Nuuskommentaar: Doodskiste, spoedwalle en brûe met ras

Willem Oosthuizen (voor) en Theo Martins Jackson in die hof. Foto: Landi Slatter

Die uitspraak in die sogenaamde doodskis-video-geval is skaars gelewer, of nog ’n rasse-insident haal die media. Dié keer het AfriForum ’n oud-redakteur van Volksblad as lid geskors omdat hy die k-woord in ’n elektroniese boodskap op ’n groep van AfriForum se buurtwagstelsel in een van Bloemfontein se voorste woonbuurte met ’n “vingerfout” uitgestuur het. Hy was besig om sy mond uit te spoel oor die baie en baie hoë spoedwalle wat die munisipaliteit in ’n hoofweg in die buurt opgerig het – so hoog dat sommige motors nie daaroor kan ry nie. Dié spoedwalle is erg omstrede en het menige humeur laat ontvlam.

Wat die doodskis-video betref, ná vonnisoplegging sal waarskynlik appèl aangeteken word, en dit is waarskynlik dat veral die skuldigbevinding aan poging tot moord onder die vergrootglas gaan kom. Daar durf nie ’n persepsie by sommiges in Suid-Afrika bestaan dat dié betrokke skuldigbevinding eerder die gevolg van emosies was, as die feite wat aangebied is nie.

Die regspraak maak immers nie voorsiening vir ’n misdryf soos “poging tot strafbare manslag” nie, en indien ’n hoër hof sou beslis die opset om te dood was aanwesig, sal daar waarskynlik weer sterk argumente oor dolus eventualis en dolus directus gevoer word, soos wat in die Reitz-vier- en die Oscar Pistorius-saak gebeur het.

Die regsbeginsels daar gelaat, veral omdat nie almal in hul daaglikse handel en wandel met genoegsame regskennis toegerus is nie – die boodskap is duidelik – sou jy ’n misdaad oor die rassegrense heen pleeg, is daar by ’n groot deel van die breë publiek ’n skerp vooroordeel aanwesig. Dit het ongelukkig na die voorsittende beamptes oorgespoel in sake soos die Reitz-vier (hulle is deur die hooflanddros gevonnis op “aanklagte” waarvoor hulle nie aangekla is nie en dis op appèl reggestel) en die sogenaamde leeukampverhoor.

Die kort en die lank is… weerhou jou van optrede wat enigsins die potensiaal het om deur ander as rassisties vertolk te word – nie omdat dit jou nog dieper as gewoonlik in die sop sal laat beland nie, maar omdat dit in ieder geval verkeerd is. Bou eerder brûe.

Die geval van die genoemde afgetrede redakteur, Jonathan Crowther, is nuuswaardig weens die profiel van die persoon. Volksblad en Netwerk24 het die saak in ’n taamlik omvattende berig deur die huidige redakteur van Volksblad, Gert Coetzee, belig. Crowther was van 1999 tot 2009 redakteur van Volksblad, en is as liberaler as die gemiddelde leser van destyds beskou. Volksblad se eie stel beginsels is ná kritiek op die koerant oor onder meer die hantering van ’n studenteraadsverkiesing by Kovsies in ’n hoofartikel geplaas, en dit was in wese dieselfde as dié van die DA. Instansies wat ook dié beginsels handhaaf, sou dan die steun van die koerant “verdien”.

Crowther het in ’n hoofartikel ook verklaar dat “aborsies nie meer deel van die openbare debat is nie” en die kwessie het tot ná sy aftrede nie meer deel van die nuustoneel uitgemaak nie, selfs toe openbare verhore in die Vrystaat gehou is om Suid-Afrika se aborsiewetgewing van die “liberaalste” ter wêreld te maak.

Baie mense was verbaas om te hoor dat hy ’n lid van AfriForum was.

Sy naam het ook ter sprake gekom in ’n saak voor die mededingingstribunaal wat deur die mededingingskommissie teen Media24 (eintlik Volksblad) aanhangig gemaak is oor die ondergang van ’n onafhanklike koerant op die Goudveld, GoldnetNews. Die tribunaal het in 2015 teen Media24 beslis, en beide Media24 en die kommissie het vorme van appèl aangeteken. Die kommissie het gevoel genoegsame getuienis is aangebied om Media24 op ’n ernstiger klag skuldig te bevind wat wél vir ’n administratiewe boete voorsiening maak.

Die Citizen se berig oor die slotbetoë vertel die verhaal: “Advocate Rafik Bhana SC for the commission said in closing arguments that an adverse inference should be drawn from Media24’s failure to call Jonathan Crowther, at the time editor of Volksblad, to testify.

“While the alleged lapa meetings [waar GoldnetNews se ondergang glo beplan is] were attended only by Bonthuyzen and Du Preez, who has since passed away, Crowther attended the 2003 Volksblad indaba at Moolmanshoek where the alleged strategy was confirmed and accelerated, as reflected by the minutes, Bhana argued.”

Brûe bou is nie net die werk van gewone mense of die elite nie, dis almal se werk, in hul privaat lewe en in hul openbare amp. Ons sal nog moet sien of AfriForum se uitskop van Crowther voldoende is. AfriForum kom juis onder druk van persone soos dr. Piet Croukamp omdat hulle (AfriForum) te sektorale belange sou bevorder (volgens hom die Afrikaner en wit mense), en slegs periodiek prominente gevalle oor die kleurgrens kies om sy werklike beeld te versag. Dis nou gevalle soos die model wat deur Grace Mugabe, die Zimbabwiese presidentsvrou, aangerand is, en die Wes-Kaapse DKD-amptenare (wat in werklikheid deur Solidariteit, van wie hulle lid is, hanteer is).

AfriForum en Solidariteit het as deel van sy veldtog teen die onewewigtige hantering van rassisme en haatspraak deur die owerhede en onder meer die Menseregtekommissie, ’n eie veldtog van stapel gestuur, onder meer deur talle sake teen beweerde swart oortreders ook aanhangig te maak. AfriForum se aanspraak dat dit alle vorme van rassisme ten sterkste veroordeel, sal nou in sy optrede teen Crowther gemeet word. AfriForum loods ’n interne ondersoek.

Wees waaksaam, baie waaksaam, sodat jy nie dalk met ’n ondeurdagte optrede of vingerfout kniediep in die sop beland nie. Die land het dit nie nodig nie, en jý nog minder om ge-Penny Sparrow te word.