Nuuskommentaar: Is Menseregtekommissie nie self vlieg in salf?

Andile Mngxitama, president van die BLF. Foto: ANA.

Die Menseregtekommissie (MRK) het pas ’n jaarverslag bekend gemaak wat aandui dat rassisme steeds die vernaamste menseregteskending is. Die blaam word, skynbaar numeries, hoofsaaklik op wit mense geplaas met die gebruik van die k-woord wat in die sosiale media endemies geword het. Maar sou dit nie meer sin maak om die hoë profiel swart leiers wat die uiterste rassisme aan die dag lê, behoorlik in die bek te ruk nie? Rig so iemand nie meer skade aan as ’n nietige individu wie se geval tot reuse-proporsies opgeblaas word nie?

Niemand sal stry dat daar wit mense is wat rasseverhoudinge in die land bly beduiwel nie, onder meer deur vir swart mense die k-woord te gebruik. Of die MRK in die kol is dat wit mense die hoofoorsaak vir vertroebelde rasseverhoudinge is, en dat apartheid die oorsaak hiervan is, lyk egter taamlik bevooroordeeld.

Volgens die MRK se verslag vir die tydperk 2016-2017 handel 69% van die klagtes wat ontvang word oor rassisme. Daar is meer as 5 000 klagtes ontvang, 350 meer as die vorige jaar. Die toenemende gebruik van sosiale media het rassisme laat eskaleer deur die gebruik van die k-woord wat endemies geword het, aldus die kommissie.

Heel pikant het die BLF-leier, Andile Mngxitama, pas seker die mees opruiende rassistiese uitbarsting beleef. Hy het onder meer gesê dat vyf wit mense doodgemaak sal word vir elke swart mens wat doodgemaak word. Ook wit mense se honde en katte, en enigiets waarop hulle hul hande kan lê, sal doodgemaak word.

Hiervoor het Mngxitama klagtes by omtrent enige denkbare instansie, die MRK ingesluit, op die lyf geloop. Die Vryheidsfront Plus sê selfs ’n klagte is by die Onafhanklike Verkiesingskommissie gelê omdat die BLF beoog om aan volgende jaar se verkiesing deel te neem en hom nou aan die oortreding van ’n hele rits OVK-voorskrifte skuldig gemaak het.

Dit klink ook pikant teen die agtergrond van Julius Malema en ander EFF-leiers se gereelde rassistiese uitbarstings, en ook uitlatings van oudpres. Jacob Zuma wat vrugteloos by die MRK verkla is oor uitsprake dat wit mense hul grond bekom het deur dit van swart mense te steel. (’n President berug vir sy kennis, soos dat Afrika so groot is dat al die ander vastelande saam in Afrika sal inpas, en dat swart mense die onvrugbaarste en droogste grond gekry het. Voorts het Zuma na wit mense as “white supremacists” verwys – in die VSA presies so kwetsend as om ’n swart persoon die k-woord toe te snou).

Op die oomblik skep die proses om die Grondwet so te wysig dat grondonteiening sonder vergoeding moontlik sal wees, erge rassespanning.

Daar was reeds ’n openbare woordewisseling tussen AfriForum en die Menseregtekommissie oor ’n beskouing dat die kommissie ras-onewehandig optree. In plaas van om dit bloot te ontken, kan die kommissie se uitgerafelde reaksie vertolk word as die regverdiging vir onewehandigheid.

Om in so ’n omgewing die blaam iewers te wil plaas, is soos die pot wat die ketel verwyt. Word die kriterium gebruik oor wie die meeste skade aan rasseverhoudinge aanrig, gaan die prentjie waarskynlik heel anders lyk as waar die onnadenkende uitlating van ’n nietige (wit) mossie so opgeblaas word dat dit die blatant-provokatiewe optrede van ’n president (wat in die proses sy ampseed vir ’n ses slaan) nuusgewys heeltemal in die skadu stel.

Vicki Momberg wat tronkstraf opgelê is nadat sy ʼn metropolisiebeampte herhaaldelik die k-woord toegesnou het. Foto: ANA

Dikwels speel “politieke korrektheid” in hierdie skeeftrekkery ’n groot rol.

Die MRK se veronderstelde mandaat is baie wyd. Dele, soos vroueregte, is deels “afgeteken” deur die bestaan van die Kommissie vir Geslagsgelykheid en arbeidsregte deur die bestaan van die Kommissie vir Bemiddeling en Arbitrasie.

Maar by disfunksionele munisipaliteite wat die lewensgehalte, gesondheid en selfs lewens van inwoners in gevaar stel deur eerder vir die burgemeester ’n nuwe luukse vuurwa te koop, en op ’n sinnelose buitelandse ekskursie te gaan, in plaas van noodsaaklike instandhouding van die rioolwerke, is ’n klassieke mensereg wat uiters ferm aangespreek behoort te word.

Maar net so belangrik is dit dat iets soos onewehandigheid, self ’n erg rassistiese benadering, mee weggedoen moet word. Daar kan nie (meer) ore uitgeleen word aan stellings dat swart mense per definisie nie rassisties kan wees nie, en daarom ’n veel groter beweegruimte het vir meningsvryheid (en selfs vandalisme), of dat iets net rassisties kan wees as dit regstreeks na apartheid herlei kan word (al is dit by wyse van oorerwing).

Daar is gewoon nie iets soos omgekeerde rassisme of omgekeerde diskriminasie nie. Nee, “omgekeerd” verwys na die Volla wat op die hoek op sy dak lê. Rassisme en diskriminasie bly rassisme en diskriminasie ongeag van watter kant dit kom. En hoe ’n groter meningsvormer die pleger is, des te fermer moet teen so ’n persoon opgetree word. Hy verdien die oranje oorpak net so veel soos ’n vrou wat tydens ’n aanval van histerie die k-woord by herhaling inspan.

Dit beteken nie die MRK se verslag moet nie ter harte geneem word nie. Elkeen moet sy plig doen. Die rassistiese optrede van selfs die nietigste individu kan bydra daartoe dat die wreedheid wat met ’n plaasaanval gepaard gaan, nog wreder sal wees, om maar een voorbeeld te noem.

Daar blyk wel ’n groot poel van welwillendheid op grondvlak wees. Laat ons dit uitbou. Ons pleit dat die MRK deel van die oplossing, en nie deur onewehandigheid, deel van die probleem sal wees nie.

• Maroela Media het ʼn skarebefondsingsprojek op die webwerf BackaBuddy van stapel gestuur om Herman Toerien te help om fondse vir sy kankerbehandeling in te samel. Klik hier om meer te lees of om Herman deur BackaBuddy finansieel te ondersteun.

• Indien jy ʼn direkte bydrae in die Toeriens se bankrekening wil maak, stuur ʼn e-pos na [email protected] met “Herman Toerien” in die onderwerpveld.