Nuuskommentaar: Nkandla nie ál Zuma-sonde

Die ontvouing van die Nkandla-debakel het nie die argiewe en geheues gestroop van ander sake wat pres. Zuma as regeringshoof diskwalifiseer nie. Van sy omstrede godsdiensuitsprake tot opmerkings dat die land se probleme met die aankoms van Jan van Riebeeck begin het, sal steeds op Zuma se presidensiële getuigskrif ingegraveer word. Dit raak duidelik, al manier om Zuma te pos is om in die komende munisipale verkiesings die ANC hard te straf.

Met pres. Jacob Zuma se verskoning aan die land ná die konstitusionele hof se Nkandla-uitspraak is probeer om die indruk te wek dat alles nou reggemaak word, ook deur mildelike blaamverplasing. Volksblad beskryf vandag in sy hoofartikel die “verskoning” soos volg: “Pres. Jacob Zuma se lagwekkende, skaamtelose en vernederende openbare verklaring Vrydagaand was die laaste strooi wat die Suid-Afrikaanse burgery van hierdie man kan verduur. Dat hy en die ANC dink iemand wat bietjie vir hulself kan dink en nie omgekoop kan word nie, glo twee woorde van sy kamstige verskoning en die party se rugvrywery van sy korrupte leier daarna, gaan mens se verstand te bowe. Nadat die land met die konstitusionele hof se uitspraak oor die Nkandla-kwessie en die openbare beskermer se magte bemagtig is, en die land die eerste keer in jare regtig iets gehad het om oor opgewonde te wees, was Zuma se toespraak op televisie die volgende aand soos ’n 1 April-grap wat in ’n nagmerrie ontaard het. Dit was ’n aaklige herinnering vir almal dat ons steeds met die man gaan sit en hy nie die vermoë het om self in te sien dat sy dae as president getel is nie.”

Beter kan dit nie opgesom word nie.

Of Zuma reg is dat die Nkandla-kwessie nou uitgepluis is en opgelos word (terugbetaling) sonder dat daar nog politieke vere deurmekaar gekrap gaan word, is ’n heel ander kwessie. Sou Zuma byvoorbeeld aan die hofbeslissing voldoen en ’n bedrag van tientalle miljoene rande spoedig terugbetaal, behoort dit onafwendbaar te wees dat daar ’n leefstyloudit gedoen word om te bepaal hoe iemand met ’n salaris van minder as R3 miljoen per jaar, so ’n bedrag bymekaar kon maak.

Die Nkandla-debakel was egter lank nie al wat Zuma se voortgesette presidentskap moes laat sneuwel het nie. Dis ’n baie lang lys, wat onder meer insluit dat hy owerspel as verweer teen ’n aanklag van verkragting ingespan het. Voorts het hy ’n vriend se dogter “in die ander tyd gesit”. Dit laat die Monica Levinsky-sage na ’n Sondagskoolpiekniek klink.

Oor die jare het hy en van sy volgelinge die mees ontstellende “godsdiens-uitsprake” gemaak. Baie Christene het gevoel dat die opmerkings soos dat die ANC tot die Wederkoms sal regeer, godslasterlik was. Skerp kritiek van die hoofstroomkerke is bloot geïgnoreer. In ’n stadium het verskeie kerke, waaronder die susterskerke en selfs die SARK, hom gesamentlik oor die kole gehaal. Die VGK het selfs gedreig om hul lidmate op te roep om nie weer vir die ANC te stem as Zuma nie dié soort uitlatings staak nie.

Selfs toe Zuma probeer witvoetjie soek (of steun werf) deur aan te kondig dat hy, via sy Zuma-stigting, geld beskikbaar stel vir ’n nuwe Zoeloe-Bybelvertaling in ’n proses wat nie die Bybelgenootskap betrek nie, het die genootskap in ’n lang mediaverklaring Zuma se stellings oor die gebreke in die bestaande Bybelvertaling weerlê, en ook laat blyk dat ’n nuwe Zoeloe-vertaling al ver gevorder het.

Oor die jare het Zuma telkemale erg deurgeloop oor aanmerkings wanneer hy van sy geskrewe toespraak afgewyk het. Oor die Kersvakansies, wanneer sy toespraakskrywers en ander personeel ook bietjie uitspan, het hy ook van sy mees omstrede uitsprake gemaak, waaronder die sogenaamde honde-uitspraak wat internasionaal opslae gemaak het. Kort daarna het hy ’n nasionale versoeningsdag aangekondig wat deur animistiese rituele gekenmerk sou word. Hy het voorts gesê dat mense wat nie hieraan sou deelneem nie, nie versoening op die hart dra nie.

Sy onkunde oor wat konvensionele godsdienstige praktyke behels, het voorts geblyk toe hy gesê het hy gaan emeritus aartsbiskop Desmond Tutu vra om aan die hoof van die verrigtinge te staan. Nadat sy personeel van verlof gekom het, en kon wal gooi, het daar dadels van gekom. So ’n versoek is ook nooit aan Tutu gerig nie.

Hy het ook al kaf kwytgeraak soos dat tradisionele swart grond in die droogste en onvrugbaarste dele van die land geleë is, dat wit mense hul grond bekom het deur dit van swart mense te steel, dat die land se probleme met Jan van Riebeeck se koms na die land begin het en swart mense voor daardie tydperk veel pret gehad het, en dat Afrika die grootste kontinent is waarin die ander kontinente saam kan pas.

Zuma het ook, volgens sy uitsprake, mettertyd heeltemal rasbehep geword. In sy onlangse Menseregtedagtoespraak, wat veronderstel was om oor die kwessie van rassisme te handel, het hy by herhaling na wit mense as “white supremacists” verwys. Gister het Zuma aldus Netwerk 24 gesê: “Swart mense moet saamstaan en vir ’n ander swart mens stem . . . anders sal hierdie land voor jul oë van julle weggeneem word, of hulle sal ander gebruik om dit van julle weg te neem.”

Daar is kwessies van ’n “korrupte verhouding” en aanklagte van bedrog wat op omstrede wyse teruggetrek is, maar nou weer moeisaam deur die howe getoets word.

En dit is maar net ’n kriptiese, onvolledige oorsig van presidensiële onhebbelikhede dié.

Die ANC verdien om by die stembus hard gestraf te word oor Zuma se voortgesette vernietigingspoor.