Pasop vir ‘bankverteenwoordigers’ wat vis vir jou geld

(Foto: Negative Space/Pexels.com)

Misdadigers bedink voortdurend nuwe maniere om eerlike Suid-Afrikaners van hul hardverdiende geld te skei. ʼn Slenter om persoonlike inligting in te samel – wat slagoffers in die VSA van meer as R700 miljoen in ʼn enkele jaar beroof het – bly ook ʼn knelpunt in Suid-Afrika, met ʼn nuwe golf van uitvissing wat groot kommer wek.

Uitvissing, oftewel stemuitvissing, verwys na ʼn strategie waar booswigte ʼn foonoproep gebruik om jou te kry om persoonlike inligting en rekeningbesonderhede te deel.

“Hierdie misdadigers sal tipies honderde oproepe per dag maak en hulself voordoen as verteenwoordigers van banke en ander finansiële instellings, sagtewaremaatskappye, sekuriteitsmaatskappye, regeringsinstansies en so meer, en eis dat jou rekening, foon of rekenaar se veiligheid in gedrang is,” sê Ricardo Coetzee, woordvoerder van Virseker.

“Hulle gebruik sosiale ingenieurswese om jou te manipuleer, jou vertroue te wen en jou onder druk te plaas deur te sê dat jy dadelik moet optree, net om waardevolle inligting by jou te kry wat hulle dan kan gebruik om hulle lang vingers op jou geld te kry.”

Volgens Nischal Mewalall, uitvoerende hoof van die Suid-Afrikaanse Bankrisiko-inligtingsentrum (Sabric), word te veel Suid-Afrikaners steeds slagoffers hiervan, ten spyte van sterk en herhaalde waarskuwings

“Soos robuuste risikobeperkingstrategieë dit moeiliker maak vir misdadigers om by stelsels in te breek en data te steel, word sosiale ingenieurswese gebruik om menslike emosies en optrede uit te buit en dan hierdie inligting te gebruik om ander misdade te pleeg. Verbruikers verduur ʼn dubbele slag: Eerstens word hulle slagoffers van identiteitsdiefstal en dan word hulle slagoffers van bedrog,” sê Mewalall.

Virseker en Sabric bied die volgende wenke om jouself teen uitvissing te beskerm:

• Wees skepties: Hanteer elke oproep wat jy ontvang van iemand wat aanspraak maak dat hulle van ʼn vertrouenswaardige instansie is, as ʼn moontlike bedreiging, totdat hulle die teendeel baie deeglik bewys. Onthou dat nie enige iemand wat ʼn paar van jou persoonlike besonderhede weet noodwendig ʼn kontak is wat jy kan vertrou nie. Wys die persoon weg wanneer hulle jou wagwoord, PIN, kredietkaart- of ander besonderhede vra.
• Ken jou vriende: Gaan die ooreenkomste wat jy met jou bank en ander instansies het deeglik na om seker te maak watter telefoonnommers jy kan vertrou. Maak ook seker jy weet presies watter inligting hierdie instansies jou sal vra om jou identiteit te bevestig.
• Staatsgeheim: Moet nooit persoonlike en vertroulike inligting met enige iemand deel as jy hulle identiteit nie baie deeglik nagegaan het nie. As jy onraad vermoed met ʼn oproep, beëindig dit dadelik en bevestig eers met die instansie, deur kommunikasiekanale wat die instansie self verskaf, of dit wel een van hul verteenwoordigers is. Let wel: Banke en ander finansiële diensverskaffers (FDV’s) het baie spesifieke riglyne van watter inligting hulle nie tydens ʼn oproep sal vra nie. Banke sal byvoorbeeld nooit jou PIN oor die telefoon vra nie.
• Slang in die gras: As jy ʼn eenmalige PIN op jou foon ontvang sonder dat jy besig is met ʼn transaksie, het ʼn skurk waarskynlik jou persoonlike inligting. Moenie hierdie PIN telefonies met enige iemand deel nie.
• Agter slot en grendel: Maak seker dat al jou teenvirus- en sekuriteitsprogramme op datum is en werk. Dit is ʼn uiters waardevolle bykomende lyn van verdediging.
• Kyk voor jy klik: Moenie op enige skakel klik wat via SMS, e-pos of ander platform aan jou gestuur is deur ʼn kontak wat jy nie deeglik geverifieer het nie.
• Hou beheer: Moet nooit beheer van jou selfoon of rekenaar aan ʼn derdeparty oorgee nie. Indien jy tydens ʼn oproep waar jy onraad vermoed, skielik sein verloor of SIM-uitruilkennisgewings kry, beëindig die oproep en stel die owerhede onmiddellik in kennis.
• Verandering is goed: Dit is ʼn goeie idee om jou PIN en wagwoorde gereeld te verander om te verhoed dat booswigte jou kan teiken.
• Bel die polisie: Hou alle noodnommers vir jou bank en ander FDV’s byderhand. Indien jy vermoed dat jy deur uitvissing-booswigte geteiken word, of geteiken is, stel hulle en jou selfoondiensverskaffer dadelik in kennis.

“Onthou dat booswigte enige iets sal doen om soos die mense en maatskappye wat jy vertrou te lyk en op te tree. Hulle sal tot uiterstes gaan om jou geld te steel en ja, dit kán met jou gebeur,” sê Coetzee.

“’n Skeptiese ingesteldheid, die nagaan van alle besonderhede, die slim gebruik van tegnologie, ʼn ogie op misdaadtendense en om voltyds paraat te wees, is die beste manier om te voorkom dat jy duisende rande verloor.”