Om ’n Huawei te hê of nie

‘n Man voor ‘n Huawei-winkel in Beijing. (Foto: AP Photo/Ng Han Guan)

Dis seker wat Shakespeare se Hamlet vandag sou vra indien hy geleef het en ook vasgevang was in die handelsoorlog tussen Amerika en China. Amerika bestempel Huawei as ’n sekuriteitsbedreiging en het sy eie maatskappye onlangs verbied om met Huawei sake te doen.

Maar wat presies is aan die gang? Laat ek eerstens sê dat Amerika nie die eerste land is wat selektiewe sanksies teen een van sy mededingers instel nie. Sowat tien jaar gelede het die Chinese regering Facebook en Gmail in die land verbied en, raai wat, omdat dit ’n veiligheidsbedreiging vir China sou inhou.

Dit was waar in ’n sekere sin: die Uighers, Moslemvegters in die weste van die land, het Facebook en ander “Westerse” apparaat gebruik om hul planne te smee. In die plek van Facebook en WhatsApp het China WeChat en soekenjins soos Baidu, wat makliker is vir die Chinese regering om te monitor.

Google en Facebook het dit aanvanklik toegelaat, want die enorme Chinese mark kon op ander maniere benut word… die land het sowat 700 miljoen internetgebruikers en Google se soekenjin word byvoorbeeld nog toegelaat.

Nietemin, die Amerikaanse regering het besluit om Huawei te teiken, myns insiens nie omdat dit ’n sekuriteitsbedreiging inhou nie maar, soos Trump dit self gestel het, dit ’n “bargaining chip” in die handelsoorlog self kan wees. Trump wil ten alle koste Amerika weer die voorste land in die wêreld maak, Daarin het hy die volle steun van die Amerikaanse kiesers, hoewel hulle nie die fyner besonderhede verstaan nie.

Alles in ag genome is dit egter nie China wat daaronder ly nie, maar die res van die wêreld, veral Suid-Afrika wat van sy minerale-uitvoere na die Ooste afhanklik is. Trump sê natuurlik hy wen (net soos hy glo hy wen in Noord-Korea, Iran en ander wêrelddele) en dat sy groeikoers die beste in Amerika se geskiedenis is. Terloops, Amerika groei teen 3% per jaar, sekere lande in Afrika tot en met 5% en China self deesdae teen 7%.

China is ook nie die enigste land met wie die Amerikaners aan die baklei is nie. Kanada en Mexiko, die Europese Unie en Japan is almal in handelsgeskille met Amerika betrokke. By al hul “onderhandelinge” is daar ’n gemene deler: kry Amerika nie sy sin nie, word Amerikaanse maatskappye verbied om met daardie lande sake te doen. Dit sê baie vir Amerikaanse kapitalisme, waar die regering gereeld by private maatskappye inmeng.

Elders is Amerika ook besig om sy nommer een-status met geweld af te dwing, maar jammer om te sê, dit is maar weer deel van die ou taktiek. Die Amerikaners het Iran onlangs gewaarsku om nie enige chemiese wapens te gebruik nie. Onthou u nog Irak en Sirië en soortgelyke waarskuwings? Selfs lede van sy eie party het die Amerikaanse militêre dienste van valse inligting beskuldig. Amerika, onder die aansporing van John Bolton, Trump se veiligheidsraadgewer, het ook oorlogskepe nader aan Iran geskuif en gewaarsku indien laasgenoemde die skepe sou aanval, dit “die einde van Iran sal wees”.

Regtig? So maklik?

Steeds stem ander lande nie met Amerika se besluit saam om die Wapenverdrag wat deur die Obama-regering gesluit is, eensydig op te skort nie. In die Midde-Ooste stamp Turkye en Amerika ook koppe en het laasgenoemde pas gedreig dat, indien die Turke hul planne uitvoer om wapens by Rusland te koop, hy sal sorg dat Amerikaanse vegvliegtuie waarvoor reeds betaal is, nie afgelewer word nie. Al daarop gelet dat die demonisering van President Erdoğan van Turkye reeds in die Amerikaanse pers begin het?

Elders in die wêreld, soos in Venezuela, het dit skielik stil geword ná die Amerikaners se mislukte poging tot ’n staatsgreep. Sien, Rusland is ook daar, en dit sal moeilik wees om die land te dreig met vernietiging. Moet egter nie dink die Amerikaners gaan moed opgee om ’n verandering van bewind tot stand te bring nie. Soos president Clinton by geleentheid gesê het “Dis die olie, domkop!”.

Vlieg oor die water na Noord-Korea, waar niks gebeur nie. Die Yanks het lankal belowe dat Kim gedwing gaan word om sy kern- en missielprogramme af te takel. Maar Amerika wil nie sanksies ophef nie. Hier, sowel as in ander dispute, is sy se taktiek duidelik: bluf, verbreek beloftes en ooreenkomste, en straf lande finansieel as hulle nie wil instem nie. Die probleem is dat in die proses nie net individue beledig word nie, maar ook lande. Irannese, Noord-Koreane en ander sal nie sommer vergewe vir die beledigings teen hul lande nie.

In hierdie verband hoor ek juis dat Amerikaners nie meer so gewild in China is nie. Tot iPhone word nou daar geboikot, hoewel dit in Chengdu en Shenzhen vervaardig word. Toe ek in China gewoon het, het Amerikaners juis gesê hulle het voorgegee het dat hulle Suid-Afrikaners was toe Amerika in 1999 ’n bom op die Chinese ambassade in Belgrado gegooi het. Daar was nou selfs ’n sitbetoging teen Amerika in Beijing.

Maar wat van Huawei? Kyk, sanksies teen die maatskappy gaan nie werk nie. Sanksies werk nie, behalwe om die weerloses in Venezuela en Jemen te dood. Suid-Afrika het ’n kernbom ontwikkel terwyl hy sankies teen hom gehad het. Sanksies spoor ’n land net aan om selfversorgend te word.

Moet Suid Afrikaners op prinse (en Amerikaners) vertrou dat hulle by ooreenkomste sal hou?