Nuuskommentaar: Die buiteland, my buurman

Pres. Cyril Ramaphosa (Foto; David Ritchie/ANA)

Moderne tegnologie het ’n streep getrek deur die dae toe regerings ’n alleenseggenskap oor buitelandse betrekkinge gehad het. Dié les leer die ANC nou oor sy nuwe beleid van grondonteiening op die harde manier. Die stryd het skaars begin, maar reeds is die aanduidings daar dat dit positief kan afloop.

Alle state is gelyk en ongelyk tegelyk. Dié ou waarheid word nou weer so duidelik gedemonstreer met die VSA wat onder leiding van pres. Donald Trump oral spiere bult en dikwels “eensydig” optree en selfs sy bondgenote met bloutjies huis toe stuur.

Maar soos Volksblad in ’n hoofartikel beeldryk uitwys, Trump is nie ál wat sake met sy “slingerkoers” omkrap nie. Wladimir Poetin wat pas vir ses jaar herkies is, se verkiesing dra by tot ’n toename in internasionale onstabiliteit, en China bult sy spiere in sy agterplaas.

Die Los Angeles Times, wat selde indien ooit ’n goeie woord vir Trump het, meen Trump het wêreldpolitiek nou vertroebel.

Moderne tegnologie het die wêreld tot ’n neutedop laat krimp. Dikwels het iets wat in die buiteland gebeur ’n veel groter invloed op die land as iets groots wat in die binneland gebeur. Dié waarheid is pas goed gedemonstreer deur die Amerikaanse ekskursie van Kallie Kriel en Ernst Roets na die VSA wat tot ’n uitbarsting deur die president in die parlement hieroor bygedra het. AfriForum is van dislojaliteit teenoor die land beskuldig – ’n diskoers wat eintlik lankal begrawe moes gewees het nadat AfriForum lank terug in soortgelyke omstandighede daarop gewys het dat kritiek op die ANC dikwels juis op lojaliteit teenoor die land dui.

Ramaphosa het AfriForum (wat hy nie by die naam genoem het nie) aangeraai om eerder huis toe te kom en saam met die 140 000 Suid-Afrikaners wat reeds voorleggings oor grondgryping gedoen het, aan die proses deel te neem. Intussen blyk dit, volgens die voorsitter van die ondersoekkomitee, dat baie van die voorleggings geoutomatiseer is en skynbaar bedoel is om die komitee te oorstroom om die werksaamhede te beduiwel.

Kriel het pres. Ramaphosa weer in min of meer soveel woorde hierop gewys.

Dit is lank reeds bekend dat Suid-Afrika se buitelandse “beleid” selde deur die sinvolle opweeg van landsbelang gekenmerk word. Suid-Afrika het byvoorbeeld by geleentheid die destydse wreedaardige bewind van Mianmar gesteun, en selfs ’n mosie gesteun wat op steun vir die Islamitiese Staat neergekom het. Ghaddafi en Fidel Castro is omarm.

In dié stadium wil dit voorkom asof Suid-Afrika van sy ruim buitelandse hulp van die VSA kwyt kan wees deur te dikwels in die VN teen die VSA te stem. By geleentheid het ’n Suid-Afrikaanse diplomaat in Genève probeer keer dat Suid-Afrikaanse afgevaardigdes (spesifiek van die Vryheidsfront Plus maar wesenlik ook ander) voorleggings by die VN-agentskap doen oor plaasaanvalle. Die diplomaat het kras aangevoer dat diegene wat die voorlegging steun steeds hunker na apartheid. Daar is geen aanduiding dat daar dissiplinêr teen haar belediging van parlementslede opgetree is nie.

Die feit bly dat ’n regerende party weens skadelike binnelandse beleid harder vanuit die buiteland geslaan kan word as optrede binnelands. Trouens, die internasionale gemeenskap word gekenmerk deur internasionale organisasies wat saamspan vir dié doel, soos die United Nations and Peoples Organisation (UNPO) wat die miskenning of onderdrukking van minderheidsgroepe internasionaal aan die groot klok hang. Die Vryheidsfront Plus verteenwoordig formeel die Afrikaner op hierdie organisasie, en plaasmoorde asook die veldtog teen Afrikaans kom gereeld aan die bod.

Ernst Roets, adjunk uitvoerende hoof van AfriForum, en Kallie Kriel, AfriForum se uitvoerende hoof, tydens hul besoek aan die VSA (Mei 2018). Foto: Twitter via @ErnstRoets

Deur ’n objektiewe afmeet van optredes deur die ANC en sy teenstanders, is daar min twyfel dat die ANC die land baie meer skade berokken as die teenstanders se “dislojaliteit”. ’n Baie goeie voorbeeld is dat die herinneringe aan die skadelike bewind van oudpres. Jacob Zuma naatloos in die wêreld se kollektiewe geheue oorgegaan het toe Ramaphosa so sterk vir grondgryping in die bresse getree het.

Ramaphosa sal gou moet besef dat, vergeleke met die VSA, hy internasionaal ’n liggewig is. Hy het eenvoudig nie die “luukse” van Trump om dwars in die internasionale politiek te vaar nie. Wat ook in gedagte gehou moet word, is dat die VSA, ondanks kruipende sentralisering, formeel steeds ’n federasie is. Dit beteken dat die president en kongres se magte min of meer beperk is tot buitelandse sake en verdediging, met enkele binnelandse sosiale funksies. So sal een deelstaat die doodstraf toepas, en ’n ander nie. Dagga word in sommige deelstate gewettig, terwyl ander die stuipe wil kry.

Trump se aandag sal dus outomaties baie meer op die buiteland gefokus wees as wat die geval met Ramaphosa sal wees. Trump se persoonlike skaduwee val dus breed oor die VSA se opsegging van die Iranse kernooreenkoms (ondanks kritiek van sy belangrikste bondgenote), die verskerping van sanksies (wat Suid-Afrika hard gaan tref) en die verwikkelinge in Korea. Maar Suid-Afrika se kwesbaarheid weens lawwe besluite oor buitelandse sake, en veral bilaterale bande met die VSA, maak buitelandse sake nie minder belangrik nie.

Ten minste het AfriForum nou die aandag van die president met erns getrek, heel anders as in die Zuma-era toe AfriForum se (hoofsaaklik binnelandse aksies) oor uiters belangrike sake soos plaasaanvalle deur ministers as “goedkoop propaganda” afgemaak is. AfriForum beoog nog buitelandse ekskursies, en daar was reeds positiewe buitelandse gevolge.

Die hoop kan, en mag nie, beskaam dat dit tot positiewe vordering tussen die regerende party en AfriForum sal lei nie, soos die skep van geleenthede tot bilaterale samesprekings. Ander nieregeringsorganisasies kan hierby baat vind.