Nuuskommentaar: Zuma kan nie anders as bedank

Op lange laas lyk dit of die vragte probleme wat Zuma op homself omgekeer het, nou so groot word dat sy vermoë om soos ’n neet te klou, onder onhoudbare druk gaan kom.

Dalk nie vandag al nie, en dalk nie binne die volgende drie maande nie, maar die gety draai nou so teen pres. Jacob Zuma dat hy binnekort ’n onregeerbare presidensie gaan beleef.

“Politieke toekomst Zuma wankelt” som De Standaard, ’n Vlaamse koerant, se opskrif die situasie mooi op. In die berig word eers ’n draai gaan maak by anti-Zuma-betogers wat deur die polisie onder rubberkoeëls gesteek is. Gelukkig vir Suid-Afrika vind die jongste gebeure hier plaas in die skadu van die Amerikaanse presidentsverkiesing, die ontsettende vergrype in Aleppo, en die aanslag teen Isis in Mosul.

Die verhaal oor hoe betogers, skynbaar EFF-ondersteuners, winkels geplunder, treine aan die brand gesteek en pres. Paul Kruger se standbeeld met ’n brandbom beskadig het, sal nog mooi ontvou en hopelik ’n aantal straf- en skadevergoedingsake oplewer, maar intussen wek dit na buite die indruk van ’n land wat na onregeerbaarheid neig, met ’n beleërde president wat pateties en dikvellig aan die bewind klou.

Met rommelstatus met hom aan die stuur skynbaar ’n al duideliker bestemming.

Verskeie artikels en toesprake, onder meer deur die vorige openbare beskermer, het daarop gedui dat Zuma ingevolge die Grondwet te veel mag het, én dat hy daardie mag behoorlik misbruik het om wye draaie om sy ampseed te hardloop. Natuurlik het ’n lamlendige, en nou verdeelde ANC, baie gehelp om die president met sy ontplooiingsbeleid te laat “wegkom”.

Madonsela het egter, moontlik vir oulaas, ’n kwetsende stokkie voor bedenklike aanstellings gesteek, toe sy gelas het dat die hoofregter die regter moet aanwys wat Zuma dan ampshalwe moet aanstel om ’n kommissie van ondersoek te lei na staatskaping. Klaarblyklik het Madonsela Zuma se aanstelling van regter Willie Seriti om die kommissie van die wapenskaal in gedagte gehad toe sy die aanstellingsprosedure gelas het. ’n Groot donker wolk hang oor die werkswyse en bevindings van die Seriti-kommissie en verskeie instansies het aangedui dat hulle die hof gaan nader om die verslag, wat van ’n toesmeerdery verdink word, ter syde te laat stel.

Dit gaan ’n ruk vir waarnemers duur om die OB-verslag behoorlik holisties te bestudeer en te verteer. Daar is tans verskillende menings oor of die verslag bloot met ’n oorwig van waarskynlikhede toon dat staatskaping plaasgevind het, en of minstens sekere aspekte so bo redelike twyfel bewys is dat strafregtelike vervolging moet volg. En ter voorbrand hiervan word die koppe van die hoofde van die Nasionale Vervolgingsgesag en die Valke nou al harder geëis. Veral die NVG-baas, Shaun Abrahams, word elke dag deur sy eie toedoen meer kwesbaar.

Daar is egter ’n enorme politieke konteks. Die hoeveelheid omstredenhede waarby Zuma betrokke was, word nou ’n berg, en al moeiliker vir die ANC om liggies af te maak. En al kan die ANC se Zuma-faksie genoeg steun monster om Zuma aan bewind te hou, word die land se toekoms nou al meer in die hande geplaas van ’n nie-amptelike alliansie van mense buite die ANC, en ontevrede ANC-lede wat blykbaar ook elke dag meer word soos meer prominente ANC-lede “uit die kas kom”, skynbaar sonder vrees vir vergelding.

Die werklikheid dat die land nie ’n toekoms mét Zuma het nie, sink elke dag dieper in, en Madonsela se verslag spel dit oorvloedig uit.

Boonop word die land se lot nie net binnelands bepaal nie. Buitelandse persepsies beïnvloed die internasionale ekonomiese klimaat waarin Suid-Afrika ontvang word. Ook hier, so is dit al ’n geruime tyd duidelik, speel heel verskillende scenario’s met, of sonder Zuma af.

Daar sal nou weer al meer stemme van gerekende politieke kommentators opgaan dat ’n soort amnestie teen vervolging vir Zuma voorberei word in ruil vir sy vervroegde aftrede, want terwyl die swaard van vervolging oor hom hang, sal hy soos ’n neet bly klou en, as die Madonsela-verslag ’n aanduiding sou wees, kompulsief blootgestel wees vir individue wat met aanloklike aanbiedinge kom. In Maroela Media se nuuskommentaar is die vraag egter al aan die lesers gestel of hulle vir so ’n reëling te vinde sal wees. Byna eenparig is te kenne gegee dat hulle Zuma aan die pen wil laat ry. Dit was ook min of meer die strekking wat uit ander publikasies se lesersmenings verkry is.

Die feit is dat die ANC nie sonder die opposisiepartye se samewerking so ’n amnestie sal kan aanbied nie, en opposisiepartye sal bedag daarop moet wees dat hul steun aan so ’n projek hulle nie uiteindelik kosbare stemme kos nie.

Die bekendmaking van die jongste verslag het ook nie juis gehelp bou aan ’n klimaat waar Zuma skotvry daarvan kan afkom nie.

• Die Sentrum vir Grondwetlike Regte (’n deel van die FW de Klerkstigting): “Sadly, the Report serves as a reminder to the South African public of the gaping hole that has come to represent the nation’s political leadership.” Lees meer
• Pieter Mulder, leier van die Vryheidsfront Plus: “Die verslag van die voormalige openbare beskermer adv. Thuli Madonsela is ʼn skokkende getuigskrif van ʼn regering en staatsinstellings wat onder ʼn bevlekte staatspresident deurkanker geword het van oneerlikheid en korrupsie in klaarblyklik totale onderdanigheid aan die Guptas van Saxonwold.”
• Kallie Kriel, uitvoerende hoof van AfriForum: Die burgerregte-organisasie AfriForum is van mening dat die ingrypende gebeure vandag rakende die staatskapingsverslag en die kommer wat adv. Thuli Madonsela oor Jacob Zuma en onbehoorlike gedrag deur staatsamptenare hierin uitgespreek het, vereis dat Zuma afgedank en strafregtelik vervolg moet word. Zuma is oneerlik, sonder ’n greintjie integriteit en ’n enorme verleentheid vir die land. “Dis tyd dat daar van hom ontslae geraak word.” AfriForum gaan die inhoud van die verslag bestudeer en strafregtelike klagtes by die polisie indien teen individue wat daarin geïmpliseer word.
• Die DA het ook oproepe dat Zuma moet bedank, herhaal. Lees meer

Die posisie is nou bereik waar dit vir selfs die beste beeldpoetser ter wêreld en ’n grootse poging deur SAUK-TV, bitter moeilik gaan wees om Zuma weer presidensieel te laat voorkom. Zuma sal ook nou moet begin besin oor sy taktiek om sy persoonlike regsmoeilikheid in die howe te laat frustreer, aangesien dit nou duidelik is dat die opposisie soos taks ’n saak in die howe sal uitmaak dat Zuma self, en nie die belastingbetalers nie, vir hierdie ekskursies opdok.

Ná hierdie verslag gaan die politiek in die land nie gou weer dieselfde wees nie. Nie solank Zuma bly klou nie.