Nuuskommentaar: Steve, die menseregtekommissie en nog plaasmoorde

Steve Hofmeyr

Steve Hofmeyr is by die Menseregtekommissie aangekla oor iets wat hy tydens die Red October-optog gesê het. Op dieselfde dag as wat dié nuus bekend word, word twee ou mense van in die tagtig op hul Oos-Kaapse plaas keelaf gesny en hul seun ernstig gewond.

En daar is ‘n nexus.

Maar hoe spreek ‘n kommentator hierdie kwessie aan, veral as die Menseregtekommissie sê dat daar nog geen klag ontvang is oor ‘n persoon,  Alfie Phokobye, ʼn produksie-assistent en vloerbestuurder van die televisiekanaal SuperSport nie, wat glo geskryf het hy wens dat hy ook by die Red October byeenkoms kon wees om twee handgranate tussen die skare in te gooi?

Met die subteks wat duidelik die raskwessie aanspreek, en emosies opjaag. Die twee berigte gister wat by verre die meeste leserskommentaar ontlok het, is juis die twee wat oor die plaasmoorde handel en veral die klag teen Steve.

En die agtergrond word verder benouend gemaak deur Julius Malema, deur erg ras-opruiende opmerkings te maak en boonop weer, volgens berigte, die liedjie ”Skiet die Boer” ingesit het wat hom reeds ‘n skuldigbevinding op aanklagte van haatspraak op die lyf laat loop het.

En ‘n redelike dawerende swye (nie net in Engels nie, maar sommer al elf amptelike landstale) van die ANC se onderneming oor haatspraak by die appèlhof na die  ANC teen die skuldigbevinding in die gelykheidshof geappelleer het.

En presies hoe ver van haatspraak af lê die minister van polisie se opmerking dat die veldtog om plaasmoorde tot prioriteitsmisdaad verklaar te kry net ‘n publisiteitfoefie?  Die syfers spreek immers hard en duidelik – pro rata word ongeveer drie keer meer boere en hul gesinslede vermoor as Suid-Afrika se gemiddelde moordkoers, en pro rata omtrent dubbel so veel as polisielede wat vermoor word.

Met dié opsommende situasieskets kan die analis besin oor die benadering wat hy gaan volg, wat hom nie ook by die Menseregtekommissie op die rooi tapyt gaan laat beland nie.

Kan oor hierdie onderwerp gewaag word om die rissiepitbenadering van Rhoda Kadalie te volg?

Kan die ontleedmes so skerp en akkuraat, dog effe kru ingespan word soos Ferial Haffajee?

Of veroorsaak die konteks dat die rubriekskrywer se Skandinawiese velkleur vir sy woordkeuses ‘n ingeboude blok aan die been is?

Wanneer die regering sy beleid van rasbegunstiging, of te wel neo-apartheid, regverdig, word nie geaarsel om die raskwessie by die hare in te sleep en growwe veralgemenings te doen nie. Want, so word geargumenteer, amptelike statistiek staaf die sosio-ekonomiese ongelykhede (al is daar al bitter baie uitsonderings).

Maar moet nou net nie sê wie, volgens ras, gewoonlik die slagoffers van plaasmoorde is nie, en nog minder wie gewoonlik, volgens ras die moordenaars is nie. O ja, dit kan nie met amptelike statistieke gestaaf word nie, want afsonderlike statistiek oor plaasaanvalle en plaasmoorde word nie bygehou nie. Die veldtog daarteen is mos net ‘n publisiteitsfoefie.

Môre word uitspraak in die arbeidshof in Kaapstad gelewer in die veelbesproke saak van Solidariteit, namens meestal bruin lede, teen die Departement van Korrektiewe Dienste. Ja, neo-apartheid word ook teen die bruin mense ingespan. Maar volgens die ANC se logika maak dit op die een of ander manier van Solidariteit ‘n rassistiese organisasie. Hierdie uitspraak val saam met ‘n saak wat nou voor die Amerikaanse Supreme Court dien waar twee deelstate, Michigan en Kalifornië se verbod op “affirmative action” by universiteitstoelating getoets word. Vier maande gelede is ‘n saak wat Texas raak effektief op die ys geplaas, en raak dit ook daardie saak, en uiteindelik die hele VSA. Dit lyk of Michigan se verbod die groen lig gaan kry. Nie almal is meer oortuig dat rasongelykheid doeltreffend deur rasdiskriminerende maatreëls aangepreek kan word nie. Die berigte hieroor kan hier en hier gelees word.

Is dit moontlik vir hierdie rubriekskrywer om hierdie onderwerp aan te spreek deur die inspan van die gebruiklike gepoogde matige deurdagtheid van woordkeuses?

Sekerlik ja, maar met soveel inspanning wat veral moeilik kom as ‘n mens se eie mo*rmeter los by die rooi verby opgejaag is – dit terwyl jou oudste seun, ‘n plaasbestuurder en wat op ‘n plaas woon vir ‘n paar dae by sy ouerhuis is enkele weke na ‘n plaasaanval in die omgewing.

