‘Wat is ’n Afrikaner?’

dr-leopold-scholtz-kruispaaie

Dr. Leopold Scholtz. Foto: Reint Dykema.

In 1968 – ek was ’n tweedejaarstudent op Stellenbosch – het die regisseur Jans Rautenbach ’n nuwe rolprent uitgebring met die titel Die Kandidaat. Van die storie onthou ek nie veel nie; wel dat ’n aantal vrae wat destyds as lastig en selfs ondermynend ervaar is, daarin behandel is.

Een van die vrae, wat eintlik maar so half terloops gestel is, was: “Wat is ’n Afrikaner?”

Dit het aanleiding gegee tot lang artikels in veral die Sondagkoerante, waarin “verkramptes” en “verligtes” derms uitgeryg het oor hoe die karakter van die Afrikaner lyk (of sou moet lyk).

Sommige, kan ek onthou, het die Afrikaner baie idealisties voorgestel. ’n Afrikaner, is gesê, is konserwatief en regs, eerlik, Christelik (verkieslik lidmaat van een van die drie Afrikaanse kerke) en sit elke Sondag in die kerk, stem vir die Nasionale Party, lieg nooit, Afrikanerdogters is almal maagde as hulle in wit voor die kansel staan… en gaan so maar verder.

Ander het gesê ons Afrikaners is maar net ménse. In mindere of meerdere mate goed én sleg, eerlik én oneerlik, verlig én verkramp, kuis én onkuis.

Dis aan dié debat dat ek moes dink toe ek verlede week ’n onderhoud met die skrywer Dana Snyman in die Naspers-koerante lees. Snyman het die skisofrenie in die hart van die Afrikaner (wat sedert die jare sestig nie minder geword het nie) goed verwoord toe hy sy stemgedrag van 1994 verklaar het:

“Nasionaal het ek vir Nelson Mandela gestem, vir die ANC, en plaaslik het ek vir Constand Viljoen gestem – en ek het nie soos ’n skisofreen gevoel nie! Dit het vir my amper gegaan oor persoonlikhede. Dit het gegaan oor Madiba – hei, ek’s aan sy kant! Maar in my hart het ek vir Constand Viljoen gestem.

“En dit is dit. ’n Ou is ’n Afrikaner, dis net wie ’n mens is, maar jy wil ook deel wees van die nuwe ding.”

Die Zoeloes praat van die mens se twee harte. Die een hart sê vir jou dít; die ander sê dát. En uiteindelik moet jy ’n keuse maak óf die twee op ’n manier probeer systap óf juis met mekaar versoen.

Op sy eie onnavolgbare manier het wyle Piet Cillié dit ook verwoord. Oor die verlig-verkramp-stryd van die jare sestig het hy daarop gewys dat daar iets verligs in elke verkrampte Afrikaner skuil en iets verkramps in elke verligte een.

Die vraag is hoe jy daarmee omgaan, veral in die huidige Suid-Afrika, waar die Afrikaners nie meer die kitaar slaan nie. Waar sommige Afrikaners steeds hunker na die dae dat ons, ons landgenote vinnig op hul plek kon sit, en waar sommige ander Afrikaners weer hul bes doen om moedermoord op Afrikaans te pleeg.

Laat ek in alle beskeidenheid my kaarte op die tafel lê. Ek is ’n Afrikaner wat, noudat ek afgetree is, agter die liefde aan in Nederland woon. Ek sal in my hart nooit iets anders as ’n Afrikaner kan wees nie.

Trouens, ná ’n dekade in die buiteland ontdek ek dat ek in ʼn sekere sin steeds minder van ’n Suid-Afrikaner en steeds meer van ’n Afrikaner word.

Maar ek moet mý Afrikanerwees behoorlik omskryf. Want soos ek die begrip Afrikaner sien, is nie soos sommige ander dit sou definieer nie.

Ek verbind Afrikanerwees pertinent nié met ’n wit vel nie. Trouens, ons Afrikaners ís nie “suiwer” wit nie; navorsing wys dat 5-7% van die Afrikaners se gene van gekleurde voorouers (hoofsaaklik uit Asië, maar ook ’n bietjie Khoi) kom.

Met ander woorde, die genetiese verskil tussen ons en die groep wat deesdae as die bruin mense bekend staan, is bloot gradueel: Ons is minder bruin as hulle.

Vir die res deel ’n oorweldigende meerderheid van die “wit” Afrikaners en bruin mense ’n taal, ’n godsdiens en ’n kultuur. Wat wel waar is, is dat daardie moeilik definieerbare gevóél van identiteit ook enigsins verskil – daar is min bruin mense wat hulle as Afrikaners sou definieer en andersom.

Nietemin is dit belangrik om “wit” as bepalende faktor by “Afrikaner” los te koppel. In die tyd waarin ons leef, is dit die dood in die pot. Daarmee vervreem jy met ’n pennestreep potensiële bondgenote wat kan help om Afrikaans te laat oorleef; daarmee gee jy die linkervleuel van die ANC, die EFF en die Stellenbosse “moedermoordenaars” ’n argument op ’n skinkbord.

Ek onthou nog, toe die Stellenbosse taaldebat op sy hoogtepunt was, hoe ons Afrikaans-gesindes verwyt is dat ons die taalkwessie maar net as voorwendsel gebruik om die universiteit lelieblank te hou. Wat die meeste Afrikaansgesindes betref, was dit ’n flagrante – selfs gewetenlose – leuen, maar daar was wel “wit” Afrikaners vir wie dit waar was. En hulle het die Afrikaansgesindes se poging beduidend verswak.

Dit laat ons nog steeds met die vraag: Wat moet die rol van die Afrikaner – inklusief gedefinieer – in vandag se Suid-Afrika wees? Hoe moet jy met die maghebbers omgaan?

Die vraag is natuurlik presies wat jy wil bereik. Wil jy goed vóél, of soek jy ’n gewaarborgde posisie vir Afrikaners en Afrikaans?

Is eersgenoemde die geval, laat waai Meraai. Sê die ANC sleg dat die see hom nie kan afwas nie. (Die vader weet, ’n mens hoef nie ver na materiaal te soek nie.)

Dan maak jy die swart mense die josie in; hulle slaan hakke in die sand en beneuk jou verder. Maar ten minste vóél jy goed.

