Nuuskommentaar: Skop internasionale isolasie van apartheidsjare nou eers in?

Argieffoto

Sondagoggende op RSG is daar ’n kompetisie waar studentespanne met algemene kennis en spelling teen mekaar meeding. Die spêling is dukwels mar frôt, maar dis die algemene kennis, of gebrek daaraan, wat die oë ook laat rek.

Hierdie Sondag was die slotvraag wie die president van Kenia is. Die aanbieder help en sê wat die voornaam, wat uit ʼn Afrikataal kom, in Afrikaans beteken. Die een span weet, en druk die knoppie: “Goodluck Jonathan” kom die brawe, maar verkeerde antwoord. Van wanneer af is Engels ʼn Afrikataal? I’d rather say not, old chap.

Die span van die ander universiteit het glad nie ’n raaiskoot gewaag nie.

Dis nie asof pres. Uhuru Kenyatta nie die afgelope ruk taamlik in die nuus was nie – soos sy verskyning voor die Internasionale Strafhof in Den Haag.

Bedoeld of onbedoeld, sit Suid-Afrika nou weer met eier in die gesig oor ’n kwessie wat pres. Jacob Zuma raak. Na berig word het Zuma op die laaste nippertjie ’n besoek aan Engeland gekanselleer nadat die Britse premier, David Cameron, aangedui het dat hy Zuma nie (meer) te woord kan staan nie, en deur die vise-premier ontmoet sou word. Maar baie mense, wat ’n idee het hoe Zuma se beeld oorsee lyk, sal die kop skud dat Brand (soos in “brênd”) SA in die eerste plek op Zuma as hoofspreker by die innovaBRICS besluit het. Ja, daar kan aanvaar word dat Zuma streng by die toespraak sou hou wat vir hom voorberei is, maar talle uitlatings en optredes tevore het reeds groot skade aangerig. Pas het die Zuma-administrasie weer skandes gemaak met die rits medaljes wat aan die spartelende polisiekommissaris Riyah Phiyega toegeken is (en sy klaarblyklik aanvaar het).

Sou Brand SA nie weet nie? Of onder “holisties dink” iets verstaan soos dat ’n mens met ʼn sekere deel van sy anatomie dink?

Voor die medium-termynbegroting gelewer is, het Cosatu die minister aangemoedig om hom nie te steur aan wat kredietagentskappe oor Suid-Afrika sê nie. Weet Cosatu regtig nie wat in die internasionale ekonomiese wêreld aangaan en dat so ’n stap Suid-Afrika deur beide voete en sy holisties sou skiet nie?

Kort-kort bepleit Suid-Afrikaners ʼn “tweepartystelsel” soos die VSA, sonder om te besef hoe die ganse politieke bedelings tussen Suid-Afrika en die VSA verskil. Die VSA se kongreslede is nie koukusgebonde soos hier nie, en doen aan hul kiesafdelings verantwoording, nie hul partye nie. Verskillende politieke benaderings soos die Tea Party en die Christian Coalition of America werk op ’n stelsel van steun aan bepaalde kandidate om hul ideologie verteenwoordig te kry, iets wat in Suid-Afrika ondenkbaar is weens die endemiese karakter van korrupsie. Hier word selfs die identiteit van donateurs aan partye geheim gehou, wat sinspeel op die koop van invloed.

Moderne tegnologie maak van die wêreld ’n neutedop. ’n Bom in Boston is kort daarna in bykans elke sitkamer in Suid-Afrika te siene. Danksy e-pos en Skype kommunikeer baie Suid-Afrikaners gereeld met mense in die buiteland – ook deesdae familie.

Tog, so lyk dit, tree daar tog ’n mate van kennis-isolasie in. In die sosiologie is dit nie onbekend nie – terwyl ons met iemand in Alaska korrespondeer, druk ons die oë en ore bottoe vir die swaarkry in die huis net anderkant die ringmuur om ons huis. Ons maak ons eie wêreldjie om ons bitterlik klein.

Dit maak ons maklike teikens van politieke propaganda, en so goed toegerus soos die huiskat daarvoor, gaan staan ons in die toue om ons kruisie te trek.

Miskien leef ons ook in die era waar ons verkies om in ’n sepie-wêreld, met af en toe “realiteitsreekse” te leef, en die verskillende fasette van die werklike lewe, soos die opvoeding van ons kinders, die instandhouding van die werklike geskiedenis, ons burgerskap en ander aspekte aan ander te “delegeer”.

Tydens die hoogtepunt van internasionale isolasie in die apartheidsjare was name soos Joop den Uyl, Olaf Palme, Leabua Jonathan, Kenneth Kaunda, Pierre Trudeau huishoudelike name. Keer nou iemand op straat voor en vra wie die regeringsleiers van Lesotho, Zambië, Nederland, Swede en Kanada is, en dit gaan lol.

Hoe is dit moontlik dat, na die opheffing van internasionale isolasie, en met moderne kommunikasie soos e-pos en slimfone, die “mentaliteit” van die land skynbaar in ’n al nouerwordende kokon vasgespin word?

