die vark in die verhaal gemaak word.

Chris ·

Ek haal die Sowetan van die afgelope maandag aan:

“President Cyril Ramaphosa has called for zero tolerance of racism, sexism, bullying, violence and other forms of antisocial behaviour at schools.

Ramaphosa was speaking at the third Basic Education Sector Lekgotla, which is under way at the Birchwood Hotel in Boksburg, on the east rand. The lekgotla is hosted by the minister of basic education, Angie Motshekga.

“We must stand firm against school governing bodies that deny children access to schools on the basis of their linguistic backgrounds. We need to mobilise communities, civic and nongovernmental organisations to prevent the vandalism of schools as part of service delivery protests.

“We cannot allow our children to be denied their rights to education because we as adults have certain grievances to raise with another,” he said.”

JohanL ·

Baie dankie vir ‘n weldeurdagte artikel Prof Eloff. Wens net die artikel kan in Engels vertaal word en in bv City Press verskyn of dan opsosiale media in Engels.

En ja, veral die politici het baie te leer uit die insident.

Martiens ·

Daar sal voortgegaan word om die Afrikaner te verguis vir so lank as wat ons optree soos wat die beheerliggaam in hierdie geval opgetree het. Ons word gesien as te lamsakkig om ons man te staan deur politieke en populistiese boelies. Ons sal net weer respek afdwing wanneer ons voet neersit en sê: ‘TOT HIER TOE, EN NIE VERDER NIE. ONS SAL DIT NIE LANGER TOELAAT OF VERDRA NIE!

Jerry ·

Dankie Theresa, ek het egter nagelaat om by my goeie opsomming by te voeg dat ons ook meer omsigtig met ons Afrikaner nasionalisme ideale moet omgaan en dit uit die kalklig moet hou en nie aan die groot klok moet hang nie, want as daar nou een ding is wat al die goeie werk en verhoudinge kan ontspoor, dan is dit nou presies daardie gedeelte van die agenda!

Therese ·

Jerry

In die lig van die konstante aanvalle van jou kant af op AfriForum en Solidariteit, was my bg. opmerking onverskuilde sarkasme.

O wee, die gesang is uit! Die kommentaar op hierdie berig is gesluit. Kom kuier gerus lekker verder saam op ʼn ander artikel.