Is laasgenoemde jou doel, trap versigtig en dink twee keer voor jy iets sê. Sonder om die ANC- of EFF-narratief huidjie en muidjie oor te neem, dink terug aan hoe gevoelig ons Afrikaners nog vir dekades was oor die hovaardigheid en arrogansie van die Engelse teenoor ons.

Met ander woorde, moenie onnodig dinge sê of doen wat teen ons gebruik kan word nie. Soms moet jy vir jou eie regte opstaan en reguit praat. Wees ferm, maar bly hoflik.

Ek weet nie alle lesers is Christene nie, maar vergun my tog om Paulus (Rom. 12:21) aan te haal – wyse woorde wat ’n baie diep indruk op my gemaak het: “Moet jou nie deur die kwaad laat oorwin nie, maar oorwin die kwaad deur die goeie.”

Uiteindelik kan ons met dáárdie houding nie verkeerd gaan nie, al verloor ons ook elke geveg.

Hierdie plasing is deur ’n onafhanklike persoon of onderneming saamgestel. Die menings en standpunte wat in hierdie skrywe uitgespreek word, is nie noodwendig die beleid of standpunt van Maroela Media se redakteurs, direksie of aandeelhouers nie. –Red

Meer oor die skrywer: Leopold Scholtz

Leopold Scholtz is 'n onafhanklike politieke kommentator en historikus. Hy is al sedert 1972 as joernalis en historikus werksaam.

Deel van: Meningsvormers

ondersteun maroela media só

Sonder Maroela Media sou jy nie geweet het nie. Help om jou gebalanseerde en betroubare nuusbron se toekoms te verseker. Maak nou ’n vrywillige bydrae. Onthou – ons nuus bly gratis.

Maak 'n bydrae

Nou pra' jý

102 Kommentare

John ·

Onse dominee met sowat 7% ander gevoelentes in sy hart wil nou, o ek het vergeet om dit te noem, gelukkig genoeg is om oor die liefde… ja die liefde, ‘n goeie rede hè om weg te hol, en nou sy skuld bely. Ek het nog nooit soveel onwetenskaplikhede uit ‘n skuldige gewete se mond hoor nie… Hoe lyk dit met ‘n besoek aan die Sonde-kommissie wat kwytskelding gee aan so 7% van mens se gevoelentes en skisofreniese vingertjie, a la Dana Snyman en Mandela, ons skrywer se bloed-grootjie-nasaat. Daar is baie versies in die Bybel dominee… Oppas vir draadsit… ons lyndrade en kragdrade, for that matter, is maar voos… van al die baie oorkloutery…

Leopold Scholtz ·

Beste John, ek vra my af: Presies wat het in jou lewe skeef geloop dat jy elke enkele liewe keer as jy jou hand op skrif waag, negatief en sinies is? Dalk maak ek ‘n fout, maar ek kan nie een keer onthou waar ‘n bydrae van jou anders as afbrekend was nie. Nou ja, dis jou keuse. Ek hoop net jy kan jou persoonlike probleme elders oplos en dit nie aan die hele wereld ten toon stel nie. Beterskap vir jou.

Daan Erasmus ·

John. My maat. Ek het simpatie met jou. Ek weet nie hoekom nie. Ek kan nie presies agterkom wat presies fout is nie. Maar simpatie.

Dries du Toit ·

Jo jo John. Ek hoop regtig nie jy klassifiseer jouself as n christen Afrikaner nie. Dan weet ek wraggies nie waar pas ek in nie

Deon ·

Ek glo nie wit mense kan namens bruinmense praat nie. Gaan vra vir Danny Titus, Pieter Marais, Allan Boesak , antie Pat, en baie ander of hulle Afrikaners, Bruin Afrikaners of wat ook al is. Die antwoorde sal uiteenlopend wees, maar ek is bereid om te sê hulle sal almal wegbly van die beskrywing Afrikaners. Moontlik is Afrikaners (wit) net te sensitief.

Karel ·

Ek kan nie help dat ek wit is nie, maar ek is van geboorte af ‘n Afrikaner. Filp Buys beskryf ‘n Afrikaner as ‘n persoon wat hom met die Afrikaner se bestaansgeskiedenis vereenselwig.

Rasper ·

‘n Baie eerlike skrywe. Word waardeer. Ek is ‘n Afrikaner, want ek weet ek is. Soos ‘n Skot en Engelsman wit is, en geneties seker maar dieselfde is, weet elkeen wie hy is. Vra ‘n Skot of hy ‘n Skot is, en hy sal dit bevestig. Vra ‘n Afrikaner of hy ‘n Afrikaner is, en hy sal dit bevestig. Ek persoonlik dink dat ons moet vir erkenning baklei as Afrikaner in Afrika, en nie as wit/blanke nie. Wees trots om ‘n Afrikaner te wees, nie om wit te wees nie. Ongelukkig het ‘n Skot ‘n Skotland, en ‘n Sjinees vir Sjina. ‘n Afrikaner kort êrens ‘n hartland, al floreer hy reg oor die wêreld.

Nico K ·

‘n Belangrike punt wat gemaak word is dat ons vergeet dat die swartes nog nie apartheid vergeet het nie. En dit was die groot fout wat die meeste blankes in 1994 gemaak het. Hulle het geglo dat na 94 gaan almal alles gaan vergeet en ons gaan lank en gelukkig in een land saamleef. Dit was baie naief as ons dink hoeveel mense vandag nog so vreeslik die Engelse verwyt vir alles. My pa is twee geslagte na die Anglo Boere oorlog gebore en hy haat die Engelse vandag nog! So ja hulle gaan nie apartheid gou vergeet nie.

Rasper ·

Baie belangrike punt. Die vraag is net, hoe kom ‘n mens verby dit? En as ‘n mens nooit verby dit gaan kom nie, wat is stap twee?

Reinhardt ·

Belangrike punt inderdaad. Die enigste manier wat ek sien, wat ek voel werk, is om n voorbeeld te stel. Om daad by die woord van die sogenaamde goeie eienskappe van Afrikanerwees te sit. Hanteer jou landsgenote met respek en daar sal gou verandering kom. Kyk neer op hulle en kritiseer dag en nag, dan sal jy vinnig sien die steun vir die EFF versterk.

Henning ·

Reinhardt ek stem tot ‘mate saam met jou, maar al maak ons wat, die ANC het al van Mbeki se tyd af toenemend vir hul mislukkings en onvergenoegsaamheid die skuld op die Afrikaner gepak, dit aan hul stemvee verkoop, en dit ook in hul volgelinge se koppe geprent dat die wit mense hul grond afgevat het. Vandag glo 80% van die swart mense dit.

