5 wenke vir ouers van kinders wat met hul gewig sukkel

Die wêreld is dikwels ʼn eensame plek vir kinders wat oorgewig is. Hierdie kinders word dikwels deur hul maats uit die groep verstoot, gespot en dikwels geboelie.

Die sielkundiges Gray, Kahhan & Janicke bevestig hierdie tendens en is van mening dat kinders wat oorgewig is, se maats hul op ʼn negatiewe manier beskou en hulle beskryf as: “lazy, unattractive, less intelligent, and less socially skilled”.

Ouers is dikwels raadop en weet nie hoe om die situasie te hanteer nie. Hulle reageer gewoonlik op twee uiterste maniere: óf hulle ignoreer die situasie totaal óf hulle oorreageer en laat die kind nog slegter voel, wat net verdere skade en letsels by die kind laat.

Navorsing bevestig ook dat literatuur en die hantering van oorgewig by kinders, meestal op die fisieke gevolge van oorgewig by kinders fokus. Die nie-fisieke gevolge (emosionele en psigososiale) soos depressie, sosiale isolering, stigmatisering, diskriminasie, swak selfbeeld, selfveragting en swak akademiese prestasies word minder in ag geneem. Hoe dan nou gemaak?

Hier is vyf wenke vir ouers met kinders wat oorgewig is:

1. Sien die tekens raak

Moenie die tekens van oorgewig of vetsug ignoreer nie. Baie ouers redeneer dat die probleem sal verdwyn. Mens hoor dikwels ouers sê dat my kind daaruit sal groei, al die Van den Merwes lyk maar so. Ja, genetiese faktore speel ʼn groot rol by oorgewig, maar die kind moet, soos hy leer om te lees en skryf en wiskunde doen, leer watter uitwerking sekere voedsel op sy liggaam het en dat hy sekere voedsel nodig het om te dink en te konsentreer.

Die kind moet dus op ʼn positiewe manier sekere beginsels van voedsel leer, dit gebeur nie vanself nie. Behalwe al die emosionele en psigososiale gevolge van oorgewig, kan die kind ook slaapapnee ontwikkel, wat tot chroniese moegheid kan lei, wat verskeie negatiewe gevolge het.

Hou ook tekens dop soos onttrekking van die portuurgroep, depressie, aggressie of tekens van te min of te groot eetlus. Kinders wys gewoonlik hoe hulle voel en ouers moet die tekens in hulle eie besige lewens raaksien.

2. Moenie onvanpaste opmerkings maak nie

Nie net maats nie, maar selfs ouers en onderwysers maak onvanpaste opmerkings. Maats sal dikwels blatante opmerkings maak soos “Jou vetsak” of “as jy op iemand val, staan hulle nooit weer op nie”. Die onvanpaste, onskuldige opmerkings kom soms van onderwysers af soos, “Jy moet stut speel, jy is die grootste”. Die liggaamsopvoeding-onderwyser kan soms onbewustelik die oorgewig kind ʼn bietjie harder dryf – want die kind het dit immers nodig.

Ma en Pa kan natuurlik ook ʼn skewe opmerking maak wat sussie of boetie se selfbeeld kan skaad met, “Ag sussie, moet jy so baie eet?”, terwyl die ander kind nog ʼn sny koek eet (want gelukkig is sy nie so mollig nie).

3. Oefeninge moet nie ʼn straf word nie

Die ouers besef dat die kind se gewig aangespreek moet word en besluit dat die kind meer oefeninge moet doen.

Die ouers besluit die kind moet gaan draf en forseer die kind tot aksie. Ma en Pa laai die kind by die baan af en sien toe dat hy vyf keer om die baan draf, terwyl hy aangemoedig word om dit vinniger te doen.

Die kind besef dadelik hy word nou gestraf vir sy ronde lyfie en raak net meer negatief oor oefeninge en sy liggaam. Oefeninge moet eerder ʼn gesinsaktiwiteit word, waar die hele gesin saam fietsry, staproetes aanpak of selfs net elke dag in die huis op die maat van musiek hul liggame rondswaai en laf is en só die nodige oefeninge inkry.

4. Stel vir jou kind grense

Ouers vermy dit dikwels om grense te stel omdat hulle nie die kind wil ontstel nie en soms bloot omdat dit moeiliker is om die grens te handhaaf.

Grense word egter gestel om die kind te beskerm, omdat hy nog nie die ervaring (van oorsaak en gevolg) en intellektuele vermoë het om sekere besluite te neem nie.

Grense moet dus ouderdomspesifiek wees. Daar is egter sekere grense wat vir alle mense geld. Te veel televisie kyk, te veel lekkernye, te min slaap en te veel gemorskos is vir alle ouderdomme sleg.

Vir kinders is dit net meer skadelik, omdat hul nog klein lyfies het. Stel maar die grense, soos net ʼn uur se skermtyd per dag, want anders gaan die kind nie buite speel nie. Of geen aandete voor die televisie nie, want gesamentlike gesinsetes bevorder verhoudinge. En natuurlik, beperk die lekkernye anders gaan die kinders nie honger wees vir die groente nie.

5. Kry die nodige hulp

Ouers is dikwels tereg versigtig om hulp te vra as dit by die oorgewig kind kom.

Ouers voel dalk die probleem is nie so erg nie, hulle kan self die probleem aanspreek. Of “Ag nee, ek was ook maar so op skool”. Statistiek bewys egter dat oorgewig kinders, in die meeste gevalle, oorgewig volwassenes word.

Hulp moet egter op ʼn holistiese wyse aan die kind gebied word. Net ʼn dieet of net oefeninge is dikwels nie die antwoord nie. Kinders moet in elke geval nie op ʼn lae-kilojoule dieet gaan nie, hulle moet gesond eet.

Die totale kind moet raakgesien en behandel word en daarvoor moet ʼn dieetkundige, kinderkinetikus, dokter en spelterapeut/sielkundige ingespan word. Kry die nodige ondersteuning en sorg dat jou kind weer lag en sy volle potensiaal kan bereik.

Moenie wag nie, maak vandag ʼn verandering in die kind wat leef met oorgewig se lewe.

Bronne:

• Cornette, R. 2008. The emotional impact of obesity on children. Worldviews on evidence-base nursing, 5(3):136-141.
• Gray, W.N., Kahhan, N.A. & Janicke, D.M. 2009. Peer victimization and pediatric obesity: A review of the literature. Psychology in the schools, 46(8):720-727.
• Hermann, E.C. 2016. ʼn Holistiese maatskaplikewerk-ondersteuningsprogram vir die kind in die middelkinderjare wat leef met oorgewig of vetsug. Potchefstroom: Noordwes-Universiteit.

Dr Elsha Hermann is ʼn spelterapeut en spesialiseer in haar praktyk op oorgewig kinders. Besoek www.ekterapie.co.za vir meer inligting of stuur vir dr Hermann ʼn e-pos by [email protected]