Nuuskommentaar: As veldtog téén rassisme self rassisties word

Die blatante onewehandigheid waarmee gereeld teen wit en swart opgetree word wanneer iemand hom of haar aan rassistiese optrede skuldig maak, word al meer deel van die probleem eerder as die oplossing. Pas het die VF Plus juis hieroor antwoorde by die Menseregtekommissie gesoek – die een instelling wat nie kan bekostig om onewehandig op te tree nie.

Sedert die kwessie van rassisme weer groot nuus geword het, het Maroela Media konsekwent gemaan dat dié kwessie ewehandig en holisties hanteer moet word om enige kans te staan om suksesvol te wees.

Tog het hierdie boodskap nie oral goed afgegaan nie. Uit verskeie oorde is ander menings gehuldig en gepropageer. Die vernaamste gemene deler is om ’n scenario te gebruik dat rassisme in apartheid geanker is/was, en die vertrekpunt is om te bepaal of iets rassisties is of nie. Aanverwant hiertoe dan die opvatting dat ’n swart mens op grond van die definisie nie ’n rassis kan wees nie.

Sekerlik die beste manifestasie hiervan denkbaar is die reuse-hamerslae wat (wit) mense toegedien word wat die k-woord ingespan het, terwyl pres. Jacob Zuma in ’n toespraak, nogal tydens die hooffunksie in die veldtog teen rassisme, na wit mense as “white supremacists” verwys het. Hy is grootliks gehelp om hiermee weg te kom deurdat mediamense wat skynbaar onbewus was van die gelaaide aard van die term, dit na ’n tandelose Afrikaanse vertaling herskryf het.

Zuma het wel ’n klag of wat by die menseregtekommissie op die lyf geloop, maar slegs een saak, sy verwysing na Jan van Riebeeck en sy verbeeldingsvlug daarna, kon ná baie vuurmaak die Menseregtekommissie tot ’n soort aksie aanvuur. Tot dusver is die kommissie onwillig om ’n klag voortspruitend uit Zuma se verwysing dat wit mense swart mense se grond gesteel het te ondersoek.

’n Stewige skeut onewehandigheid blyk uit die galbrakery teen oorle apartheid, maar dawerende stilte uit dieselfde oord oor identiese rasgebaseerde optrede deur die regering. Met terme soos transformasie, kwotas en affirmative action, maak nie saak hoe uitgerafel en misbruik nie, word probeer om ’n kleed van fatsoenlikheid vir growwe rassediskriminasie om te hang. Daar is byvoorbeeld geen manier hoe die term “regstellende aksie” in Suid-Afrika nog met “affirmative action” vertaal kan word nie. Dit het grootliks teenoorgestelde betekenisse gekry.

Die slagveld van onewehandigheid blyk egter die sosiale media te wees. Ja, daar is gevalle soos dat ’n universiteit se regsadviseurs aanbeveel dat niks aan swart studente met T-hemde met die bewoording, Kill all Whites, of soortgelyk, gedoen word nie omdat dit vryheid van uitdrukking behels.

Die Menseregtekommissie se rol en betrokkenheid kom egter erg onder verdenking wanneer dit die sosiale media betrek. Die Vryheidsfront Plus dring nou by die MRK op antwoorde aan oor hoekom dié waghondinstelling skynbaar oor sy voete val om self ondersoeke van stapel te stuur wanneer ’n wit mens hom of haar op die sosiale media aan rassisme skuldig maak, maar in die geval van swart mense niks doen as daar nie amptelike klagtes ingedien word nie. Die geval Palesa Sotjifa, wat die afgelope twee jaar erg rassistiese aanmerkings op  sosiale media gemaak het, kry nou aansienlike nuusdekking in die gedrukte media, maar die MRK het hom tot dusver horende doof gehou daarvoor. Sotjifa het nou om verskoning gevra, maar so ook die meeste wit oortreders wat nogtans tot by oom Daantjie in die kallerhok geja(a)g is.

Die MRK is die één instelling wat nie gesien kan word as onewehandig nie.

Natuurlik geskied dit alles teen ’n konteks, of dan verskeie perspektiewe oor die agtergrondkonteks. Op 4 Julie plaas Netwerk 24 ’n artikel deur die bekende sosioloog, Andries Bezuidenhout, met die veelseggende titel, “Swart woede begin nou eers”. Hy meen dat as die opkomende swart nasionalisme dieselfde pad stap as wat Afrikanernasionalisme gestap het, kan ons eers oor vier jaar weer oor versoening praat.

Hierteenoor die realiteit dat die Waarheid-en-versoeningskommissie sy loop geneem het, dat daar ’n Grondwet met ’n klompie minderheidsregte is, en ’n internasionale reg met ’n stewige grondslag van minderheidsregte. Een deel wil aanbeweeg, terwyl ’n ander groep met persepsies van onafgehandelde sake in die verlede geanker sit.

In sy onlangse reaksie op die regering se voorgenome National Action Plan to Combat Racism, Racial Discrimination, Xenophobia and Related Intolerance (NAP) het AfriForum daarop gewys dat hierdie NAP eendimensioneel is en dat kritieke inligting ontbreek. “Ons kry die indruk dat die regering eerstens probeer om homself te prys voordat daar werklik gefokus word op wat gedoen kan word om rassisme, rassediskriminasie, vreemdelingehaat en onverdraagsaamheid te beveg,” aldus Ernst Roets, adjunk uitvoerende hoof van AfriForum. “Belangrike inligting word taamlik selektief in die regering se planne geïgnoreer en die regering aanvaar geen verantwoordelikheid vir sy eie aandeel in die probleem nie.”

Wanneer dokumentasie oor die oorsake van huidige en onlangse studente-onluste in die VSA bestudeer word, is dit duidelik dat daar universele beginsels is wat aan die kwessie onderliggend is, en wat nie net studente-onluste hier tipeer nie, maar die ganse rassekwessie. Hier word slawerny en segregasie net met apartheid vervang, en in mindere mate kolonialisme (vandaar die persepsies van Jan van Riebeeck).

’n Gemene deler is dat dit uiters moeilik is om ’n skoon lei te vind waarvandaan aanbeweeg kan word. Op universiteite, wanneer sekere kantelpunte in getalle bereik word, is die simpatie vir versoenende kompromieë dikwels daarmee heen en word aangedring op die volwaardige neerslag van kulturele praktyke en gebruike wat voorheen aan die agterspeen gesuig het.

Weer eens bots dit in Suid-Afrika met grondwetlike minderheidsregte.

Ja, wit mense moet en kan hul kant bring om ’n bydrae binne die Suid-Afrikaanse konteks te speel. Die wit studente wat ’n aantal jare gelede vir betogende swart studente “Bobbejaan klim die berg” begin sing het, was sekerlik nie verbaas dat die swart betogers op slag vreeslik kwaad was nie. As Penny Sparrow verbaas was dat haar vergelyking van swart mense met “monkeys” woede sou ontlok, is sy baie werklikheidsvreemd aan Suid-Afrika.

Maar om die kwessie van hierdie kant alleen aan te pak gaan die kwessie eerder stook as laat bedaar.

Ewehandigheid is nie onderhandelbaar nie, en die Grondwet is ook nie sommer opofferbaar nie.