Of is dit bloot ’n herhaling van ʼn vorige generasie wat meen die jonges is darem treurig omdat hulle nie die twaalf maal tafels op die punte van hul vingers ken nie, en nie meer hoofrekene kan doen nie? En hoofrekene is juis nou soveel makliker deurdat nie meer in ponde, sjielings en pennies gewerk word nie, maar die desimale rande? Om nie van ponde en onse in die gewigsmate te praat nie. Vra ’n jonge, en hy pluk ʼn sakrekenaartjie uit en doen gou-gou die som.

Nou kan die jong persoon haas enige vraag gevra word, en hy ruk sy slimfoon uit, en as die netwerk werk, het hy kort voor lank die antwoord. Mits sy spelling darem só is dat hy die regte spelling vir sy Google-soektog ingetik kry.

Die wêreld beleef ʼn inligtingsontploffing. Volgens Buckminster Fuller het die wêreld se kennis tot 1900 elke eeu verdubbel. Na die Tweede Wêreldoorlog elke 25 jaar, en nou verdubbel dit elke 12 maande, en dit sal binnekort elke twaalf uur verdubbel. Baie hiervan is uiteraard gespesialiseerde inligting, soos nanotegnologie. Die internet huisves na raming sowat 5 miljoen terabytes, waarvan ongeveer 0,004% deur Google geïndekseer is.

Omstandighede hét baie verander, maar dit sou tog ’n skrille ironie wees as juis daardie generasie wat die meeste internasionaal geïsoleer was, veel beter in staat was om met parate kennis na wêreldgebeure te kyk as ’n generasie wat virtueel in die hele wêreld kan leef.

Trouens, in die isolasiejare is dikwels gespot oor die manne in die kroeg wat na ʼn paar kappe so slim raak dat hulle na urelange ontleding van feite al die wêreld se probleme kon oplos. Al was die een been om die kroegstoeltjie se poot gevleg om te keer dat die sitter nie aftuimel nie. Die groot probleem was dat niemand die volgende oggend kon onthou wat daardie oplossings was nie.

Met parate kennis verstaan ’n mens daardie kennis waaroor iemand oor beskik om sy daaglikse lewe te lei, sy werk te doen, te kan ontspan, om sinvol aan ’n verkiesing te gaan deelneem, en om nie om elke hoek en draai weens onkunde met die gereg te bots nie.

In ’n kenniswêreld is dit nodig dat behoorlik strategies gedink kan word om te oorleef en vooruit te kan kom. Sonder strategiese denke sou die Solidariteit Beweging, en ’n instelling soos Akademia, nooit op die monteertafel beland het nie. ’n Mens sidder om te dink wat die posisie van minderhede (en ander) in die land sou wees daarsonder.

Maar vir strategiese denke is dit nodig dat genoeg deelnemers genoeg inligting in die kop (paraat) moet hê, sodat die deelnemers elkeen individueel daardie inligting behoorlik in hul koppe kan integreer. Dan is die dinkskrum sinvol met wat ons ken as briljante idees, wat kollektief verder uitgebou word.

Al het ons nou die wonderlikste rekenaars en die wonderlikste netwerke in die wêreld, niks kom op die oomblik nog by die menslike brein as dit by die ontleding van algemene inligting kom nie.

Jeff Lichtman van Harvard is besig om die ganse menslike brein te katalogiseer. Hy meen daarvoor is datastoorplek van verskeie miljarde petabytes nodig. (Slegs twee petabytes is genoeg om al die inligting in die VSA se akademiese biblioteke saam te stoor).

Indien deelnemers by ʼn strategiese werkwinkel elke keer eers die elektronika moet raadpleeg as ’n naam, soos Riah Phiyega, of enige ander besonderheid opduik, om te kyk wie dit is, en hoekom haar naam ’n sekere reaksie ontlok, gaan só ’n werkwinkel oneindig lank duur om tot sekere basiese gevolgtrekkings te kom.

Om strategiese besluite sonder die nodige parate inligting te neem, is uiteraard nie nuut nie. Met hoeveel sogenaamde apartheidsbesluite het die ding nie eers in die drinkwater beland voor die slimjanne die hulp van etnoloë, soos die legendariese oom Wymie ingeroep het, wat dadelik kon sê waar die situasie verkeerd gelees is, en dan nog kan uitgaan en die skade te herstel nie? Dikwels was die mense met die meeste en beste parate kennis nie die mense met die mees gevorderde kwalifikasies nie (gewoonlik omdat hulle nooit die geleentheid gehad het nie).

Die era van wandelende ensiklopedieë is miskien aan die verbygaan. Miskien nie omdat hulle nie meer bestaan nie, maar omdat nie belanggestel word om hulle te hoor nie.

En intussen word die land nie op sy allerbriljantste geregeer nie. Volstruispolitiek is juis die gevolg van wanneer die besluitnemer net weet van dit wat hy met sy kop in die gat sien.