Nuuskommentaar: En toe dank Zuma Gordhan waaragtig af

President Jacob Zuma (Foto: GCIS)

Minstens sit Suid-Afrika nie meer met ’n uitgerekte sage oor die Gordhan-kwessie nie, maar volgens sommige ontleders kan Suid-Afrika die naweek al ’n afgradering beleef. Dinge gaan nou vinnig verander.

Suid-Afrika kan reeds die naweek ’n afgradering beleef, waarsku sommige ontleders. Oor die algemeen is die gevoel dat die gradering nie baie deur die kabinetskommeling en minister Pravin Gordhan se trekpas gaan afhang nie, maar van die reaksie hierop. Dit sluit politieke en ekonomiese gevolge in.

Die ironie is dat die ekonomie waarskynlik negatief sal reageer sou dit blyk dat Zuma sy posisie versterk het, maar eweneens ’n duik kan vat as dit blyk dat Zuma die politieke galgtou om sy eie nek geplaas het.

’n Kabinetskommeling was te wagte. Verskeie ministers het weens wanprestasies skerp in die nuus deurgeloop, maar die twee wat die meeste verbrou het, Faith Muthambi en Bathabile Dlamini, is steeds in die kabinet. Muthambi het boonop “bevordering” gekry.

Derek Hanekom is, soos verwag is, weggelaat nadat hy vroeër die mosie van wantroue in die NUK teen Zuma ingestel het, wat baie amper geslaag het.

Tina Joemat-Pettersson is (uiteindelik) as minister gepos, nadat sy lank soos ’n senuweebol van portefeulje tot portefeulje gehop het, en ironies, in die jongste tyd skynbaar haar voete gevind het.

Of dit so bedoel is of nie, Zuma het met die kabinetskommeling sy kabinet aansienlik “verswart”. Dit volg nadat min of meer dieselfde met die NUK gebeur het. Dit pas in elk geval in by Zuma se beheptheid met ras, en dat swart mense spesiale bevoordeling moet kry.

’n Min of meer konsensusmening onder analiste is dat Malusi Gigaba as nuwe minister van finansies daartoe bydra dat die tesourie aansienlik meer blootgestel sal wees aan Zuma se grypsug en die Guptas se planne.

Die byna middernagtelike kabinetskommeling kon nie verhinder dat die rand skerp waarde verloor het nie. Teen vanoggend 07:00 was die dollar R13,95 werd.

Pravin Gordhan (22 Februarie 2017) Foto: GCIS

Kort voor die kabinetskommeling was daar sterk sprake dat Zuma se planne skerp teenstand kry, onder meer uit die geledere van die Groot Ses, die SAKP en senior ministers. Volgens hardnekkige berigte sou 12 ministers hul bedanking indien as Gordhan die trekpas kry. Later is aan die hand van ongenoemde bronne bespiegel dat Zuma aangebied het om in Desember vanjaar, wanneer die ANC se nuwe president verkies word, of kort daarna, ook as staatspresident die tuig neer te lê. Zuma sou verskeie voorwaardes hiervoor stel, wat weer weerstandigheid ontlok het omdat gevoel is Zuma se bedingingsposisie is nou so swak hy moet net sy goed vat en loop.

Zuma het dit in die onlangse verlede egter duidelik gemaak dat hy nie nou sal bedank nie. Volgens hom sou dit beteken dat hy voor “wit monopolistiese kapitaal” kapituleer en dat sy vyande wat hom in die tronk wil hê sou seëvier.

Die druk het nietemin gister so hoog teen Zuma opgelaai dat bespiegel is of Zuma nie dalk weens die druk die handdoek sal inwerp nie. Druk soos toe die EFF, gerugsteun deur Cope en die UDM, die konstitusionele hof genader het om ’n bevel uit te reik dat die speaker vir Zuma oor sy Nkandla-manewales in ’n staat van beskuldiging plaas.

Hoe minder ’n analis nou skryf, hoe minder foute gaan hy maak. As Zuma een ding in sy tyd as president bewys het, en ook nadat die destydse pres. Thabo Mbeki hom as adjunk-president gepos het, is dit dat hy ’n ongelooflike politieke oorlewingsvermoë het. En hy hét steun – genoeg steun om die Groot Ses impotent te laat.

Sake gaan egter nou baie gou op ’n spits gedryf word. Twee “spoke” wat hiertoe behoort by te dra is die lamlendige “intelligensie”-verslag waarop Zuma glo sy motivering gebou het, en wat nou deur die inspekteur-generaal vir intelligensie ondersoek behoort te word, asook ’n nuwe mosie van wantroue in Zuma in die parlement.