Nuuskommentaar: ‘Kanse beter vir tornado as polisiepatrollie op SA-plaas’

Argieffoto

Die nuus oor ’n meteoor wat Woensdagaand oor die Wes-Kaap ontplof het, het gister baie aandag gekry. Tog, so lyk dit uit ’n brief van ’n boer aan Landbouweekblad, is die kanse beter dat so iets in Suid-Afrika kan gebeur as dat ’n bepaalde plaas besoek van ’n polisievoertuig sal kry.

Die kanse is beter vir ’n tornado as vir ’n polisiepatrollie op jou plaas. So skryf ’n boer van Noordwes in die jongste uitgawe van Landbouweekblad. Die boer skryf onder sy eie naam, maar in die konteks van wat hy geskryf en beleef het wonder ’n mens of hy nie daardeur ’n risiko vir hom en sy gesin geskep het nie.

Die boer se aanklagte teen die polisie is vry ernstig, maar hy gaan verder – die twee patrollievoertuie wat wel gesien is, het weggejaag toe ’n patrollie van die boere op hulle afgekom het.

By nadere ondersoek is gevind die grensdraad was geknip. Die volgende aand wou ’n polisiebeampte in ’n patrollievoertuig ’n boer in hegtenis neem omdat hy glo “onwettig” patrollie ry. Die boer wonder of die polisieman nie deur kollegas gevra is om boere deur intimidasie te probeer verhinder om patrollie te ry nie, en sodoende die polisie wat amptelike voertuie misbruik, te beskerm nie.

Berigte oor selfs senior polisielede wat self by veediefstal betrokke is, kom net te veel voor. So ook berigte oor die misbruik van voertuie (met die gevolglike deuntjie dat daar nie ’n voertuig beskikbaar is om ’n misdaadtoneel te besoek nie), omkopery en vele meer. By geleentheid het ’n voertuig op die toneel van veediefstal weggejaag toe ’n boerepatrollie daarop afkom. Die voertuig het weggejaag – reguit na die naaste polisiestasie, maar die insittendes is aangekeer toe hulle voor die polisiestasie se hek, wat gesluit was, voorgekeer is. Die insittendes was polisiemanne.

Dis uiteraard nie net boere wat ly as polisielede korrup is nie. Onlangs het stedelinge ontdek dat dit vir omtrent ’n uur elke dag nutteloos is om misdaad by ’n polisiestasie aan te meld. Dit blyk dat dit met die skofruiling saamval, en dat voertuie en lede gebruik word om ander wat van skof afgaan, huis toe te neem.

Gelukkig is daar ook berigte oor polisielede wat uitstekende werk doen.

As die polisie in amper enige geselskap onder bespreking kom, ontaard dit gans te dikwels in die een rillerverhaal op die ander, soos iemand wat telefonies ’n huisroof probeer aanmeld het waartydens daar ’n sterfgeval was, maar dit byna onmoontlik was omdat die persone wat die telefoon beantwoord het, nie Afrikaans of Engels magtig was nie. En dit in ’n oorwegend Afrikaanse area.

Die probleme wat die polisie en die landbou ervaar is welbekend, en dit is jammer dat daar dikwels ’n negatiewe raakvlak moet wees. As ’n mens na sommige politici luister is die landbou gelaai met skurke wat uitbuit so ver hulle kan. Tydens ’n parlementêre debat het ’n ANC-parlementslid, destyds nog ’n adjunkminister in opvoedkundige kringe, uitgeroep: “Begrawe hulle (die boere) lewend.”

Daar is nie teen hom opgetree nie.

En ’n minister van polisie, wat as mense teen plaasaanvalle betoog, sê dis goedkoop propaganda?

Maar die boer van Noordwes wat op die skaarsheid van polisiepatrollies gewys het, raak nóg ’n kwessie aan. As dit dan nie help om die formele strukture vir oplossings te nader nie, by wie moet dan aangeklop word? Hy vra of dit dan AfriForum is?

Selfs analiste wat van AfriForum se grootste kritici is, moet dikwels erg teensinnig en bitterbek erken dat AfriForum, Solidariteit en ander “soms” goeie werk doen.

Dit is geen verrassing nie. Dit is ’n kenmerk van die staatkunde dat wanneer ’n staat faal, strukture in die burgerlike samelewing van daardie rolle begin oorneem. Daar is ook ’n staatkundige model wat ontwerp is om leemtes in ’n land se regeervermoëns te takel, naamlik die tegnokrasie. Dit beteken in kort dat waar die regering faal, tree kundiges op ’n a-politieke manier in om sake (soos rioolplase) weer vlot te laat verloop.

Wat wet en orde betref lyk dit of burgerlike strukture soos buurtwagte, GPF’s, plaaswagte en ander bykans heeltemal outonoom van die polisie optree. Dit is weer dikwels ’n geval van knap lede van die polisie wat goed saam met die burgerlike strukture werk, wat skielik verplaas word. Die nuwe ampsbekleërs tree dan op asof die burgerlike strukture nie bestaan nie, onwenslik is of selfs die vyand is.

Ongelukkig, so lyk dit, is die kantelpunt bereik waar dit lyk of die breekspul eerder die norm as die uitsondering is.