Die ANC, die EFF en ook die DA gebruik dit om hul volgelinge bymekaar te hou. Om die woord wit nie teenoor bv Julius te uiter nie, ook Cyril en Mmusi, vir wat dit werd is, gaan nie ‘n vaal kol maak nie. Jy kan nie die kleur van ons velle verander nie, al maak ons onself hoe klein, ook wat hul oë sien nie. Wit bly wit.

ZAR ·

Jammer Reinhardt, ek moet van jou verskil.
Die steun vir die EFf het nie groter geword oor ons slegter geword het nie, in teendeel, die steun het groter geword oordat húlle slegter geword het, en geen opposisie ondervind het om hul slegtheid in toom te hou nie.

Afrikaner ·

Ek is nie Afrikaner oor my velkleur nie.
Ek is nie Afrikaner oor my geloofsoortuigings nie.
Ek is n Afrikaner oor my taal en my tradisies.

JohanL ·

Ek lees ook maar net baie en onthou ongelukkig nie alles nie. Maar as ek reg onthou is die woord “Afrikaner” heel eerste deur Hendrik Biebouw gebruik toe hy gese het : “Ik ben een Afrikaander”. Gegewe die omstandighede het die woord verwys na iemand wat homself gesien het as ‘n persoon wat in Afrika bly en hy wou nie teruggaan Nederland toe nie.

So het die interpretasie met jare verander en is Afrikaners later gesien as mense wat Afrikaans praat. In die einde 19de eeu en begin 20ste eeu, was die Afrikaner die mense wat opgestaan teen Britse onderdrukking en hulle het Afrikaans gepraat.

Punt is die definisie is nogal baie debateerbaar, alhoewel ek glo in huidige tye word die Afrikaner gesien as die blanke wat Afrikaans praat. En gesien in die lig daarvan dat net soveel indien nie meer sg Kleurlinge ook Afrikaans praat, is die betekenis van Afrikaner nog meer verwarrend.

Is dit nou ‘n assosiasie met taal of Afrika?

Veritas ·

Leopold, oor die algemeen stem ek met jou saam. Waar ons egter verskil is waar jy die Boer heeltyd uit die prentjie laat en waar jy die Afrikaner met Afrikaanssprekendes verwar. Almal wie se huistaal Afrikaans is, is nie Boere nie en wil dit ook nie wees nie terwyl baie Boere ook nie as Afrikaners bestempel wil word nie.
Tydens die Groot Trek het die Trekkers, daar by Paarl se kant, ‘n bord gesien wat die beste roete noord aangedui het. Diegene wat nie kon lees nie, het toe maar in die Kaap agtergebly. Vandag nog is meeste Afrikaners in die Kaap en die Boere verder noord.
Sterte daar in die verte.

JohanL ·

Veritas, ek weet (glo) jou bordverwysing by Paarl is tong in die kies, want die meeste Voortrekkers wat deelgeneem het aan wat ons ken die Groot Trek, het vanuit die Oos-Kaap onstaan (agv Boere se ongelukkigheid met Bristse regering wat hulle nie genoeg beskerm het teen oa Xhosas nie).

Natuurlik het daar ook mense vanuit die Kaap (de Goeie Hoop) noordwaarts getrek, maar hulle was meer Vryburgers wat woonplek gesoek het.

Jaco Prins ·

Goeie Artikel en dankie Mnr Scholtz.
Tog wil ek sê dat die afrikaner en die wat hul waardes voorstaan moet in Suid Afrika bietjie meer hul stem dik maak en in hoe ‘n mate ookal die regering bewus maak van hul invloed en mag.
Watter waardes verwys ek na? Die diep strewe in ons harte na onafhanklikheid en die vrede om jou lewe aan te pak op jou eie terme met minimum inmenging deur ‘n staat. Ons dryf tot sukses en vooruitstrewendheid.

Johanna Botha ·

Is iemand wat alles op n skinkbord weggee en nou nie kan werk vind nie

Lukie Carelsen ·

Uitstekende rubriek en baie relevant vandag.
Seker die beste opinie oor hierdie uiters belangrike onderwerp wat nog gepubliseer is.
Baie dankie Leopold.

Deurmekaar ·

Wel dan wil ek baie graag weet Watse taal praat Engelse en watse taal praat Skotte?
Noem n Engelsman homself n Skot as hulle dieselfde taal praat?

Deon ·

Die Skotte, Walliesers en Iere hul eie tale. Noem ‘n Skot ‘n Engelsman en jy het probleme.

Skuilnaam ·

Weereens ‘n poging om etniese identiteit af te kraak. Bruin mense is ons suster volk, maar ons is nogtans twee aparte volke met eie unieke identiteite. In plaas daarvan om ons identiteite saam te smelt moet ons mekaar se identiteite respekteer.

Piet ·

Kom ons kyk of my bydrae geplaas gaan word.

Ek is n boer. Hoekom? Omdat ek in Transvaal gebore is en Beide Transvaal en die Vrystaat is destyts deur baie lande as state erken. Die kaap was nooitnie. Die kaap was altyd beskou as n Engelse koloniale buurstaat. So ek kan half verstaan waaruit Leopold sy sg inteligente navorsing opdiep. Hy is en bly maar n kaapenaar. (Nar) Veilig by mammie in holland.

Rasper ·

Is ‘n Sotho wat in die Vrystaat gebore is dan ‘n Boer? Of is dit onmoontlik vir ‘n Boer om in die Kaap gebore te word? Wat van al die Boere se kleinkinders in New Zeeland en Kanada? Wat van die wat Kaap toe getrek het vir werk? Is hulle kinders dan Afrikaners of Boere? Is die Boere identiteit gekoppel aan die variasie van die kleur van jou vel, en waar jy gebore is? Die son het die meeste van ons al so gebrand dat ons bruiner is as die Kleurlinge in die Kaap. Selfbeskikking en my volk se oorlewing hier aan die Suidpunt van Afrika lê my baie naby aan die hart. Maar ‘n mens kom net nie verby punt twee op die agenda nie. Want is ons nou Boere of Afrikaners. En al wie wen is die ANC en ons kinders die verloorders.

Henning ·

Rasper, jy het jouself nou goed deurmekaar, ek dink jy moet die raasel van vooraf probeer oplos.

