Nuuskommentaar: Studente en rommelstatus – onderrig agter doringdraad?

Daar was nog nooit ʼn tyd dat studentemoleste bloot lomp hanteer kon word nie, maar met meer as R600 miljoen skade later, kan daar nie langer uitgestel word en vandale nié aangekla word oor hul dade nie. Die voltooiing van die akademiese jaar balanseer op ʼn mespunt. En so tussenin laat blyk Standard & Poors dat daar kommer is oor politiekery in Suid-Afrika.

Dinge word nie maklik gemaak vir die kredietagentskappe wat binnekort oor ʼn moontlike rommelstatus vir Suid-Afrika moet besluit nie.

Aan die een kant gooi die minister van finansies, Pravin Gordhan, erg wal en gee versekerings dat hard gewerk word om aan die agentskappe se voorwaardes te voldoen.

Aan die ander kant stuur Standard & Poors ʼn minder subtiele boodskap aan Suid-Afrika dat daar kommer oor die politieke stabiliteit in die land is. Gordhan het nie veel regstreekse beheer hieroor nie; dit is die domein van pres. Jacob Zuma en sy vernaamste ringkoppe.

En dis nou ook in die hande van molesmakende studente.

Word na prof. Adam Habib, rektor van Wits, geluister, is dit vandag reeds D-dag. Slaag die universiteit nie vandag daarin om oop te bly nie, is dit te laat om die akademiese jaar te red. Dit beteken vanjaar se eerstejaars is volgende jaar weer eerstejaars, en daar sal nie gegradueerdes aan die einde van die jaar wees nie. Ander universiteite het dalk ʼn rukkie langer grasie, maar dit kan ook nie te veel wees nie.

Dit lyk nie of die probleem gou opgelos gaan word nie. Soos prof. Amanda Gouws vandag in ʼn rubriek uitwys, word sake bemoeilik deur die studente wat kort-kort die doelpale verskuif.

Die “dekolonisasie van leerplanne” is egter ʼn taai toffie, want dit is (as daartoe ingestem word) ʼn omvattende proses. Dit raak veral gekompliseerd as dit aan die arbeidsmark se verwagtinge moet voldoen, en ook aan internasionale kriteria sodat plaaslike universiteite sinvol op internasionale indekse kan meeding.

Habib trek die streep in die sand, maar bied ook aan dat van sy akademici aan taakspanne beskikbaar gestel word om te werk aan nuwe finansieringsmodelle vir universiteite.

Dat daar gepraat moet word, is gewis, en dat die regering baie brouwerk het om reg te stel, is ook so. Maar daar is nie meer ʼn luukse om alles andersins tot stilstand te knars terwyl die prosesse hul langsame, en soms voeteslepende verloop neem nie.

Daar is baie studente – en volgens peilings die meerderheid – wat nou op hul studie en die suksesvolle afhandeling van die akademiese jaar wil fokus. En hulle het die reg daartoe om aan te dring dat dit wel moontlik moet wees. Dus geen klaskamer-indringing, opskeur van vraestelle en die uitboender van studente uit eksamenlokale nie.

Die twee prosesse moet geskei word, en benewens die “dun blou lyn” (die polisie en veiligheidsdienste) lyk dit al meer asof die groepe met rolle doringdraad in korridors van mekaar geskei moet word. Rugbytoetse is immers al so gespeel.

Maar hoe nou as die helfte van ʼn koshuis se inwoners wil moles maak, en die ander helfte wil slaag? Moet daar ʼn polisieman in elke gang gevestig word?

Dis egter nie ʼn mooi prentjie wat na die kredietagentskappe gestuur word nie. Gister se imbizo hieroor het klaarblyklik nie veel gedoen om die situasie te verlig nie. Pres. Zuma, wat die verrigtinge kom open het, was meer as ʼn uur laat, en het tot die ontsteltenis van verskeie studenteleiers ook die verrigtinge ná sy toespraak verlaat.

Later is aangekondig dat Zuma ná ʼn skriftelike versoek bereid sal wees om studenteleiers te ontmoet.

Boonop het Zuma se voordrag van sy toespraak moeisaam geklink, met min aanduiding dat die president self enige inspraak daarin gehad het. Dit het weer die indruk gewek dat Zuma se rol nou grootliks seremonieel is, en dat die land nou eintlik deur ʼn groep gelei word wat nog nie lekker as span kan saamtrek nie. Indien dit die geval is, is ʼn gesprek tussen Zuma en die studente vanuit ʼn praktiese oorweging min of meer sinneloos.

En die kredietagentskappe is wawyd wakker.