Nuuskommentaar: Morele ineenstorting van ANC

Twee skynbaar onafhanklike gebeure dui op dieselfde simptome – dat die ANC se morele boom behoorlik uitgeval het.

In Switserland het Fifa se grootbaas, Sepp Blatter, die handdoek ingewerp kort nadat dié bejaarde en omstrede sokkerbaas vir ’n vyfde termyn herkies is. Suid-Afrika maak ’n belangrike deel uit van die vernaamste korrupsieondersoek waarmee die Amerikaanse FBI besig is, en waarvoor die Amerikaanse departement van justisie met regsoptrede begin het. Trouw wys daarop dat tussen al Fifa se ontkennings oor wie betrokke sou wees of nie, daar nie ’n woord gerep is om te ontken dat dit oor omkoopgeld (smeergeld) handel nie. Die morele druk op Danny Jordaan gaan kort voor lank enorm wees.

In Suid-Afrika het die Tussenkerklike Raad, bestaande uit die NG Kerk, die Nederduitsch Hervormde Kerk en die Gereformeerde Kerke, besluit om nie aan gesprekke met die ANC op 9 Junie deel te neem nie. Die morele ineenstorting van die regering maak sinvolle gesprek onmoontlik, aldus die kerke. Die Nhleko-verslag wat Zuma van enige aanspreeklikheid skoonwas, was die laaste strooi.

Tog, aan die ander kant van die munt, hou die regering vol dat sy hande silwerskoon is. Hy probeer die bevolking tot patriotisme op te vorder deur die regering in hierdie saak te steun. Wat die debakel rondom Fifa betref, en met die bewyse ter hand, is daar van Suid-Afrikaners én die wêreld egter nie net ’n ongelukkigheid oor die gekonkel nie, maar ook omdat die Suid-Afrikaanse regering hul intelligensie so onderskat om van hulle te verwag om ’n feëverhaal te glo.

Na bewering.

Wat patriotisme betref – dis ’n houding teenoor ’n land en nie ’n regering nie. Dit kan maklik gebeur dat dit juis patrioties en in landsbelang is om die regering om elke hoek en draai te opponeer, soos om dit internasionaal tot verantwoording te roep.

Met moderne tegnologie tot beskikking kan byna elke Jan Rap en sy maat gaan Google om te sien hoe suksesvol al dan nie die sokkerontwikkelingsprogram onder Afrikane in die diaspora in die Karibiese gebied was sedert die geld in 2008 daarvoor oorbetaal is. Wel, ’n mens kan probeer. En selfs noudat die bom gebars het, vra die Suid-Afrikaanse regering steeds nie vrae oor wat van die geld geword het waarvoor Suid-Afrikaanse belastingbetalers opgedok het nie. Want wat aan daardie kant uit die Fifa-toekenning aan Suid-Afrika as suksesvolle bodland afgeknyp is, moes dié kant maar doodeenvoudig deur die belastingbetalers aangesuiwer word.

Die ANC voer periodiek samesprekings met die Afrikaner, soos ook met ander groepe gevoer word. Die vorige vergadering is in 2012 gehou, en die Afrikanerbond gaan juis die volgende een bywoon om te verneem hoekom daar dadels van die 2012-besluite gekom het.

Dit is nie net die Afrikaanse kerke wat stywe lip maak oor die regering se morele vlakke rondom die Nkandla-kwessie nie. Die volgende aanhaling uit die Suid-Afrikaanse Raad van Kerke se verklaring hieroor is besonder skerp: “President Zuma’s response to parliament this week has left the leadership of the South African Council of Churches appalled. Jesting about the scandalous Nkandla issue and investigation during his response to parliament was an undeniably low point in the Presidency, of which there are becoming too many. Behaving and speaking like a ‘court jester’ was disappointing, embarrassing and inappropriate for the head of state.

“The recommendations regarding Nkandla given by the Minister of Police, Nathi Nhleko, are shocking and a grave mockery of justice. We are gravely concerned about the failure of the President and the relevant ministers to accept moral and political responsibility in relation to the unjustifiably high costs of the upgrades. Having ministers defend the indefensible damages the moral integrity of the whole governing system.”

Gwede Mantashe, sekretaris-generaal van die ANC en aartskommunis, se antwoord hierop was om weer ’n vergelyking tussen die ANC en die Bybel te trek. Hieroor was hy al dikwels by die kerke in die sop.

Blatter doen nou die min of meer eerbare ding. Hy bedank, al is dit ’n proses waardeur hy hom uitfaseer tot ’n opvolger gekies kan word. Die opvolger gaan ’n enorme taak hê om te vervul. Wedstrydknoeiery neem toe ten spyte van pogings deur byvoorbeeld UEFA om dit te bekamp, en miljoene dollar is met gekonkelde wedstryde op die spel. Selfs oefenwedstryde deug hiervoor. Die wedstrydknoeiery is nou deel van misdaadsindikate se “beleggingsportefeuljes”. ’n Verslag van UEFA word binne dae uitgereik en dit handel net oor Europese sokker. Elders gaan dit waarskynlik wilder.

Dit is helder en duidelik wat in Suid-Afrika moet gebeur. Jacob Zuma moet die tuig neerlê. Trouens, hy moes al lankal bedank het, soos toe hy owerspel suksesvol as verweer teen ’n aanklag van verkragting aangevoer het. Maar die ANC reageer deur net meer en meer van sy energie te benut om Zuma te beskerm. Iewers moet die morele boom tog heeltemal uitval.

Maar Zuma klou. Hy klou so aan die mag dat daar al meer kommer ontwikkel of hy ná die afhandeling van sy tweede (en laaste) termyn die leisels sal oorgee. Min mense verwag dat hy ’n derde termyn sal probeer losslaan omdat dit ongrondwetlik sou wees. Maar hy het goeie leermeesters. Toe pres. Wladimir Poetin se twee termyne verstryk het, het hy sy lakei en eerste minister, Medvedev, president laat word en hy self premier. Vir ’n termyn was die gesagsposisie in Rusland de facto in die hande van die premier. Met die volgende verkiesing het Poetin eenvoudig weer sy nuwe presidensiële termyne “van vooraf” begin uitdien.

Die maklikste, in Suid-Afrika, sal waarskynlik wees om as president van die ANC aan te bly, en dan die land met “afstandbeheer” vanuit Luthuli-huis te regeer. Die parlement word reeds as verlengstuk van Luthuli-huis ingespan.

Die tweede opsie is ’n lakei-president wat volkome onder Zuma se beheer staan.

Dit, terwyl verskeie geleenthede om die eerbare ding te doen en te bedank al gekom en gegaan het.

Nou het hy die Blatter-voorbeeld, maar niemand verwag dat hy die aftog sal blaas nie.

En die land bly sit dan met ’n moraliteitskrisis.