Tot die regering die teendeel toon en dit deurgaans bewys, dat hy nie meen dat raskwetsendheid van een kant aanvaarbaar is, maar nie die ander kant nie, lyk dit of daar geen ander keuse is nie – slaan in eie munt terug. Nee, nie op die verkeerde manier deur haatspraak uit te stort en self in die sop te beland nie, maar deur die slagoffers van haatspraak aan te raai om klag op klag te gaan lê teen die aanhitsers van rasse-onmin, of dit nou ‘n minister is wat neerhalend na ‘n veldtog teen plaasaanvalle verwys, of ‘n losbekkige leier van ‘n politieke partye met rassistiese baniere waaroor die party meer as ‘n dag later eers ongelukkig raak. ‘n Leier met ‘n sangtalent wat hom reeds in die sop laat beland het.

Maar dit is ook so, en dit mag nie uit die oog verloor word nie, dat daar steeds ‘n reuse poel van goeie gesindheid oor rasse-grense is. Selfs na die Kliptown-beraad oor versoening, wat die regering eerder aangewend het om verdere raspolarisasie te stig, het van die deelnemers na die beraad aangedui hulle is bemoedig deur die groot poel van welwillendheid wat hulle daar aangetref het. Ongelukkig was hulle meestal nie op die verhoog nie.

Wat behoort ‘n verantwoordelike analis se advies te wees?

–       Ondersteun alles wat keer dat die poel van welwillendheid erodeer word. Of die kontakproses vertikaal is soos ‘n huisvrou en haar huishulp, of horisontaal soos teenoor kolegas, elkeen kan help bou om te voorkom dat nog klein Malemas grootgemaak word.

–       Bly ordentlik, al word dit nie waardeer  nie. Ten spyte van al die kritiek op die Red October-optogte moes selfs die grootste kritici toegee dat dit vreedsaam was – in skerp teenstelling met dienleweringsproteste, voorvalle van vreemdelinghaat wat winkels en staatsgeboue in puin laat, en elke dan en wan lewens eis. Moenie die wag voor die mond so sleg behandel dat hy dros nie.

–       Al is die grondwet nou nie die perfekte dokument wat dit gereeld voorgehou word nie, sorg dat optredes daarbinne bly sodat die regstaat gedwing word om die protesoptredes te erken. Die DA-jeug se protes by Kleinfontein het grootliks momentum verloor omdat Kleinfontein gesorg het dat hulle nie grondwetlik skeef trap nie. Die jeugleier se motivering vir die protes omdat Kleinfontein se bestaan teen die grondwet sou indruis, is deur die “grootmense” in die party self gerepudieer.

–       Bly ferm te midde van ordentlikheid. Lê self klag op klag, elke liewe keer, en verkieslik as deel van ‘n groep met spiere soos AfriForum. Die adres vir die klagtes is [email protected] So sal, as die Menseregtekommissie self deel van die probleem word of bly deur ras-partydig te wees, sy bevindings deur die howe tot orde geroep kan word om ewehandig te wees.

–       Neem dit na die forums van die wêreld. Dit vereis dat suiwer volgens die internasionale reg gehandel moet word, en ordentlikheid koop punte.

Net ‘n gek sal sê dit sal maklik wees om die proses tot ewehandigheid verder te voer, maar enige alternatief tot die regte manier gaan dit net nog moeiliker maak. Die Siriese konflik is ‘n baie goeie voorbeeld van hoe byna onoplosbaar ‘n situasie kan ontwikkel as dit nie vroegtydig aangespreek word nie – en nou, meer as ‘n 100 000 sterftes, en 2 miljoen vlugtelinge later, met onherstelbare skade aan argeologiese bates, en fundamentalisme wat besig is om onder die rebelle die oorhand te kry, is ‘n oplossing nog moeiliker omdat te lank voete gesleep is.

Maklik gaan dit nie wees nie, veral nie in die aanloop tot die verkiesing waar ‘n regerende party se koker, in weerwil van die “Ken jou ANC”-veldtog tog taamlik leeg is, op rassepolarisasie moet terugval om ‘n groot verkiesingsoorwinning te versekernie, en van regeer in algemene belang soos die demokrasie vereis geen sprake van en geen begrip voor bestaan nie. Maar die spreekwoord  van, “meng jou met die semels…” het ook nie uit die besoedelde lug geval nie.

As welwillendheid nie met welwillendheid gegroet word nie, behoort dit niemand te verbaas as Steve se volgende treffer min of meer die volgende woorde bevat nie:

Nou’s my mo*r geroer

Al die kaf waarmee hul die waarheid beloer

En die Menseregtekommissie voer

Het nou behoorlik my mo*r geroer

Dat my reaksie nie verder sloer

My mo*rmeter in die rooi gejaag

So probeer hul alles al afbrekend vervaag

Die volle, reine waarheid wil hul nie hoor

Want wat ek sê klink vir hulle goor

Dan sing ek maar vir hulle oor

van die stukkende skoen

En ‘n koue vrot pampoen…

Lees ook: 
Steve Hofmeyr by Menseregtekommissie aangekla