Druk laai op oor Cyril-kabinet

Pres. Cyril Ramaphosa. Foto: GCIS

Die naakte magspel binne die ANC is besig om die druk op pres. Cyril Ramaphosa te laat oplaai namate die uurglas uitloop vir hom om sy kabinet aan te kondig.

Ramaphosa bevind hom in die knyp slegs drie weke nadat hy die ANC gered het van ’n algehele ramp in die algemene verkiesing van 8 Mei.

Maar nou is hy vasgevang in die werklikhede en teenstrydighede van openlik strydende interne ANC-faksies wat geakkommodeer moet word, ’n verminderde aantal ANC-setels binne die parlement, sy beloftes van ’n verkleinde kabinet en sy onderneming om ’n skoon regering daar te stel.

Die kabinet sou al Maandag aangestel gewees het, maar dit is nou uitgestel na die einde van die week – ’n stukkie onprofessionele optrede uit die presidensie wat reeds die waarde van die rand negatief beïnvloed en buitelandse beleggers laat wonder.

Ter sprake is onder meer die kat‑en‑muis‑speletjies van die ANC-onderleier, David Mabuza, wat darem nou ingehuldig is en dus sonder omstredenheid vir ’n verdere termyn as adjunkpresident oorweeg kan word, asook die posisie van die minister van minerale hulpbronne (ook nasionale voorsitter van die ANC en sleutelvennoot van Ramaphosa), Gwede Mantashe, wat hom voor die ANC se integriteitskomitee bevind weens sy verbintenis met die omstrede maatskappy Bosassa, wat met staatskaping verbind word.

’n Verdere vertraging speel uit in die bevinding van die openbare beskermer, adv. Busisiwe Mkhwebane, teen die minister van openbare ondernemings, Pravin Gordhan, wat nog ’n sleutelvennoot van Ramaphosa is. Dit handel oor die toestaan van aftreevoordele aan ’n voormalige adjunkkommissaris van die Suid-Afrikaanse Inkomstediens, Ivan Pillay.

Sy probleme is vererger toe ’n ANC-lid van Roodepoort in Gauteng ’n klag teen Gordhan ingedien het by die ANC se integriteitskommissie op grond van die openbare beskermer se bevindings teen hom, en Gordhan se gevolglike kritiek op haar gedrag.

Hoewel Gordhan by die hooggeregshof appèl aangeteken het teen die openbare beskermer se bevindings, en daardie bevindings dus nou in die praktyk opgeskort is hangende die hofuitspraak, sal Ramaphosa bewus wees van die punt soos gemaak deur die EFF-leier, Julius Malema: As hy onder hierdie omstandighede vir Gordhan in sy kabinet opneem, sal hy nooit weer iemand anders onder soortgelyke omstandighede uit sy kabinet kan laat nie.

Benewens hierdie faksiegevegte en etiese probleme te midde van beloftes van ’n skoon kabinet, sit Ramaphosa ook met die uitdaging dat hy onderneem het om die kabinet te verklein, maar dat byna niemand in sy vorige kabinet uit die politiek getree het nie.

Dit is ’n resep vir ontevredenheid, want dit beteken hy gaan mense uit die kabinet moet laat – ’n verlaging in posisie en inkomste wat byna nooit met grasie hanteer word deur die betrokkenes nie, en wat vir hom probleme in sy party kan beteken in die tye wat voorlê.