Organismes wat toenemend bykom is ‘n goeie teken in herlewingslandbou. (Foto: Fer Galindo, Pixabay)
Deur Peter Searll
Daar heers groot kommer in boerderykringe oor die styging in kunsmispryse. Kenners voorspel dat pryse na verwagting van met 32% tot 69% in hierdie plantseisoen kan styg. Dit skep natuurlik ʼn verdere bekommernis oor stygende voedselpryse en die impak van inflasie. Vir baie boere is kunsmis 50% van hul insetkoste.
Die Wêreldbank dui aan dat dié situasie voedselsekerheid onder toenemende druk gaan plaas.
Ek glo dat ʼn drieledige benadering nie net die impak van stygende kunsmispryse kan beperk nie, maar ons kan help om veerkragtigheid te ontsluit en voedselsekerheid op mediumtermyn te verhoog.
In landbou is daar geen kitsoplossings nie, maar as ons hierdie roete volg, plaas ons onsself in ʼn baie gunstiger situasie as wanneer ons strategieë volg wat ons al jare lank gebruik.
Belyning met natuurlike prosesse
Hoewel dit eenvoudig lyk, het baie van ons vergeet dat natuurlike prosesse en siklusse die doeltreffendste manier is om hulpbronne te gebruik.
Gewasse moet byvoorbeeld nie tydens die hitte van die dag benat word as dit vermy kan word nie, want ons verloor meer water deur verdamping en aangesien die plante se huidmondjies dan toemaak, is die opname van water en voedingstowwe deur die blare swakker.
Ons besef ook nie aldag die rol wat diere in natuurlike prosesse speel nie. Op die groot savannes en grasvelde beweeg groot troppe wildsbokke en ander herbivore in seisoenale siklusse verby. Dit hou die gras kort en die belangrikste is dat ʼn groot hoeveelheid mis en urine, wat ʼn belangrike natuurlike kunsmisbron is, versprei word, wat die grond vrugbaar hou.
Herlewingslandbou stel voor dat boere vee op hul grond integreer, om hierdie natuurlike prosesse na te boots.
Om in lyn te kom met dié natuurprosesse moet daar ʼn verskuiwing in perspektief plaasvind, waar ons wegbeweeg van die “oorheers en beheer die natuur”-aanslag na een waar ons met die natuur saamwerk.
Biomimikrie is die praktyk waar daar van die natuur geleer word om dit te kopieer. Boere skep toestande wat bevorderlik is vir lewe sodat die natuur sy werk kan doen. Laasgenoemde is gewillig as ʼn bemagtigende omgewing voorberei word.
Peter Searll, is die besturende direkteur van Transformus. (Foto: LinkedIn)
Elke organisme ken sy plek
Swamme is nie net die groot herwinnaars van ons planeet nie, maar is ook ʼn kardinale deel van die grondvoedselnetwerk, wat op ʼn simbioties wyse voedingstowwe aan plante verskaf in ruil vir suikers. Hulle is die tweede stel wortels, wat plante in staat stel om die minerale te kry wat hulle nodig het. Dit gebeur vanaf enige plek waarmee die lewende swamme in aanraking kom.
Hierdie merkwaardige wesens integreer ontwikkeling met groei, wat die doeltreffendste strategie is om hulpbronne te benut. Elke draadjie van ʼn swam se miselium-vertakking groei in sy eie gekose rigting sodat die swam sy werk kan doen, gegewe dat dit ongestoord in die grond gelaat word. Dit is wat bedoel word met die integrasie van ontwikkeling met groei. Ons eindig met ʼn wonderlike en vrugbare grondvoedselweb.
Verstaan dat grond lewend is
Die kruks waarom herlewingslandbou draai is om te besef dat gesonde grond eintlik lewend is. Die mens het dit verontagsaam, en sien landerye dikwels as ʼn chemiese fabriek wat ons kan beheer en gebruik. Derhalwe is die gebruik van sintetiese kunsmis ʼn roetine.
As ons egter die grondbiologie regkry, sal byna alle ander aspekte van grondgesondheid in plek val – soos struktuur en chemie. Saam met swamme bestaan ʼn gesonde grondekosisteem uit ʼn ryke verskeidenheid bakterieë en ander lewende entiteite, soos erdwurms en talle klein organismes. As ons ʼn gesonde grondvoedselweb skep en toelaat, kan ons enigiets daarop laat groei.
Trouens, landbou gaan oor die versorging van grond, en gaan veel verder as om net ʼn beperkte stel chemikalieë by te voeg. Die oorbenutting van sintetiese NPK-kunsmis het die lewe in grond aansienlik verminder, en dra eintlik by tot CO2-vrystellings, terwyl ʼn herlewingsbenadering die teendeel bereik.