Rasper ·

@Piet. Jou woorde: “Ek is ‘n Boer. Hoekom? Want ek is in die Transvaal gebore.” Regtig? Dan moes jy meer uitgebrei het as daar meer is as net dit. Vir my gaan dit oor wat in jou hart aangaan, en waarmee jy bereid is om mee te vereenselwig. Die Boer/Afrikaner debat is ‘n kanker wat deur die vyand gebruik word om te verdeel. En redenasies soos joune, is die hout wat daardie vuur bly aanvul. As ons nie verby dit gaan kom nie, dan regtig weet ek nie wat los ons oor vir ons kinder nie. Is daar regtig niks meer dringend as dit nie?

Piet ·

Rasper, lyk my jy verafsku die naam Boer. Indien wel, hoekom.

Hendrik ·

Piet, Rasper, mens is toevallig ‘n boer of het een geraak, in enige land of taal, maar jy is as Afrikaner gebore.

V ·

Hoe meer die politiek gepolariseerd raak, en teen een groep van die samelewing leun, hoe duideliker word die begrip Afrikaner vir my verwoord. Die ons en hulle naratief van die regerende party groep ons gou-gou saam, of ons nou van Engelse, Afrikaner of Khoi herkoms is… Ek dink laaste ding waaroor ons, ons self moet bekommer is oor die definiese van ‘n Afrikaner. Ek weet nie waarheen hardloop die proses om SA te polariseer nie, maar wat oorbly en saambly beter staande bly.

European ·

Hierdie 7% (ek dink dit is eerder nader aan 70%) was en is nog altyd deel van die probleem en hulle sal nooit deel van die oplossing wees nie. Die 7% was nog altyd dié deel wat vir die ‘ander’ opgekom/geakkommodeer het en ook die land op ‘n goue skinkbord weggegee het. Ons emigreer want ons is nie bereid om in die besoedelde hool tussen ‘n spul 7% te woon nie, al noem hulle hulself wat ook al.

John ·

Leopold jy het jou nis gevind en jou deuntjie… geen kritiek op jou skrywe kan verduur word nie… Lees wat jy skryf… ‘n regte bekfaaiter soos ons nou dringend benodig. Om alle wit mense as mullato’s uit te maak omdat 7% destyds die kluts kwytgeraak het, is bog, of doen julle wiskunde anders in Nederland? Ek gaan jou nie bewonder net omdat jy die land verlaat het nie. Jy is beledigend en meerwaardig. Kom af aarde toe.

Leopold Scholtz ·

John, allereers: Dit was nie 7% wat “die kluts kwytgeraak het” nie. Onder jou – John se – gene is sowat 7% gekleurd. Blykbaar beskou jy dit as ‘n belediging. Wat liggeraaktheid betref, verstaan ek jou nou: Jy mag links en regs beledig soos jy wil. Maar as die beledigde hom- of haarself wil verdedig, is hy/sy “liggeraak”. Wel, dis ‘n nuwe soort logika. Weer eens: Ek hoop jy kan jou persoonlike probleme opgelos kry, want jy is vol bitterheid. Totsiens!

Henning ·

Terwyl ons een van die groepe in die land is, en Dr Leopold sy weergawe van die Afrikaner uit spel, dat ons maar weg van wit moet beweeg, sal dit interessant wees as mens ook kon sien hoe van die ander groepe hulle self beskryf.

Henning ·

En as jy bv ‘n Venda of ‘n Sjangaan is? Ons kan ook Zulu of Xhosa ens byvoeg, wat sal hulle antwoord wees?

MTSteyn ·

Lekker skrywe, Leopold; een wat eintlik teruggevoer kan word na jou bydraes in Die Burger waar jy soortgelyke stellings in die verlede gemaak het, en eintlik amper gepleit het dat Afrikaners hulle tog maar net self wil sien as ligter gekleurde Bruines.

Dis die Leopold wat ek onthou. Welkom terug, ou vriend.

Sam ·

Afrikaners is mense wat Afrikaners genoem wil wees. Hulle is hoofsaaklik van Europese afkoms en het Afrikaans as moedertaal. Hul huiskulture varieer binne ‘n veelvoudige Gauss-hipervolume as gevolg van die multikulturele aard van die (suidelike) Afrika omgewing.

Henning ·

Ek is nou nie seker waar logaritmes hier pas nie, maar miskien moet jy vir ons leke kom verduidelik dat ons ook ingelig is. As dit so moeilik is om ‘n Afrikaner te wees, laat dit so wees, ek meen die voortrekkers het die groot trek aangepak, maar dit sonder wiskundige formules.

Snowball ·

Die skrywer maak die stelling dat min bruin mense hulleself as Afrikaners sal beskryf, maar ons Afrikaners moenie ‘ wit ‘ wees, koppel aan Afrikaner wees nie, want daarin lê die spreekwoordelike dood in die pot. Dit blyk dus dat my wit wees as Afrikaner, die grootste probleem sal bly, en al probeer ek soos Paulus die kwaad oorwin met die goed, en al deel ek ‘n taal, godsiens of tradisies met donkerder wit mense, gaan ek as Afrikaner vanweë my wit vel maar moet seil soos Fiela Komotie ter wille van haar wit optelkind, anders looi die rassambok my tot in lengte van dae, al oor my wit rug?
Wit wees in Suid Afrika en ‘n balans vind waarin jy kan voortbestaan as Afrikaner sit nie in enige ou se broek nie maar ek twyfel of oë dien en selfmiskenning kan deel wees van ‘n oorlewingspaket. Dit was nog nooit my opinie van Afrikaner wees nie; nie Vryburger, Voortrekker of Boer sou só kon omgaan met hulle eie identiteit nie.

Linkse Propaganda ·

Hierdie artikel val tipies in by die linkse NWO agenda wat vereis dat Europeërs moet vermeng en verdonker, o.a. deur gedwonge emigrasie/instroming na Europa, en dit word bevorder en befonds deur Internasionale Bankiers soos Soros en sy trawante.

Piet ·

Hi Leopold, indien jy nie bewyse het uit ten minste 3 DNA Laboratoriums nie oor die sg 7% gekleurde bloed nie, suig jy dit definitief uit jou duim uit. Elke wit persoon in SA sal individueel afsonderlik getoets moet word om by duimsuig stelling uit te kom. Sal jy eerste in die tou staan?

