Boer leef in vrees ná ontdekking van graf

Die ontdekking van ʼn ongemerkte graf langs die R24 buite Rustenburg in Noordwes het tot gevolg dat ʼn boer en sy gesin vrees vir hul lewens.

Anton Jonker, die seun van Mike (87) en Annabé (72), het aan Maroela Media vertel gerugte van ʼn sogenaamde “massamoord” op sy pa se plaas en bewerings dat plaaswerkers in die verlede daar sleg behandel is, het nou tot gevolg dat sy ouers vrees dat hul die teiken van ’n plaasaanval kan wees.

Anton het gesê die storie het begin nadat sy pa vroeër vanjaar ʼn gedeelte van sy plaas, wat aan die pad grens, aan Sanral verkoop het sodat hulle die pad kan verbreed. Padwerkers het kort daarna glo ʼn ongemerkte graf op die stuk grond ontdek en die saak is by die polisie aangemeld.

“Die graf behoort aan ʼn plaaswerker wat jare terug vir my pa gewerk het,” het Anton verduidelik. “Die man het blykbaar een aand in 2001 in Phokeng gaan kuier waar hy in ʼn bakleiery betrokke geraak het en van ʼn bakkie afgegooi is. Hy is op die toneel dood. Sy liggaam is na ʼn lykshuis in Phokeng geneem, maar nadat geen van sy familie opgespoor kon word nie, het ander werkers op die plaas my pa gevra of hulle hom op die plaas kan begrawe. My pa het vir sy kis betaal, ʼn begrafnisseremonie is gehou en hy is begrawe.”

Nadat die graf ontdek is, het die polisie vir Mike gevra om ʼn verklaring af te lê en toestemming te gee dat die graf na ʼn ander plek op die plaas geskuif kan word sodat die padwerke kan voortgaan. Volgens Anton het sy pa toestemming gegee, maar kort daarna het polisiebeamptes saam met joernaliste en lede van Cosatu op die plaas opgedaag. Cosatu eis nou ʼn ondersoek na die plaaswerker se dood, omdat hulle beweer dat Mike se verklaring verdag is.

“Die realiteit is dat my pa op 87 jaar oud nie meer so skerp is nie en sy geheue laat hom nou in die steek. Hy kan nie meer heeltemal onthou wat in 2001 gebeur het toe die plaaswerker daar begrawe is nie. Hy kan nie eers sy naam onthou nie. Hy vertel die gebeure soos hy dit onthou, maar hy onthou nie alles nie,” het Anton gesê. “Daar is egter nog mense op die plaas wat in 2001 ook daar was en hulle kan presies onthou wat gebeur het. Daar is dus absoluut niks verdag of duister omtrent hierdie storie nie.”

Solly Phetoe, Noordwes-woordvoerder van Cosatu, het aan Maroela Media gesê hulle eis dat die polisie die omstandighede rondom die werker se dood ondersoek aangesien dit baie verdag is dat Mike “heeltyd sy storie verander”.

“Ons vermoed daar was moontlik vuilspel betrokke by die dood van daardie plaaswerker, want die manier waarop die plaaseienaar reageer skep die idee dat alles nie pluis is nie,” het hy gesê. “Ons kan nie sê dat [Mike] die plaaswerker doodgemaak het nie, maar ons sê wel dat daar ondersoek moet word wat gebeur het. As iemand op jou plaas dood is, dan moet die saak mos by die polisie aangemeld word? Jy gaan begrawe mos nie net die persoon langs die pad nie.”

Boonop het Phetoe gesê daar is ander grafte van plaaswerkers op die plaas waarop “die nuwe plaaseienaar” glo kantore en verblyf gebou het. “Die grond waar daardie meer as 100 plaaswerkers begrawe is, behoort aan die families van daardie plaaswerkers. Daardie grond moet teruggeëis word deur die grondeiskommissie, want die plaaswerkers het daar gebly en daardie grond behoort aan hulle families,” het hy gesê.

Kapt. Paul Ramaloko, woordvoerder van die polisie, het aan Maroela Media bevestig dat die ongemerkte graf langs die R24 ontdek is en het gesê die oorskot sal Vrydag opgegrawe word. Hy het gesê daar is egter geen saak deur die polisie oopgemaak nie. “Die bene word opgegrawe sodat dit geskuif kan word. Sou die polisie iets ontdek wat verdag lyk, sal ons verder ondersoek instel. Maar vir nou word die oorskot bloot opgegrawe sodat werkers kan voortgaan met hul werk aan die pad.”