Hoe langer ons op die huidige industriële boerderyroete voortgaan, hoe groter word die skade en hoe duurder word die regstellings wat gemaak moet word.
ʼn Volgende belangrike aspek van herlewingslandbou is om lewende plante in die grond te hou.
Hierdie punt is van kardinale belang; as ons ʼn veld braak laat, maak ons die lewe onder die grond dood, want ons ontneem die bakterieë en swamme van voedsel. Lewende wortels hou koolstof in die grond en voed die mikrobes, so ons moet nooit die grond onbedek laat nie.
Dekgewasse kry dus voorkeur en bied bykomende inkomstegeleenthede as ʼn kontantgewas vir voer. Dit is dus ʼn wen-wen en moet altyd aangewend word.
Gebruik vriendelike chemie
As die vader van geneeskunde het Hippokrates gesê “laat jou kos jou medisyne wees, en jou medisyne jou kos”. Onlangse navorsing toon dat voedsel wat op herlewingsbeginsels gekweek word, aansienlik meer voedsaam is as konvensioneel gekweekte voedsel – sewe keer gesonder om die waarheid te sê. Dit bestaan uit meer voedingstowwe, met ʼn breër spektrum van vitamiene, minerale en fitochemikalieë wat immuniteit en ʼn langer lewe by mense bevorder.
Behalwe vir menslike gesondheid, vergiftig ons ons insekte en ons waterbronne met heelwat chemiese middels. Die omgewingsimpakte van sommige chemiese boerderyepraktyke is verreikend en vernietigend.
Die natuur herwin alles, daar is geen afval nie. Baie maatskappye onderskryf ESG (omgewings-, maatskaplike en bestuurskwessies), en ‘Net zero’ is die teiken vir hulpbrongebruik, waar alles herwin word. Ons leef op ʼn planeet wat beperk is en onbeperkte groei is onmoontlik. Soos die natuur, moet ons al ons hulpbronne herwin, wat ons nie kan doen as dit giftig is nie.
Die mens moet die sirkel van belyning met natuurlike prosesse voltooi.
Wat van die geld?
Daar is altyd risiko’s in boerdery betrokke en om dit so goed moontlik te bestuur is sinvol, inderdaad noodsaaklik.
Kom ons weeg die huidige roete wat ons volg teen herlewingslandbou op: Herlewingslandbou kan aanvanklik laer opbrengs lewer sodra die gebruik van sintetiese bemesting verminder word. Ons moet dit oor ʼn tydperk van drie jaar doen om die grond weer lewendig te kry, met ʼn 30%-vermindering in kunsmis in jaar een en ʼn 60%-vermindering in jaar twee.
Terselfdertyd moet ons begin om lewe by te voeg, hetsy met dekgewasse, mis of kompos, mikrobiese tee of regstreekse behandelings. Sodra ons jaar drie bereik het, behoort ons opbrengste terug te wees na waar dit sou wees as ons by die konvensionele benadering gebly het.
Daar is egter ʼn groot verskil. Die grond is nou baie vrugbaarder en benodig minder sintetiese kunsmis en insekdoder, so ons insetkoste is baie laer. Ons grond is nou ʼn waardevoller hulpbron om voedsel te kweek, wat ons baie langer in die toekoms sal onderhou.
Nou is veerkragtiger grond gebou wat droogte, siektes en plae baie beter as voorheen kan verduur. Dit is ook waarskynlik dat voedsel wat op hierdie manier gekweek word, hoër pryse sal behaal.
Teen die huidige koers gaan kunsmis steeds duurder word, wat ons insetkoste sal verhoog en ons winsgewendheid verlaag. Met verloop van tyd het ons meer kunsmis nodig om dieselfde opbrengs te kry, terwyl die grondgesondheid verder afneem. Dit sal uiteindelik tot die dood van ons grond lei.
Ten slotte, daar is ʼn versteekte geleentheid vir ons om maniere te oorweeg om te boer op wyses wat beter is vir die grond, mense en ons wêreld. As dit reg gedoen word, is herlewingslandbou ook meer winsgewend. Deur saam met die natuur te werk, die lewe in die grond te koester en lewensvriendelike chemie te gebruik, sal daar uitkoms wees.
* Peter Searll is die besturende direkteur van Transformus, wat herlewingslandboupraktyke bevorder om grond te help herstel na sy oorspronklike vorm en die beste moontlike voedingswaarde uit gewasse te verkry.
Sekerlik “bio-nabootsing”?