Leopold Scholtz ·

Beste Piet, dis bewys in DNS- en genealogiese ondersoeke. Hoekom so sterk reageer? Is dit dan sleg dat 7% van jou (en my) gene nie-Europees is? Ek is nie iemand wat dinge sommer uit my duim suig nie. Lekker dag verder!

Piet ·

Leopold, jy skiet nog steeds met n haelgeweer met n patroon met fyn hael. Bring asb wetenskaplike bewyse. Net as voorbeeld, en ek het dit al n paarkeer hier op MM geuiter. My Moeder was n Duitser direk vanaf Duidsland. Aan vaderskant was my ouma ook van Duitse afkoms. Jy probeer veralgemeen. Bring jou eie bewyse oor jou familie.

Jerry ·

Die Afrikaner is die Afrikaner, nie oor iets in die water nie, maar oor iets in die bloed wat deur die are vloei. Die Afrikaner is gebore en sy menswees getoe in Afrika met westerse Christelike waardes en n eie kultuur en tradisies. Die Afrikaner het n roemryke geskiedenis en n trotse verlede waarvoor nasies met goeie rede die Afrikaner met respek bejeen en die Afrikaner se vyande met goeie rede jaloers is op die Afrikaner en die Afrikaner met n ongekende passie haat. Die Afrikaner self het n ongekende passie, maar anders as sy vyande, is dit n passie om die kwaad te oorwin deur die goeie deur te leef en te laat leef en die skepping te respekteer en te bewaar vir sy nageslagte in goeie tye en selfs deur moeilike tye. Die Afrikaner het staande gebly tydens die verswelging van Afrika en die Afrikaner sal die laaste mens wees wat staande bly in die verswelging van Suid Afrika! Dit is wat die Afrikaner is, hy buig, maar hy breek nie, want hy is gebore en ontvang in sy God se genade en belofte en dit is ook waarvandaan die Afrikaner sy krag, gesonde verstand, insig en wysheid en goeie oordeel ontvang! Hoe groter die uitdaging, hoe lekkerder raak dit en hoe meer kom die Afrikaner tot sy reg! Dit is wat die Afrikaner was, is en sal wees!

Therese van Schalkwyk ·

Jerry
Verskoon my as jou geloofwaardigheid uiters laag geag word, want in teenstelling met die lofsange in hierdie bydrae, gaan verder geen geleentheid verby om AfriForum, Solidariteit en die Vryheidsfront aan te val en te beswadder nie.
Die skynheiligheid verbyster.

Veritas ·

Jerry, my opinie omtrent jou het sopas “n hupstoot gekry. Dankie vir die stukkie waarheid oor die Afrikaner.

Hendrik ·

Therese, ek stem 100% saam met jou. Ek het idee ons het dalk met twee Jerrys te doen, die een wat Afriforum en Solidariteit met hul entiteite en wat hul vingers vir die Afrikaner deurwerk, nie voor sy oë kan verdra nie. Onthou as dit nie vir hulle was nie, sou ons al lankal oor die afgrond deur die ANC regering gehelp gewees het. Daar is geen ander organisasie wat hulle dit kan nadoen nie, en hulle vermag baie meer as wat enige politieke party kan doen.

Dan is daar die ander Jerry, die een wat die Afrikaner van Afriforum en Solidariteit losmaak, soos hier bo, dus misken hy Solidariteit se aandeel in die geskiedenis soos dit hom nou afspeel. Hierdie moet jy sien in die lig van die renons wat Jerry in Flip Buys het. Jerry het hom al in die verlede onderaan kommentare van Flip Buys se skrywes nie ondubbelsinnig hieroor uitgelaat nie.

Hendrik ·

Therese, ek stem 100% saam met jou. Ek het idee ons het dalk met twee Jerrys te doen, die een wat Afriforum en Solidariteit met hul entiteite en wat hul vingers vir die Afrikaner deurwerk, nie voor sy oë kan verdra nie. Onthou as dit nie vir hulle was nie, sou ons al lankal oor die afgrond deur die ANC regering gehelp gewees het. Daar is geen ander organisasie wat hulle dit kan nadoen nie, en hulle vermag baie meer as wat enige politieke party kan doen.

Dan is daar die ander Jerry, die een wat die Afrikaner van Afriforum en Solidariteit losmaak, soos hier bo, dus misken hy Solidariteit en Afriforum se aandeel in die geskiedenis soos dit hom nou afspeel. Hierdie moet jy sien in die lig van die renons wat Jerry in Flip Buys het. Jerry het hom al in die verlede onderaan kommentare van Flip Buys se skrywes nie ondubbelsinnig hieroor uitgelaat nie.

Ampie ·

As jy wonder of jy Afrikaner is…gaan vra vir Malema wie hy as Afrikaner beskou. Wit wees en Afrikaans wees sal eerste en tweede op die lysie wees. Hy haat dit, vir my is dit ‘n identiteit.

Henning ·

Ek het ook daai idee. Om die woord wit nie teenoor Julius te uiter nie, ook Cyril en Mmusi, vir wat dit werd is, gaan nie ‘n vaal kol maak nie. Jy kan nie die kleur van ons velle verander nie, al maak ons onself hoe klein, ook wat hul oë sien nie. Wit bly wit.

Johann Basson ·

Kom ons vra onsself af: “Wat is God se Visie en Raadsplan met sy Skepping en waar en hoe moet ek as mens figureer in Sy Visie en Raadsplan?”. Die mens se lewe is uiters kortstondig. Gryp elke dag en oomblik aan om lig en sout van die mensdom te probeer wees.

Henning ·

Het jy met verkeerde voet en baie laat uit die bed opgestaan?

Leopold Scholtz ·

In alle vriendelikheid, presies waar in my artikel lees jy ek meen Europa moet “vermeng en verdonker”?

Vaalseun ·

Dankie, Leopold.

Dis so waar wat jy sê, … trap versigtig en dink twee keer voor jy iets sê, en … moenie onnodig dinge sê of doen wat teen ons gebruik kan word nie …”

Prediker 12:12: “Die belangrikste van alles is: My seun, wees versigtig!”

So dwing ons respek af.

Boer-in-die-wind ·

“… agter die liefde aan in Nederland woon”. Vir interessantheid, hierdie “liefde” waarvan jy praat. Wat is dit?

Leopold Scholtz ·

Boer-in-die-wind, ek is oorspronklik in 1972 na Nederland vir nagraadse studie. In die klas in Leiden het ek my vrou ontmoet. Ons is nou amper 46 jaar getroud. Sy het meer as 30 jaar vir my in SA deurgebring en noudat ek afgetree is, is dit “payback time”. Dus, daai’s ma’ al!

