Paul Eilers: ʼn Legende gegroet

Paul Eilers.(Foto: Facebook via Roepman – Movie)

Legendaries. Geniaal. Radioman. Mentor.

Alles woorde wat gebruik word deur mense wat die veteraanakteur en regisseur Paul Eilers (74) geken het, op en af van die verhoog. Die nuus oor Eilers se dood, na verneem word weens ʼn hartaanval, het die Afrikaanse vermaakwêreld geruk en talle treur oor die val van ʼn groot seder in die bedryf.

Die rolprentmaker en resensent Leon van Nierop vertel hy het Eilers sedert 1975 geken toe hy by die SAUK begin het. “Hy was ʼn omroeper en regisseur en ek wou presies dieselfde werk as hy gedoen het. En so het ek dan ook by die beste geleer,” sê hy.

“Paul was kwaai en sou dikwels harde woorde laat val en jou in geen onsekere terme reghelp wanneer jy iets verkeerd doen. Hy het harde kritiek gegee, maar dit was natuurlik die enigste manier om te leer.

“Ek onthou daar het een dag ʼn radiodrama aangekom en Paul het gedink ek moet ʼn kans gegee word om die regie te behartig. Dit was ʼn groot meestersdrama met groot name in die bedryf wat dit gedoen het en ek het gedink, maar hoe de joos gaan ek met hierdie mense werk? ‘Diepkant inspring, seun. Diepkant inspring,’ het Paul gesê. En ek het dit gedoen!”

Oor Eilers se erns en professionaliteit met sy werk, kan rolprentregisseur Sallas de Jager ook getuig. “Die vreemde ding met iemand soos Paul, is dat ek voel asof ek hom al my lewe lank ken, want ek ken hom al van kleintyd af van die televisie af. Maar eintlik het ek hom eers in 2010 persoonlik ontmoet,” sê De Jager.

Eilers en De Jager het onder meer saamgewerk aan die rolprente Roepman, Verraaiers, Musiek vir die agtergrond, Free State en Jonathan: Die Movie. Eilers het ook die rol van At vertolk in Dominee Tienie, waarvan De Jager regisseur was en ook die draaiboek geskryf het.

“Paul was altyd professioneel en supervoorbereid met elke projek waaraan hy gewerk het. Maar ek moet ook sê, hy was ʼn regte spanspeler en het geweldige insig gehad. Hy kon karakters van ʼn papier af vat en hulle in mense verander, en dit is ʼn baie fyn talent om te hê. Almal kan toneelspeel, maar Paul het vir jou die mens binne die karakter gewys, en dikwels was dit mense vir wie jy baie vinnig kon lief raak ook,” sê De Jager.

“Hy was ʼn ongelooflike mens en vir my ʼn mentor in soveel opsigte. Ek en my familie was baie lief vir hom.”

Paul Eilers. (Foto: Kknk.co.za)

Die gesoute aktrise Lizz Meiring skryf in ʼn roerende huldeblyk op sosiale media dat Eilers ʼn fenomenale akteur, regisseur en radioman was. “Slim. Geniaal slim,” skryf sy.

“Ek en Paul kon ure praat – oor die goeie en die slegte dinge in ons bedryf; life, the universe and everything. Wie sal ooit sy meesterlike spel in onder meer [die verhoogproduksie] Faan se trein, hordes televisiereekse, rolprente, onlangs in Dominee Tienie, radiodramas en teaterproduksies vergeet? Hy was net so natuurlik in sy spel, so effortless. And he didn’t suffer fools. Sommige was bang vir hom, ek was nie. Hy was nie giftig of kleinlik nie, net reguit, eerlik en so sonder sentiment. Sardonies. Maar onder daai sardoniese vel – ʼn warm hart, ʼn groot liefde, ʼn wilde vrye gees.”

En te midde van Eilers se erns en reguit woorde, ʼn ligte hart wat graag sou lag. Van Nierop sê Eilers se kwinkslae, al die lag deur die jare en die talle poetse wat Eilers hom voor die mikrofoon gebak het, sit nog duidelik in sy geheue.

“Vanoggend sit ek in die bad toe die SAUK bel om ʼn huldeblyk aan hom te doen en ek moet nóú met hulle praat, daar is nie ander tyd nie. En toe ek daar sit, toe dink ek net – as Paul my nou kon sien. Hy sou só gelag en die petalje só geniet het. ‘Serves you right’, sou hy sê.”

Tussendeur die talle huldeblyke aan Eilers vandag op sosiale media, ook dié uit ‘n gedig van Jan FE Celliers:

Stil, broers,
daar gaan ʼn man verby,
hy groet,
en dis verlaas.
Daar’s nog maar één soos hy;
bekyk hom goed.