Nuuskommentaar: “#MeToo” as kuur vir SA se kwale?

Betogers hou plakkate omhoog tydens ʼn #MeToo-veldtog in Tokio. Foto: Reuters via ANA

In gister se nuuskommentaar is gekyk na redes waarom gemeenskappe die reg in eie hande neem, en vermeende misdadigers dikwels sterf. Vandag word gekyk na hoe die #MeToo-veldtog, met al sy gebreke, daarin geslaag het om op ’n innoverende wyse druk op die regstelsel te plaas om in die aanslag teen vroue en kinders, reg en geregtigheid te laat geskied.

Kan hierdie beginsel uitgebrei word om ander misdaad onder druk te plaas, en selfs waar die staat die oortreder is, soos met die voorgenome grondgryp?

Is Suid-Afrikaners pessimisties of sinies? Dit is ’n onwillekeurige reaksie wanneer ’n mens deur koerante en ander nuusbronne blaai, en veral leserskommentare lees. Gelukkig is daar darem ook die optimiste en diegene wat ’n soort oorwoë mening probeer vorm.

Die oorwegende indruk is egter dikwels negatief – die groot gevaar van menings by nie-gesaghebbende bronne is dat slegs ’n baie klein persentasie lesers deelneem aan dié besprekings. ʼn Mens reageer egter op jou persepsie van die werklikheid. Wanneer ’n persepsie so sterk word dat verder gegaan word as kommentaar lewer, en praktiese oplossings gesoek word, duik daar gereeld innoverende gedagtes op.

AfriForum het byvoorbeeld woonbuurtmisdaad met behulp van gemeenskappe en in samewerking met die polisie begin takel. Baie gemeenskappe het nou selfoon-groepe wat ’n nood- en geselsgroep insluit. ’n Dronkie kan nog dink hy rand sy vrou in “vrede” aan, dan staan ’n klomp manne van die gemeenskap voor die deur. Die dronkie se reputasie in die gemeenskap is daarmee heen.

Die frustrasie van vroue wat mishandel en verkrag word, maar nie geregtigheid daarna kry nie (om ’n groot verskeidenheid redes) het tot die #MeToo-veldtog gelei. Verskeie mans wat ʼn skrikbewind onder vroue gevoer het, het al wêreldwyd erg die spit afgebyt – sommiges deur ’n regsproses, ander deur sosiale verwerping en die verlies van hul werk.

Tog, so meen die Amerikaanse meningsvormer Ted Rall, #MeToo was suksesvol genoeg, maar ook nie. Te veel, en te min, skryf Rall in ’n wydlopende artikel oor die onderwerp. Daar is dikwels geen regsproses (“due process”) nie, en die verklaagde word in die gedagtes van die gemeenskap “skuldig” bevind sonder dat die getuienis teen hom getoets is, en gevonnis. Dié “vonnisse”, word geargumenteer, is dikwels heeltemal buite verhouding tot die beweerde oortreding. Iemand wat sy lewe lank aan ’n behoorlike loopbaan gewerk het, maar homself dan op straat bevind, is hard geslaan.

Tog moet die baba nie met die badwater uitgegooi word nie. Daar behoort eerder gevra te word of daar nie ook ander misdade is wat deur ’n vorm van openbaarmaking afskrikwaarde kan hê of die regsproses in rat kan kry nie?

En watter opsies is daar as die regsproses vashaak en effektief reg en geregtigheid saboteer? En wat as die staat self die beweerde oortreder is?

In die onverkwiklike diskoers tussen AfriForum en sy ondersteuners aan die een kant en ’n groep akademici en hul aanhangers aan die ander kant, het die rubriekskrywer Max du Preez geskryf AfriForum moet liefs ’n politieke party vorm.

Wat egter uit die oog verloor word, is dat burgerlike instellings tipiese elemente van ’n volwasse grondwetlike demokrasie is, baie soos die vrye media daarvan deel behoort te wees. Die lede se politieke affiliasies is in beginsel irrelevant. Suid-Afrika het verskeie hiervan, waaronder Freedom Under Law en Outa. Sommiges is besonder gefokus op ’n saak, soos die beskerming van die grondwet, en ander kyk na ’n breër belang van ’n bepaalde (maar soms uiteenlopende) groep.

Time Magazine het in 2017 die beweging wat bewusmaking wil skep oor seksuele teistering en aanranding, die #MeToo-veldtog op sosiale media, as die mees invloedryke persoon van die jaar aangewys. Argieffoto.

’n Mens ys behoorlik om te dink waar Suid-Afrika sou wees as dié belangegroepe nie hul werk gedoen het nie, en selfs soms sake tot in die konstitusionele hof gevoer het.

En natuurlik hou politieke partye nie altyd van wat hierdie belangegroepe doen nie, soos AfriForum ook ondervind het met veral minister Lindiwe Sisulu wat gal teen AfriForum gebraak het.

Soms sal so ’n belangegroep en ’n politieke party dieselfde oor ’n saak voel, maar erg verskil oor die wyse waarop dit hanteer moet word.

So ’n burgerlike instelling het ’n wye verskeidenheid pyle in sy koker om die regsproses op die regte pad te probeer hou. Daar is groot verwagtinge oor die private vervolgingseenheid van adv. Gerrie Nel (behalwe wanneer dit by die vervolging van Julius Malema kom), daar was die oorsese ekskursie wat die diskoers voortgesit het, optogte teen plaasaanvalle, en vele meer. Soms inisieer of reël AfriForum nie iets nie, maar ondersteun dit soos met Swart Maandag teen plaasaanvalle. Binne die Solidariteit Beweging waarvan AfriForum deel is, word waardevolle werk al jare deur Helpende Hand gedoen.

Al hierdie projekte vind binne die wet plaas en niemand word beseer of gedood nie, en geen eiendom word afgebrand nie

Ter afsluiting. Om iets te doen is veel beter as om mismoedig ineen te trek. Sit skouer aan die wiel en maak ’n verskil.