Ronnie ·

Interessante skrywe dankie. Van ons voorouers het “weggehardloop” uit onder andere Nederland na Suid Afrika. Nou het jy terug gehardloop met so ekstra kleurtjie in jou bloedstroom. Nou wonder ek hoe voel van die wat kommentaar daaroor lewer oor Rhoda wat nou in die VSA bly. Ek het nog nie kritiek daaroor hier gesien nie.

Henning ·

Rhoda en Leopold het elk hul eie persoonlike redes, maar ek dink nie jy kan mense wat jisvol vir die ANC regering is, of omdat hulle nie hier kan werk kry nie, self weggejaag word, oorsee verkas en daar ‘n bestaan voer wat ook vir daardie land ‘n plus is.

JAN ·

Met apartheid se einde is die Boere / Wittes verlos van voogdyskap /baasskap. Die slawe EN base het na 200 jaar uiteindelik volle selfbeskikking gekry emansipasie hmm . Wat doen hulle en ons daarmee?
Ander vorms van gelykheid is onder druk soos geslag. Helse groot ding in die NGK tov Gay huwelike en sodomie. En toevallig …
Sopas voorlegging deur RSA aan VN oor Biseksuele sport. Mans moffies wilnou as vroue deelneem.
( maar nie vice versa nie) Dit gaan oor Seminaya die swart dame met die manlike hormone. Ek sien dis ń Naidoo hoof van RSA se span.
………
Ek het my nie misgis nie maar Scholtz klink net soos die Naspers Perskor kader op die Turnhalle beraad en die duisende bosberade en dinkskrums daarna van die mees gesofistikeerde psy-ops ooit.
Toe sielkunde en geesteswetenskap saamgevoeg opgeklits is as Politieke wetenskap hekse brousel. Fake news info. Trump se helse groot oorlog. Hmmm?
Hollander Christene was die kern van ons volk. Soos Verwoerd in besonder

Buite Stander ·

JAN, jou gebrabbel maak nie sin nie. Drink jou pilletjies en probeer weer.

JAN ·

Buite Stander dit gaan oor ontvoogd nadat stoute ou apartheid verban is – oop grense ens . Vra Moederatorretjie daar by jou om jou die ander skrywes te wys.

Beste om soos Breitbart Disqus te gebruik sodat mens oordentlik kan gesels.

Dries du Toit ·

Leopold . Al is jy daar is dit soos n goue draad gevleg deur al jou menings dat jy maar net n afrikaner is wat lief is vir jou land en ons bekommernisse oor SA se toekoms deel. Sterkte daar

Johann Basson ·

Beste Leopold,
In 1968 was ek tweedejaarstudent op UP.
Ek is ook ‘n kreool Afrikaner in murg en been en hart maar verafgod nie Afrikanerskap of my moedertaal nie. My een stammoeder was die vrygelate Indiese slavin Angela van Bengale wat in diens van Jan van Riebeeck was. ‘n Ander stammoeder was die Khoi-khoi dame Krotoa wat ‘n tolk van Jan van Riebeeck was. En so kan ek aangaan.
Ek waardeer altyd jou eerlike opbouende artikels. Gaan asseblief voort met die deel van insae, inligting en lewenswyshede.

leser ·

Ai waarom tog so wonder oor die Afrikaner? Is daar niks anders om oor te wonder nie?
Is daar dan mense wat nie weet waar hulle behoort nie? Identiteitskrisis?
En die wat weet hoef nie te wonder daaroor nie – moet nie vraagtekens oor jou herkoms plaas nie – dis nie nodig nie.
Wees trots op waar jy vandaan kom. Moet nie daaroor wonder nie . Wonder is ‘n mors van tyd of vir iemand wat niks het om te doen nie.

Jerry ·

Afrikaners wat gefrustreerd is met die aanslag van diskriminasie, intimidasie en uitsluiting teen die Afrikaner kan gerus probeer om n boek daaroor te skryf. Skryf jou verhaal en haal al jou frustrasies, wraakgevoelens en beledigings uit en noem alles by die naam wat jy nie meer by die naam mag noem nie en laat jou vlag wapper. Wanneer jy die boek klaar geskryf het en nie meer lus is om verder te skryf nie dan gaan steek jy n vuurtjie aan. Vat die boek en gooi dit in die vuur en soos jy kyk hoe die rook uitborrel, verbeel jouself dat alles wat negatief in jou lewe is besig is om so uit jou uit te ontsnap. Wanneer die boek heeltemal uitgebrand het en jy honger en dors voel, draai om, stap weg en gaan stil jou honger en dors by Jesus. Ek waarborg enige Afrikaner dat hy of sy met nuwe oe en respek na die toekoms in n nuwe SA en na mede Afrikaners en medemense, diere, plante, lug, water en uitdagings wat daarmee gepaard gaan sal kyk!

Stephan de S ·

Om John en Leopold te versoen: eenvoudig… n Afrikaner is elkeen wat hom met die die Afrikaner ontstaan-geskiedenis vereenselwig en goeie emosies belewe oor daardie geskiedenis.

Hendrik ·

Ek dink die besprekings onderwerp wat ‘n Afrikaner is , is nou regtig nie meer nodig nie. As jy teen die tyd nie weet wat ‘n Afrikaner is of jy ‘n Afrikaner is nie, is jy waarskynlik nie ‘n Afrikaner nie.

Johann ·

Ag asseblief! Alweer die Nederlander voor sy boek oor kruispaaie? Oooops askuus, “vir die liefde” SOOS MET ELKE OU BRIEFIE regverdig word. Jys nie HIER nie tjomma, en om agter jou vrou se rok weg te kruip as rede hoekom jy nie hier is nie, ja wel troos jouself maar so. En ongelooflik hoe MAROELA jou toelaat om gal te braaj die oomblik wat iemand van jou durf verskil? Of is jou Nederlandse perspektief soveel werd hier waar ONS steeds bly? Of kry jy nie daai Kruispaaie boek verkwansel nie?

