Bates bevries van maatskappye wat skole teen miljoene ontsmet

Die spesiale ondersoekeenheid (SOE) het ʼn bewaringsbevel ten bedrae van R40,7 miljoen bekom om die bankrekeninge en bates van diensverskaffers betrokke by Gauteng se skole-ontsmettingskandaal te bevries.

Adv. Andy Mothibi, hoof van die SOE, het Donderdag terugvoer oor verskeie van die eenheid se ondersoeke gegee. Dit het onder meer ingesluit die omstrede kontrak wat die Gautengse onderwysdepartement toegeken het, asook dié aan Digital Vibes, ʼn kommunikasiemaatskappy wat ʼn kontrak van R150 miljoen by die nasionale departement van gesondheid losgeslaan het.

Gauteng se departement van onderwys het binne net drie maande R431 miljoen bestee aan die ontsmetting van skole in die provinsie.

Luidens ʼn verslag wat vroeër vanjaar aan die provinsiale wetgewer se komitee vir onderwys voorgelê is, het die departement slegs enkele miljoene vir die ontsmetting van skole begroot, maar meer as R400 miljoen is daaraan bestee, terwyl die lys van diensverskaffers eindelik meer as 200 was.

Mothibe sê die bates en bankrekeninge van 14 diensverskaffers mag nou ingevolge ʼn bevel van die spesiale tribunaal bevries word.

Wat betref die R150 miljoen-kontrak aan die maatskappy Digital Vibes het die SOE reeds bevind die toekenning daarvan was onreëlmatig.

Digital Vibes word bestuur deur Tahera Mather en Naadhira Mitha, albei goed bekend aan dr. Zweli Mkhize, minister van gesondheid. Mkhize het Woensdag ontken dat hy vriende met die twee is, maar wel dat hulle “kamerade” is.

Die kontrak is toegestaan vir die lewering van kommunikasiedienste aan die departement. Mkhize het ook ontken dat hy enigsins by die tender gebaat het, of sy invloed in die toekenning daarvan gebruik het.

Mothibe sê in hierdie stadium volg ondersoekers die geldspoor van die kontrak en sodra ʼn regspan aangewys is, sal daar begin word met die proses om die spesiale tribunaal te vra vir onder meer die kansellering van die kontrak, asook vir die moontlike bevriesing van bates.

Dit kan binne twee weke verwag word.

Mothibe sê alle bewerings wat met die kontrak verband hou word ondersoek, ook van amptenare op die hoogste vlak.

“Ons sal kyk na wie wat nie gedoen het nie,” sê hy.

Op ʼn vraag oor die moontlikheid om verliese wat die staat weens die toekenning van die kontrak gely het te verhaal, sê Mothibe ondersoekers is nog besig om die geldwaarde daarvan te bepaal.

Volgens hom word verskeie amptenare, individue en private maatskappye by die ondersoek betrek.

Bedrog met TERS-toelae

Mothibe sê die SOE het nou ook ʼn mandaat ontvang om bewerings van bedrieglike eise van die Werkloosheidsversekeringsfonds (WVF) en bedrog met die uitbetaling van sogenaamde TERS-toelae te ondersoek.

Verskeie amptenare is reeds geïdentifiseer en daar is begin met die proses om die geld te probeer herwin. Die SOE het ook aanbevelings van tugstappe teen verskeie amptenare gedoen, terwyl strafsake in sommige gevalle aanhangig gemaak is.

Meer as 6 000 staatsamptenare wat glo op bedrieglike wyse by die betaling van toelae gebaat het, is reeds uitgewys.

Die ondersoek na ongerymdhede by die wapenvervaardiger Denel duur ook voort en Mothibe sê ʼn strafregtelike klag is reeds aanhangig gemaak oor die beweerde diefstal van Denel se intellektuele eiendom.

Ook in dié geval sal die eenheid die tribunaal nader om enige verliese te probeer herwin.

Verskeie vermeende betrokkenes, onder wie amptenare van Denel, diegene wat reeds die maatskappy verlaat het, voormalige uitvoerende hoofde en sommige raadslede word ondersoek.