Nuuskommentaar: Sekulêre Christene

Foto: Unsplash/Pexels.com

In die begin het God die mens geskep. Nou skep die mens, ook Christene, God. Die gevolg is dat Christene in hul opvattings baie uiteenlopend na sake kyk, en dit noodwendig verskillende soorte voetafdrukke sal laat waar Christene leiersposisies beklee, ook in die internasionale politiek.

Iets wat nou weer sterk deurslaan, is die begrip “sekulêre Christen”. LW: Die doel van hierdie nuuskommentaar is nie om enige benadering teen ’n ander op te weeg nie, maar bloot te wys op hoe ver uiteen dit ontwikkel het.

Die begrip, “sekulêre Christen”, het onlangs weer sterk in die nuus gekom toe dit die onderwerp was van Jean Oosthuizen se program op RSG, Uit ’n ander hoek. Dit is as potgooi beskikbaar.

Vanuit ’n politiek wetenskaplike oogpunt kan gevra word of so iets hoegenaamd in ’n rubriek soos hierdie tuishoort. As bloot na die benaming, “sekulêre Christen”, gekyk word, wil dit voorkom asof daar wel genoegsame interaksie is. Vanoggend skryf die bekende rubriekskrywer, dr. Leopold Scholtz, juis die volgende: “Dit (rassisme en die beoogde optrede teen Theo Venter en Helen Zille) druis nie alleen teen die Grondwet in nie, maar ook die Christelike geloof. Dit druis in teen alles wat ek tuis van my ouers ontvang het.”

Wat Scholtz dus betref, sal ’n Christen se Christenskap wel deeglik in die sekulêre wêreld neerslag vind.

Maar wat is sekulêre Christenskap? Hieroor is daar nog lank nie ’n eenvormige begrip nie. Daar bestaan wel ’n taamlike konsensus dat dit behels dat die Bybel nie van A tot Z letterlik verstaan kan word nie. Dit het dan verskeie manifestasies soos dat Genesis nie letterlik vertolk kan word nie, en dus dikwels in die evolusiedebat ter sprake kom, dat die aard van God se goddelikheid baie onder die vergrootglas geplaas word, dat daar geen maagdelike geboorte was nie, dat die kruisdood nie werklik was nie, en dat ’n letterlike opstanding nooit plaasgevind het nie.

Nie alle sekulêre Christene glo in al die aspekte daarvan nie. Dr. Dan Roodt skryf in sy 2010-Geloftefeesrede die volgende: “Prof. Carel Boshoff het onlangs op Orania, toe ek hom oor die grondslag van sy ideologie en sy denke uitvra, geantwoord: ‘Ek is ’n sekulêre Christen.’ Dis sekerlik ’n paradoks, maar elkeen van ons, selfs dié met hul Egiptiese versugtinge oor ’n wêreld wat suiwer deur God voorafbepaal en beskik word, is sekulêre Christene. Bloedrivier as geskiedkundige gebeurtenis en die Gelofte as ’n funderende kode vir die Afrikanervolk het in diepe eerbied teenoor God geskied, maar bevat tegelykertyd ’n sekulêre logika wat eie aan ons en die uitdrukking van ons wil is.”

Die grootste gemene deler is dalk dat die sekulêre Christen nie glo dat die Bybel die enigste openbaring van God is nie. Die wetenskap/skepping is ook deel daarvan.

Op 5 Mei 2016 skryf Jaco Fourie op Litnet onder meer die volgende: “Ten spyte daarvan dat Christene oorwegend nie meer in die skeppingsverhale asook die Goddelikheid van die Bybel glo nie, wat tot ’n natuurlike gevolg hoort te lei of te bevraagteken of daar wel dan ooit ’n God in die eerste instansie was om in te glo, wil hulle halsstarrig nie hierdie geloof in ’n God prysgee nie, en sal eerder sublimeer deur “logiese” argumente om God se bestaan te wil regverdig, veral met die argument dat lewe nie sommer vanself, sonder ’n God, kon plaasgevind het nie. Dat dit moontlik deur Krishna of ander gelowe se God kon gebeur het, is natuurlik verregaande buite die kwessie vir hulle.”

Fourie se brief bevat baie aanvegbare stellings, asook feitelike dwalings en hy word dan ook deur ander lesers die kop gewas. Sy stelling oor “die meeste Christene” wat onder meer nie in die Goddelikheid van die Bybel glo nie, word sleg verteer.

Nietemin, dit lyk of die debat oor Kerstyd, en veral die Paastyd, opnuut skerp onder die vergrootglas kom. Die grense is dikwels baie moeilik af te baken oor watter stellings hoort by fundamentalisme, en watter by die “sekulêre Christen”. Daar is byvoorbeeld ’n denkskool wat gekant is daarteen dat Kersfees gevier moet word, terwyl die volle spektrum kwessies tydens die Paasfees onder die vergrootglas kom.

Selfs die debat oor of dit reg is dat die meerderheid Christene die “sewende dag” van die Saterdag na die Sondag geskuif het, word in onderling woedende styl gedebatteer. Dit terwyl kwessies soos die maagdelike geboorte ’n veel belangriker kwessie is.

Mag die een kamp veroordelend teenoor die ander wees? Uit die Bybel kan die volgende lysie van die goeie vrugte van die Heilige Gees saamgestel word: “verstaan genade van God, regverdigheid, waarheid, leer wat gee God, vreugde, liefde, vrede, geduld, vriendelikheid, getrouheid, sagmoedigheid, selfbeheersing, inskiklik, vol genade, onpartydig, nie veroordelend wees nie.”

Die lysie van slegte vrugte lyk soos volg: “deelname aan ongehoorsaamheid, dade wat in die geheim gepleeg word te erg om te noem, verwaandheid, uitlokkend/skoorsoekerig, selfsugtig wees, jaloers wees, vertel leuens, skynheilig, veroordeel kwaadwillig.”

In Psalm 18 sing koning Dawid in eenvoudige terme om sy Godsiening te beskryf. Wat ’n ontsaglike voorreg!

Vir die leier van die koor: Van Dawid, die dienaar van die Here. Hy het hierdie lied vir die Here gesing op die dag toe die Here hom gered het van sy vyande en van Saul.

Dawid het gesing:
Here, ek is baie lief vir U, U maak my sterk.

Here, U is my Rots, my veilige plek in die berge,
U maak my vry.
My God, U is my rots, ek voel veilig by U,
U is vir my soos ’n skild,
U is sterk en U red my, U is vir my ’n veilige plek.

Here, ek wil U prys,
want U het my gered van my vyande.