IMF-lening: ‘Belastingbetaler gaan vir gelag moet betaal’

Minister Tito Mboweni. (Foto: Nokuthula Mbatha/ANA)

Kommer heers dat die Internasionale Monetêre Fonds (IMF) se bykomende noodlening van miljarde rand aan Suid-Afrika bloot in korrupte hande gaan beland en dat die mees kwesbares in die land nie ʼn sent van dié geld gaan sien nie.

Dié kommer spruit uit bewerings oor tenderbedrog en korrupsie te midde van die Covid-19-pandemie wat net verlede week die lig gesien het.

Daarom vra politieke partye en vakbonde nou dat daar deursigtig met die IMF se lening omgegaan word om te verhoed dat korrupte staatsamptenare bloot die geld misbruik terwyl die belastingbetaler “vir die gelag moet betaal”.

“Daar moet boek gehou word van elke sent,” meen die vakbond United Association of South Africa (Uasa).

Maroela Media het Dinsdag berig die IMF se uitvoerende raad het Suid-Afrika se aansoek om ’n bykomende noodlening ten bedrae van $4,2 miljard (sowat R71 miljard) goedgekeur. Volgens die regering gaan dié geld aangewend word om die maatskaplike en ekonomiese impak van die Covid-19-pandemie op die land teen te werk.

“Terwyl Uasa verstaan dat Suid-Afrikaners hulp nodig het in hierdie moeilike tye, is die werklike moontlikheid dat ʼn deel van hierdie geld nie die beoogde ontvangers of dienste gaan bereik nie, ‘n netelige kwessie wat vooraf aangespreek moet word,” het Stanford Mazhindu, woordvoerder van Uasa, in ʼn verklaring gesê.

Flip Buys, voorsitter van die Solidariteit Beweging, het op sy beurt gesê die Beweging dring nou daarop aan dat presiese inligting rakende die aanwending van die geld bekend gemaak moet word om sodoende deursigtigheid te verseker. “Met ’n verwagte staatskuld van oor die 80% van die bruto binnelandse produk (BBP) vir die jaar, kan ons nie bekostig dat fondse wat ten duurste bekom word om Suid-Afrika tydens die krisis te help, deur korrupte kaders gekaap word, terwyl belastingbetalers vir die gelag moet betaal nie.”

Die DA het intussen ook daarop gewys dat dit die eerste keer sedert 1994 is dat Suid-Afrika van IMF-lenings gebruik moet maak. Volgens die opposisieparty is dit ‘n duidelike teken van die broosheid van die land se ekonomie ná jare van wanbestuur, swak beleid en korrupsie.

Die party dring daarop aan dat Tito Mboweni, minister van finansies, maandeliks ʼn verslag publiseer waarin uiteengesit word hoe die IMF-fondse bestee is, watter maatskappy begunstigdes is en wie die direkteure van dié maatskappye is.

“Die DA is daartoe verbind om toe te sien dat die ANC aanspreeklik gehou word vir die wanbestuur en diefstal van openbare fondse,” het Geordin Hill-Lewis, die DA se skaduminister van finansies, in ʼn verklaring gesê.

Volgens Buys gaan die Solidariteit Beweging boonop binnekort met die IMF in verbinding tree om te verseker dat daar strenger vereistes en maatreëls in plek gesit word vir toekomstige lenings met betrekking tot korrupsie en reddingsboeie.

“Hierdie vereistes is nie alleenlik daar om die IMF te beskerm nie, maar om Suid-Afrikaanse belastingbetalers en die land as ’n geheel teen verkwisting te beskerm. Ongeag die vereistes, indien daar voorts nie hervormings plaasvind wat pro-besigheid en ekonomiese groei is nie, sal Suid-Afrika in ’n strik van skuld vasgevang word waaruit hy moeilik sal kan herstel,” het Buys gesê.

Volgens Mazhindu is Uasa ook bekommerd daaroor dat Suid-Afrika nie die skuld sal kan afbetaal nie, aangesien die regering nie eers in staat is om sommige van die land se staatsondernemings se skuld te vereffen nie.

“Uasa wil ook die regering daaraan herinner dat die IMF nie net geld onvoorwaardelik uitleen nie. Suid-Afrika sal aan alle IMF-voorwaardes moet voldoen om van die fondse gebruik te maak. Suid-Afrikaners is egter glad nie ingelig oor die voorwaardes van hierdie lening nie.

“As belastingbetalers het ons die reg om hieroor ingelig te word, want dit is met die belastingbetaler se geld dat die lening in die komende jare vereffen sal word.”