Cornelia ·

Dr. Scholtz, baie dankie vir u gedagtes en kennis wat u met ons lesers deel. Dit is vir my altyd interessant. Tog wonder ek in my stil gedagtes of die afwesigheid aan vrede nie juis aangehelp word deur “twisgesprekke” te ontgin nie? Hoeveel volke moet altyddeur hulle volksidentiteit verklaar? Wat is ‘n Jood? (e.s.m) Wat maak my Afrikaner wees nou eintlik so ‘n vraagstuk? Ek is net so uniek en net so eiesoortig as wat alle faktore op te noem, my geografies, histories, kultureel en universeel identifiseer. En ek let op dat alle ander volke hulleself ook so spesifiseer. Maar aan die einde van die dag behoort ons ons te meet aan God se “volk se identiteit” En dit is die identiteit wat regtig saak maak. Mag ons Afrikaners ons rol toespits op wat God se Genade en Wil, van ons verwag van hart tot hart, van huis tot huis en amper wil ek sê: van kommentaar tot kommentaar. U word waardeer.

ZAR ·

Ek gaan die twee kommentare van die Sondag koerant aanhaal en sê ons Afrikaners is maar net mense, in mindere mate goed en sleg, kuis en onkuis, verlig en verkramp, eerlik en oneerlik.
Meestal konserwatief.
Ons Afrikaners streef egter daarna om te wees soos die eerste aanhaling.
Christelik, eerlik, elke Sondag in die kerk, maagde op ons troudag, en so meer.

Ons strewe daarna om beter te wees en vir die mense om ons ‘n goeie voorbeeld te stel. Ons strewe daarna om ‘n aanwins vir ons gemeenskap te wees en ‘n sukses van ons lewens te maak. Ons wil graag die beste vir ons kinders gee en vir hulle goeie waardes leer.
Die meeste Afrikaners wat vandag lewe verdien nie die vitrioel wat teen ons uitgespreek word nie en ons kinders en kleinkinders verdien nie die snydende swaard wat “wettiglik” teen hulle gebruik word nie.
Hoe lank al word die Afrikaners as die slaansak voorgehou vir alles wat skeefloop in ons land?
29 jaar is apartheid al afgeskaf.
25 jaar regeer die ANC al.
Oor die 400 000 moorde in hierdie tydperk, waarvan oor die 100 000 wit was.

Ons moet ophou mooi kluitjies bak en daadwerklik veg teen die onsinnighede. Ons is Afrikaners met ‘n Christelike fondasie, ‘n pragtige taal, mooie tradisies, ‘n ryk geskiedenis en sterk waardes. Ons streef om beter te wees terwyl die wêreld ons vra om slegter te wees.

Johann ·

Ja Maroela….OF julle plaas nie wat teen julle gekose skrywer geskryf word nie, of julle gee hom DIREKTE geleentheid om verder sy Nederlandse geregverdigde gal neer te pen?

Frans C ·

Toe oorlede dr Malan by die opening van die Voortrekkermonument in 1949 sy bekende
Quo Vadis -waar gaan jy heen-toespraak gelewer het, het hy dit gerig aan sy volksgenote.

In sy toespraak lig hy sekere aspekte uit wat in sy mening Afrikaners indentifiseer.Nou is dit opmerklik dat skrywer 70 jaar later van mening is dat dit nie langer toepaslik is nie,
want hoekom word my kommentaar wat dit bevat nie geplaas nie?

Jerry ·

ZAR, Afrikaners stem saam dat die Afrikaner van vandag, veral die wat na 1994 gebore is nie die aanslag van blatante diskriminasie verdien nie. ZAR, in SA gaan dit egter nie oor wat Afrikaners dink nie. ZAR, dit gaan oor wat die wat die politieke mag het dink en hoe die met die mag daardie denke teen die Afrikaner implementeer ten einde die onreg van die verlede reg te stel. Eintlik dink ANC/EFF revolusioneres dat die Afrikaner van voor en na 1994 erger verdien as net dit wat tans geimplementeer word. Hulle dink al verder as net grond. Haat/wraak/vergelding/onverdraagsaamheid teenoor die Afrikaner bestaan en raak ieder en elke Afrikaner, want deur jou by te kom wat na 1994 gebore is kom die wraaksugtiges eintlik jou voorouers by wie bevoordeel was deur apartheid ten koste van “our people” en wie gereken het dat hulle en hulle nageslag gaan wegkom daarmee! ZAR, die Afrikaner sit met n dilemma waaruit die Afrikaner moeilik gaan ontsnap tensy n wonderwerk gebeur. Voordat n wonderwerk egter kan gebeur gaan die Afrikaner in SA sy situasie moet besef, erken en in nederige erkentlikheid voor sy God moet gaan kniel en pleit vir genade, gesonde verstand, wysheid, insig, goeie oordeel en vir n wonderwerk! Liberale/konserwatiewe/regse Afrikanergroeperinge in SA maak nog te veel staat op hulle eie agendas/kragte/ideale/strewes, die dat hulle mekaar ook as n bedreiging ervaar en nie respekteer nie, niks gun nie, blameer, beledig, in plakkerskampe opeindig, verarm en leierloos ronddwaal. liberale/konserwatiewe/regse eendrag is teenrevolusionere mag!

Visie ·

Die Afrikaner is in hierdie tye, met Die Bybel onder die blad, heel oopoë vir die aanslae teen hom wat dit met insig in hul optrede teenstaan, dis waarom die Afrikaner ook instansies soos Solidariteit en Afriforum omarm, wat vir sy taal die oorlewingstryd lank gelede al aangesê het, in die jongste tye hulle vingers deur baklei dat die wit mense se grond nie wederregtelik van hulle afgevat word nie. Om saam as ‘n front die toekoms in te gaan is al opsie wat die Afrikaner het.

JAN ·

Groter vraagstuk is eerder wie NIE kwalifiseer as Afrikaner / Boere nie.
Engelse Vrymesselaars en al diegene wat Nie die Gelofte erken herdenk of respekteer nie. En Jode vriende wat Die Gelofte respekteer.
Hulle het heluit in die ABO baklei – veral Magersfontein….
hmmm ???

Piet ·

Dankie Leopold, sal so maak, maar In 1967 was daar nognie DNA bewyse nie. Ek bly by my standpunt, indien nie elke Afrikaner ( jou geliefde woord) familie fisies vir DNA toetse gaan nie , is daar ongelukkig geen bewyse nie. Bere dus jou haelgeweer.

Marthinus Willemse ·

Richard van der Ross het homself `n Afrikaner genoem. Dawid Kruiper het homself `n Boesman genoem. In `n kunswerk van 1842 verskyn “Andries Africander, a Mulatto Hottentot”. Kyk maar na die onlangse rumoer onder die Khoi en San-mense. Party blankes, soos ek, beskou hulself as Afrikaner; ander as Boer, die Boervolk.

