Nuuskommentaar: Die Steve-faktor

Steve Hofmeyr Foto: Reint Dykema, Solidariteit

Teen dié tyd is dit nog net bekend wat Steve Hofmeyr self getwiet het, en wat hom so ’n storm (en na berig word talle doodsdreigemente) op die hals gehaal het. Oor watter agterna-verduidelikings wel regstreeks aan Steve toegeskryf kan word, en watter kwaadwillig opgemaak en versprei word om die teerput dieper te maak, is al ’n onbegonne taak. Baie van die stories was al voor die gewraakte twiet in omloop.

Steve is al ’n geruime tyd uitgesproke dat hy politieke korrektheid agter om laat. Hiervoor kry hy uit baie kringe lof, aangesien politieke korrektheid neig om selfs die grootste bollie as feite op te dis, en naderhand deel van die, soos die liberale Kaapse kommentator, Christi van der Westhuizen skryf, “as die materiële werklikheid” aanvaar “moet” word.

Soos die plaastoestande in die Wes-Kaap, met “onwettige afsettings” as newe-produk. Nadat die Tony Eherenreichs ’n ruk gal gebraak het oor die “onwettige afsettings” en die Christi’s dit as “die materiële werklikheid” verkwansel het, en in veronderstelde gesaghebbende publikasies ’n afset gekry het, blyk dit nou dat, soos Agri Wes-Kaap vanuit die staanspoor gesê het, dit oor wettige afsettings gehandel het. Na berig word was daar oor daardie tydperk drie beweerde onwettige afsettings.

Nou is die deuntjie verander. Die onwettige afsettings is nou net afsettings, en dit word steeds as euwel aangebied. As na die Esta-wetgewing gekyk word oor die redes wat wel vir wettige afsettings geld, soos ernstige misdaad, is dit moeilik om te sien hoe boere wat met daardie toelaatbare kriteria te kampe het, enige ander uitweg as afsetting het.

Adjunkpresident Cyril Ramaphosa, wat nou oral in die land en selfs elders in Afrika pres. Jacob Zuma en die regering se brouwerk moet gaan regmaak, het in hierdie saak verbrou. Hy het na gesprekke met rolspelers aangekondig dat georganiseerde landbou tot ’n moratorium op afsettings ingestem het. Van daardie ooreenkoms weet die landbou niks. Maar dit gee wel ’n blykie van die komplekshede van die land waarin Steve sy nek gaan uitsteek het. Ruimte ontbreek om ’n volledige politiek-sosiologiese ontleding te doen.

Wat die gewone Suid-Afrikaner betref, is dit egter so dat rolmodelle selde ’n voet verkeerd kan sit. Dus, as die rolmodel te vinnig en gesuip om ’n draai in die pad jaag en die kar omkeer, is dit die pad se skuld. Tweedens is daar die ideologiese oogklappe – die lysie van bekende politici wat verkies het om niks te sê destyds toe comrade Winnie Mandela aan die wêreld verkondig het dat “ons” met vuurhoutjies en buitebande die land gaan bevry nie, is ’n indrukwekkende lang lys.

Die aantal mense wat fout gevind het daarmee dat Julius Malema in die gelykheidshof aan haatspraak skuldig bevind is, en selfs AfriForum daarvoor verkwalik het, is lank. Selfs prof. Pierre de Vos het dié “eng uitleg” onlangs weer gekritiseer toe hy sy pen teen AfriForum en Solidariteit in gal laat doop het. Hieroor het hy die afgelope Sondag in Rapport weer skrams onder Tim du Plessis se pen deurgeloop. De Vos was egter nie alleen nie, en daar was ʼn taamlike omvattende galbrakery uit liberale, of dan “contraband”-liberale kringe hieroor.

’n Nog ouer voorbeeld is dat die ANC een van die wêreldbeker-sokkerstadions na Peter (Kill the Boer, kill the farmer-) Mokaba gaan vernoem het.

Die strome reaksies wat hierdie “liberale” skrywes ontlok het, het geen goeie paar weke vir hierdie groep beteken nie, en daar was duidelike tekens dat hulle van hul “hinterland” geïsoleer begin raak het.

Maar toe gooi Steve vir hulle die reddingsboei.

In Suid-Afrika is al lankal gekla dat dit ’n ou laai is om ’n argument “triomfantlik af te sluit” deur die opponent ’n rassis te noem, of as dit nie die einde van die argument is nie, die persoon ’n blywende agterstand in enige debatvoering te gee. Vrydag 31 Oktober lui die opskrif van Beeld se hoofartikel: “Verwerp Steve se rassisme.” In die hoofartikel word onder meer geskryf: “Hofmeyr se uitlatings dat swart mense die argitekte van apartheid was omdat hulle ’n ‘agterstand’ het, is naakte rassisme.”

Uiteindelik is die kern van die land se vraagstukke dat die wyse waarop die toetsbord, mond en pen ingespan moet word, weldeurdagtheid vereis. Van almal, en veral rolspelers. Dit vereis ook ’n konsekwentheid, want om aan een groep vrye teuels te gee, en ’n ander te snoer lei tot opbouende frustrasie en uiteindelik ’n uitbarsting. En om weer in woede daarop te reageer, lei tot ’n verharding van standpunte en sentimente.

Veral die SAUK moet uiters versigtig wees om nie hier mee te doen nie. Die afgelope tyd was nuusbulletins skraps of doodstil oor die klag van rassisme wat Solidariteit teen die regering by die VN gaan lê het, en oor die groot saamtrek van AfriForum om Pretoria se naam te behou.

Die berg om uit te styg bo persepsies van wat feite is, tot die vlak waar net feite bestaan en op gehandel kan word, is ontsettend hoog. Dit bly egter belangrik dat almal in daardie rigting moet werk en die gemene grond uitbrei, anders gaan uiteenlopende standpunte nie net verhard nie, maar verdiep.

Maar aai, die ideologiese brilletjies van diegene wat as meningsvormers die leiding moet gee, gee ’n vreeslike kleitrappery af.

In hierdie geval sal Steve dalk goed doen, soos talle vermaaklikheidskunstenaars en selfs presidente voor hom, om ’n span beeldpoetsers te kontrakteer om te help om uit die tameletjie te ontsnap. Dit gaan nie net oor Steve self nie, maar die baie Afrikaners wat in die proses self geïnkrimineer voel. Of Steve geregverdig of ongeregverdig bygedam word, is kwalik ter sake – uit reaksies op die sosiale media en prof. Erwin Schwella gisteraand op RSG se Kommentaar-program, is dit duidelik dat baie Afrikaners ongemaklik voel oor die skadu wat op hul Afrikanerskap gewerp word. Steve hét ’n ander opsie – om regstappe teen veral die prominente instellings en persone te doen wat hom ʼn rassis noem, en so die werklike feite en bedoelings op die tafel te probeer dwing. Dis ’n komplekse soort saak, en Steve sal dit waarskynlik moeilik vind om ’n regspraktisyn te vind wat hom hiertoe sal adviseer.