EFF misluk met mosie oor plaaswerkers

(Argieffoto: pixabay)

Die EFF het Donderdag probeer om ’n parlementêre ad hoc-komitee van ondersoek na die lewensomstandighede van plaaswerkers van stapel te stuur.

Al die ander politieke partye in die parlement het egter saamgestaan om hulle te blok.

Die senior EFF-LP Sam Matiase het ’n sterk bewoorde mosie oor plaaswerkers ingedien. Die mosie vra dat die parlement kennis neem dat plaaswerkers en plaasbewoners baie kwesbaar is, dat die verhouding tussen plaaseienaars en plaaswerkers nog altyd geweldadig was, dat menseregte geskend word deur byvoorbeeld onwettige uitsettings en dat plaaswerkers dae lank sonder kos moet bly, veral seisoenwerkers.

Hy het verder gesê dat die dopstelsel voortleef, dat plaaswerkers lang ure werke en geen oortydbetaling kry nie, dat net 10% van plaaswerkers ouerskapverlof kry en net 20% kry pensioen- en aftreevoordele, dat plaaswerkers soos slawe behandel word, dat die demokrasie dus plaaswerkers ontglip, dat die parlement die leiding oor die kwessie moet neem en dat ’n ad hoc-komitee hiervoor aangestel moet word.

Matiase het gesê nogmaals is die EFF die stem van die stemloses en die vertraptes van die wêreld, wat deur die ANC versaak is.

In die sterkste aanduiding nog van hoe die ANC sukkel om die gevolge van die instelling van die ad hoc-komitee oor onteiening sonder vergoeding te bestuur, het die ANC-LP hoofman Mandla Mandela wel gesê dat die ANC die sorge van die EFF deel, maar dat hulle die voorstel van ’n ad hoc-komitee verwerp omdat al die wette, regulasies en strukture om die probleem op te los, reeds bestaan.

Mandela het sy visier gestel op die Wes-Kaap, wat in sy woorde selfs tans ’n koloniale projek is. Hy meen egter die mosie bewys dat die EFF speel met mense se swaarkry. Voorts het Mandela die belang van ’n stabiele landbousektor vir die land se ekonomiese vooruitgang uitgestippel.

In kort het hy met die sentiment van die EFF saamgestem, maar hulle aangeraai om die oorsigrol van die parlementêre portefeuljekomitee oor landbou beter aan te wend.

Dr. Annelie Lotriet van die DA het die ekonomiese belang van die landbou vir die land uitgelig. Sy het gesê waar plaasboere of plaaswerkers nie met waardigheid en respek behandel word nie, bestaan die korrekte kanale en moet nie versuim word om dit te gebruik nie.

Sy het gesê die tipe veralgemenings wat deur die EFF as feite aangebied word, help niemand nie. In ’n teken dat die DA ook veel wyser geword het sedert die aanvaarding van die mosie oor onteiening, het die DA nie net die EFF-mosie teengestaan nie, maar ook ’n amendement gestel wat veel meer klem op die insette van landbou-unies en die georganiseerde landbou plaas.

Xolani Ngwezi (IVP) het gesê wat ter sprake is, is arbeidsregte. Geen ad hoc-komitee is nodig nie; net die aanwending van bestaande wetgewing. Hy het aangevoer een van die grootste probleme met grondhervorming is dat die ANC-regering so stadig en so korrup is.

Namens die VF Plus het Tammy Breedt gesê die landbou skep werk en is min of meer die enigste bedryf in die land wat ekonomies groei. Sy meen die EFF het met hierdie mosie ’n nuwe laagtepunt gestel en is sowel die vyand van plaaswerkers as van werkskepping.

Breedt het die EFF aangeraai om bestaande wette te gebruik as hulle bewus is van enige wetsoortredings op plase, en gesê dit is die werk van arbeidsinspekteurs om die wet toe te pas.

Vir die ACDP het Marie Sukers gesê sy het op ’n plaas grootgeword en het die pyn daarvan ervaar om van ’n plaas verjaag te word. Volgens Sukers is daar wel ’n magswanbalans, maar verhinder politieke speletjies soos die EFF s’n maatskaplike vooruitgang en is ’n ad hoc-komitee onnodig.

Noko Masipa (DA) het gesê die EFF probeer slegs sensasie skep deur openbare belangstelling ten koste van akkuraatheid gaande te maak. Hy het aan die hand van wetenskaplike navorsing aangetoon dat die EFF se feite verkeerd is, wat die EFF-LP’s baie ontstel het.

Annette Steyn (DA) het beklemtoon dat sy as boervrou besef hoe plaasmense op mekaar aangewese is omdat skole, hospitale en dokters ver weg is in die dorp. As die EFF werklik weet van onwettige optrede hoef hulle bloot die owerhede en by name die departement van arbeid in kennis te stel.

Volgens Steyn verlaat plaaswerkers nie net plase weens uitsetting nie. Baie trek dorp toe in belang van hul kinders omdat die regering plaasskole sluit en die staat se mobiele klinieke nie meer plase besoek nie.

Sy het ook gewys op korrupsie in die Agri-SETA wat tans deur die Valke ondersoek word.

Mcebisi Skwatsha, adjunkminister van landbou, het gesê enige voorstel moet slegs die verbetering van omstandighede op plase ten doel hê, en leiers moet nie opportunisties wees nie.

Die adjunkminister het aangevoer die regering en die ANC staan onbeskaamd aan die kant van die plaaswerkers want hulle is weerloos. Hy het die EFF aangeraai om die wet te laat toepas en hul parlementêre oorsigrol in die portefeuljekomitee behoorlik te doen – dan sal ’n ad hoc-komitee volgens hom onnodig wees.