NVG, Valke bekyk Zondo-verslag

Raymond Zondo handig die eerste gedeelte van die verslag aan pres. Cyril Ramaphosa oor. (Foto: Presidensie/Twitter)

Die Nasionale Vervolgingsgesag (NVG) en die direktoraat vir prioriteitsmisdaadondersoeke (die Valke) is besig om die eerste gedeelte van die Zondo-kommissie van ondersoek na staatskaping se verslag noukeurig te bekyk.

Dít word gedoen met die oog op verdere ondersoek en die bou van sake vir kriminele vervolging teen diegene wat hulle aan staatskaping skuldig gemaak en die wet oortree het.

Adv. Mthunzi Mhaga, woordvoerder van die NVG, sê ʼn toegewyde taakspan is op die been gebring om al die sake in die verdoemende verslag te hersien, terwyl die NVG se ondersoekdirektoraat reeds besig is om ondersoek in te stel na verskeie sake wat in die verslag aandag kry.

“Die taakspan se hooffokus is op vordering en impak en voortbou op die werk wat reeds oor die afgelope paar jaar in die NVG gedoen is in samewerking met die Zondo-kommissie en ander wetstoepassingsvennote.”

Die NVG se ondersoekdirektoraat het op sy beurt met die nodige voorbereiding begin om later op gepaste wyse te reageer op die aanbevelings in die verslag wat binne sy mandaat val, sê Mhaga.

Van die aanbevelings in die verslag sluit in dat Dudu Myeni, voormalige voorsitter van die Suid-Afrikaanse Lugdiens (SAL), vir korrupsie en bedrog ondersoek word en dat Tom Moyane, voormalige hoof van die Suid-Afrikaanse Inkomstediens (SAID), strafregtelik van meineed aangekla moet word.

Brig. Nomthandazo Mbambo, woordvoerder van die Valke, sê ’n span senior beamptes van die Valke is tans besig om sake in die verslag te identifiseer wat moontlik reeds vóór die bekendmaking van die verslag by die Valke aangemeld en ondersoek is.

“Dit sal die Valke in staat stel om vas te stel watter van die kommissie se bevindinge en aanbevelings reeds deel vorm van die Valke se bestaande ondersoeke, terwyl die Valke ook op ander aanbevelings kan reageer wat moontlik binne sy mandaat val.”

Volgens Mhaga is dit egter belangrik om te let op die verskille tussen die getuienis wat voor ʼn kommissie van ondersoek aangebied word en getuienis wat voldoen aan die standaard van bewys vir vervolging.

Kriminele ondersoeke sal dus eers gedoen moet word sodat getuienis in kriminele sake aangebied kan word, in in ooreenstemming met die Suid-Afrikaanse bewysreg.

Die NVG verwelkom intussen “stappe wat gedoen is om ʼn toegewyde taakspan op die been te kry om staatskapingsake te hanteer, aangesien dit sal verseker dat die sake vinniger afgehandel word en verkwiste bates herstel kan word”.

Implisering van NVG in verslag

Mhaga sê voorts die NVG neem kennis van die Zondo-kommissie se bevinding dat dié instelling nie voldoende op staatskaping gereageer het nie en dat die NVG se institusionele swakhede aandag moet kry.

Volgens Mhaga is daar al aansienlike vordering gemaak nadat die vervolgingsgesag jare lank deur diegene betrokke by staatskaping ondermyn is.

“Die NVG sal aanhou om interne prosesse te prioritiseer om te verseker dat enige aanklaers wat betrokke is by dade van misdadigheid of onbehoorlike gedrag, insluitend staatskaping, doeltreffend en regverdig hanteer word.

“Die NVG en die Valke is daartoe verbind om straffeloosheid vir hoëvlakkorrupsie en ander misdade in Suid-Afrika te beëindig.

“Ons verkeer onder geen illusie oor die omvang van die taak op hande en die uitdagings wat ons in die gesig staar nie, maar sal, gelei deur die bewyse en die waardes wat in ons Grondwet vasgelê is, nie rus totdat die oppergesag van die wet weer ons pad in Suid-Afrika verlig nie.”