Miskien moet elkeen besluit wie en wat hulle is, en dan ander wat met hulle verskil, in Christelike liefde aanvaar. Want taal is nie noodwendig die gemene deler nie (“gemene” kan hier meer as een betekenis hê).

Neem die Jode: Abraham was `n Galdeër, in Ur gebore. Toe word sy volgelinge die Hebreërs en Israeliete genoem. In 2 Konings 16:6 word hulle Judeërs genoem. Sedert die Jode uit Romeins-Palestina gedryf is in 135 n.C., het Hebreeus, hulle taal, slegs oorleef as `n literêre taal, hoofsaaklik vir gebed. Niemand het die taal vir eeue gepraat, en gebruik in alledaagse lewe, nie. Daar was nie eens woorde vir gewone dinge soos vurke en potlode nie. (Slegs 12 000 woorde het oorleef uit die Ou Testament.)
Maar toe sien Eliezer Perelman, `n jong Russies-Joodse onderwyser in Wilna, Litaue, `n visie: om die taal van die Jode te laat herleef. Hy verander sy van na Ben-Yehuda (seun van Judea), en seil met sy vrou na Palestina. Daar was toe 25 000 Jode, wat meestal Arabies, Jiddisj of die Spaans-Joodse dialek Ladino, gepraat het. Vandag is Hebreeus `n hergebore taal, en die moedertaal van miljoene Jode.

Piet ·

Ek dink jy het die kat so effens aan die stert beet. Abraham se kleinkind Jakob se naam is verander na Israel deur ons Vader self. Jakob het 12 seuns gehad wat Israeliete genoem was en al hul nageslagte tot vandag toe.

John ·

Leopold was ‘n Suid-Afrikaner en nou is hy ‘n Nederlander met verdraaide heimwee…
Die term Afrikaner is vir mense met sekere kenmerke en niemand kan iemand in ‘n Afrikaner verander nie, soos hy ook nie kan bewys dat my gene 7% gekleurd is nie. Hierdie storie is destyds in die Sestigs oor en oor uitgespeel. Die geagte outeur is ‘n verbitterde ou oom… en ‘n tipiese beterweterige Hollander… beslis nie ‘n Afrikaner nie. Ons het ‘n humorsin met net 7% sonder dit…. en hy is een van die 7%…

Piet ·

John

Ek stem saam met jou. Soos ek vir hom gese het, skiet hy met n haelgeweer. Mogge troffe. As hy nie konkrete bewyse het nie, moet hy maar liewers swyg.

Haan ·

Sý herkoms is dalk van bedenklike (anderkant 7%) aard… Nie myne nie

Piet Brand ·

‘n Afrikaner is ‘n blanke Afrikaans sprekende Suid-Afrikaner, selfs my bruin en swart graad 7 leerlinge weet dit. Soms noem hulle my ‘n Boer (ek is lief vir al my studente). Ek sal nooit langs liberales kan sit en brood breek nie. My siel sal ewig bots met julle s’n mnr. Scholtz. Voorwaarts en opwaarts!

Andreas ·

7% bloed in jou are?
Kyk dit is nou eerder so ‘n gemiddelde van 6% van die steekproef wat dit die waarheid was en wat dit aanvaar word die norm vir die res van die Afrikaner bevolking was. Vrouens het ook bygedra dat die % kon verhoog, maar dan kan mens mos nou sekerlik aanvaar dat daar mense was met heelwat laer blootstelling en ander wat weer meer Asiese bloed in die are het. So dan is dit seker nie onmoontlik dat ‘n klompie Afrikaners het tot NUL% Asiese bloed en ander weer meer as die gemiddelde van die 7% in die are nie. Ek wil ook glo ek is een van daardie wie se bloed 100% suiwer Afrikaner is.

waarheid ·

Leopold moet maar eerder sy pen bere – hy weet nie aldag waarvan hy praat nie.
Hy most sy eie gevoellens oor homself vir homself hou en dit nie op ons kom afsmeer nie.
Hy probeer dit verdoesel met die Afrikaner, ens….. dit werk egter nie.

Koos ·

Flip Buys het dit dan so mooi en kompakt gestel. Waarom al die moddergooiery.

Andreas ·

Ek stem met jou, en ek sal verseker nie Flip Buys op daai een aanvat nie.

rassie ·

Dr Scholtz,
Die enigste tydperk in die wordingsgeskiedenis van “die Afrikaner” waartydens daar ‘n relatief algemeen aanvaarde definisie daarvoor bestaan het, was tydens die bloeitydperk van Afrikaner nasionalisme vanaf ongeveer 1948 tot mid 1980’s. Selfs toe was dit ‘n gedwonge definisie wat deur die destydse Nasionale Party, Broederbond en die drie Afrikaner susterskerk geformuleer, gemanupileer en deur wetgewing, sosiale druk en indoktrinasie feitlik afgedwing was.

Voor daardie tydperk en daarna was en is die mees algemene standpunt dat die Afrikaner nie gedefineer kan word nie en dat elkeen self weet of hy of sy een is of nie.

Selfs die huidige Afrikanerbond kan nie ‘n klink-klaar definisie gee nie.
Die wordingsgeskiedenis van “Die Afrikaner” en dan “Afrikaners” is, in vergeleke met die van die meeste ander volke baie kort. Met die uitsondering van ongeveer 83 jaar (Boererepublieke en die latere Republiek), het dit onder vreemde heerskappy ontwikkel. Daarbenewens het dit van meet af aan in sub-groepe ontwikkel wat tans duidelik na vore kom. Elkeen van hierdie subgroepe het verskillende beskouings oor die geskiedenis van die Afrikaner, die huidige bestaan van die Afrikaner en die toekoms van die Afrikaner.

Ten opsigte van laasgenoemde kom hierdie verskille duidelik na vore in die uiteenlopende standpunte rakende onder andere assimilasie, emmigrasie, konsentrasie, federasie en selfbeskikking.

Na my mening is daar dus verskillende definisies van “’n Afrikaner”. Die antwoord hang af van watter sub-groepering u sal vra.

Het jy iets op die hart? Maroela Media se kommentaarfunksie is ongelukkig gesluit oor die Paasnaweek. Kom kuier gerus later weer!

Nuuswenke kan deur hierdie vorm gestuur word.