Puk-debakel: Wanneer waghonde weerwolwe word

Op 21 Maart 2002 word Milly Dowler, ‘n 13-jarige Engelse skoolmeisie, ontvoer oppad huistoe van skool.

Dowler

In die dae en maande wat volg, word haar ouers meegedeel dat dit lyk asof sy na haar stemboodskappe op haar selfoon luister want sommige word afgevee. Op 18 September 2002 word haar ontbinde liggaam gevind deur mense wat sampioene in die veld pluk en sy word deur middel van haar tandheelkundige rekords uitgeken.

In Julie 2011 kom dit aan die lig dat die Britse polisie bewyse gevind het dat Milly se stemboodskaprekening deur die News of the World, die gewildste Britse Sondagkoerant, gekraak en afgeluister is in ‘n poging om nuus te bekom en dat dit die koerant was wat die stemboodskappe op Milly se rekening afgevee het om te verhoed dat die rekening vol word.

Dit was nie die eerste keer dat News of the World se nuusredaksie geïmpliseer is by onetiese en selfs onwettige optrede nie. In 2005 het die koerant ‘n storie oor Prins William gepubliseer waarvoor die koerant se redakteur wat gemoeid was met beriggewing oor die koningshuis later skuldig bevind is aan die onwettige onderskepping van private inligting deur middel van die kraak van stemboodskaprekeninge. Hy is vir vier maande lank tronk toe gestuur.

Volgens ‘n meningstuk wat in The Economist gepubliseer is, was daar by die News of the World ‘n kultuur waarvolgens daar geen probleme met, en min beperking op, die wyse was waarop die koerant stories ingesamel het. Die debakel het verreikende regs- en kommersiële gevolge vir die eienaar van News of the World ingehou. Die koerant moes sluit en personeel van die koerant, insluitend twee voormalige redakteurs, is tans in die hof op aanklagte van onwettige selfoonkrakery, omkoop van polisielede, dwarsboming van die gereg en die uitoefen van onbehoorlike invloed in die soeke na en publisering van stories.

Op 21 Februarie 2014 publiseer die Afrikaanse dagblad Beeld, voorbladartikels wat die indruk wek dat die Potchefstroom-kampus van die Noordwes-Uinversiteit ‘n Nazi-instelling is. In totaal word agt berigte en spotprente gegrond op ‘n beeldgreep van twee sekondes uit ’n video van 108 sekondes wat ’n koshuisgroet vaslê, geplaas.

By verdere ondersoek word daar egter bevind dat slegs twee uit 20 koshuise in die verlede ‘n soortgelyke saluut as deel van hul koshuisgroet gebruik het en dat die bestuur van die universiteit reeds weke voor Beeld se beriggewing die gebruik van hierdie saluut verbied het.

Die vraag word gevra hoe dit kan gebeur dat ‘n professionele koerant die waarheid so ver kon rek om die Potchefstroom-kampus van NWU in ‘n slegte lig te stel? Gerugte van persoonlike vendetta’s en die infiltrasie van gewone studente deur verslaggewers met voorbedagte rade het vinnig die rondte begin doen.

Sit ons hier met nog ‘n simptoom van die siekte wat blykbaar in die koerantwese ontstaan wanneer baie geld en ‘n bykanse monopolie op invloed bymekaar kom om waghonde in weerwolwe te verander?

Die globale finansiële krisis van 2008 is deels veroorsaak deur banke wat te groot geword het vir hul eie beswil weens samesmeltings en die vermindering van mededinging in die sektor. Hul grootte en mag het veroorsaak dat hulle soos ‘n Icarus in die waan geraak het en begin dink het dat hulle maar kan doen soos hulle wil.

Soos met die internasionale banke, skep die gebrek aan mededinging in die koerantwese en die tekort aan ‘n verskeidenheid van politieke sienings in die minderwordende nuuskantore ‘n blinde kol in hul vermoë om hul omgewing te verstaan en verantwoordelik daarmee om te gaan.

Die groot tragedie is egter dat daar geen wenners uit hierdie soort debakels tree nie. Die loopbane van belowende jong joernaliste word beskadig. Die koerant self word beskadig, wat tot nóg minder mededinging aanleiding gee en die groter gemeenskap word beskadig deur die gevolge van die optrede van redakteurs wat roekeloos die volgende storie jag.