’n Polisiebeampte by die Lotsoho-winkelsentrum in Katlehong. (Foto: Phill Magakoe / AFP)
Die minister van staatsveiligheid het Dinsdag wal gegooi oor bewerings dat Suid-Afrikaanse intelligensiedienste hopeloos onkant betrap is deur die afgelope dae se geweld, asook dat die polisie as gevolg daarvan gesukkel het om behoorlik op die grootskaalse onrus te reageer.
Lede van die regering se veiligheidsgroepering, bekend as JCPS, het vanoggend terugvoer gegee oor die jongste situasie na aanleiding van die afgelope paar dae se geweld.
Tot dusver is 757 mense in verband met die oproer in Gauteng en KwaZulu-Natal aangekeer. Die dodetal staan volgens die polisie steeds op 10. Die KwaZulu-Natalse premier, Sihle Zikalala, het vroeër egter gesê die dodetal in die provinsie weens die onluste staan op 26.
Daar was die afgelope tyd toenemende kritiek op die polisie en intelligensiemagte wat oënskynlik onkant betrap is deur die wydverspreide voorvalle.
Min. Ayanda Dlodlo sê die departement van staatsveiligheid het uit die staanspoor intelligensie met die polisie gedeel en dat verskeie voorvalle van geweld daardeur voorkom is. Sy het onder meer verwys na aanvalle wat glo op substasies, die ANC se provinsiale kantoor in KwaZulu-Natal en die Westville-tronk beplan is, maar afgeweer is danksy intelligensie wat vooraf daaroor ingewin is.
“Die masjinerie het oortyd gewerk. Daar was inligting wat ons hier en daar misgekyk het, maar daar was geen skouspelagtige ineenstorting van intelligensie wat beteken het dat die polisie nie kon optree nie,” het Dlodlo volgehou.
Sy sê die situasie het deurlopend verander en dat hulle hul “bes” gedoen het in “baie moeilike omstandighede”.
Op bewerings dat voormalige agente van die staatsveiligheidsagentskap by die beplanning van die oproer betrokke was, het Dlodlo gesê die departement is bewus van die bewering en dat dit ondersoek word.
#Newzroom405
Good job #SANDF pic.twitter.com/RZntNrN1ra— khumbudzo (@o_khumbu) July 13, 2021
Bheki Cele, minister van polisie, sê die polisie is intussen op die spoor van die aanhitsers en organiseerders van die geweld en is besig om diegene wat agter die geweld sit, te sif van ander betrokkenes wat deur die skares opgesweep is om aan die plundery deel te neem.
Cele is vandag ook uitgevra oor Dudu Zuma-Sambudla, ʼn dogter van oudpres. Jacob Zuma, en twiets wat sy die afgelope ruk gemaak het.
Volgens Cele word 12 vermeende opstokers in hierdie stadium ondersoek. Hy sê ook die polisie het inligting en name en dat hulle ondersoek word.
“Ons kan nie toelaat dat enigiemand ʼn bespotting van ons demokratiese staat maak nie. Ons het wetstoepassingsagentskappe opdrag gegee om hul pogings te verdubbel om die geweld te stuit en ontplooiing op voetsoolvlak te verhoog,” sê Cele.
Cele het ook ʼn beroep op mense gedoen om nie eiemagtig op te tree nie, maar saam met die polisie te werk om oproerigheid te help stuit. Hy het ʼn beroep op Suid-Afrikaners gedoen om nie te mobiliseer op grond van diegene wat “het en nie het nie”.
“Staan saam en veg teen misdadigheid in watter vorm ook al – solank jy net saam met die polisie en ander erkende en wettige strukture werk.
“Weier om dit uit ʼn rasperspektief te sien.”
Cele sê die polisie is nie vir “oorlogsituasies” geskep nie en dat polisielede altyd, ongeag die omstandighede, met die maksimum selfbeheersing moet optree. Hy sê indien die gevaar van lewensverlies bestaan, moet die polisie ʼn tree teruggee en die afdwing van die wet teen lewens opweeg.
Moontlike noodtoestand
Nosiviwe Mapisa-Nqakula, minister van verdediging en militêre veterane, sê in hierdie stadium is die situasie egter van só ʼn aard dat dit nie nodig is om ʼn nasionale noodtoestand af te kondig nie.
Sy sê dit lyk dalk tans of die situasie buite beheer is en dat mense paniekerig is, maar dat die regering nie in hierdie stadium dink ʼn noodtoestand kan geregverdig word nie. “Ek dink nie ons het daardie punt bereik nie,” sê Mapisa-Nqakula.
Daar word tans 2 500 weermaglede ontplooi om die polisiemag te versterk. Dit is veel minder as die getal soldate wat verlede jaar ontplooi is om die aanvanklike streng afsonderingsregulasies af te dwing.
Mapisa-Nqakula sê die ontplooiing word gerig deur intelligensie wat ingewin is, waarna besluit word watter getalle nodig is.
Oor kritiek dat winkelsentrums geplunder is sonder ʼn soldaat in sig, het Mapisa-Nqakula gesê hulle het nie die omvang van plundery by sentrums verwag nie.
Looters have pounced on Tugela Truck Stop and looted from about 5 trucks. Whichever truck stop you are in around the hotspot areas, please sleep with one eye open. pic.twitter.com/a9HT7rKOgO
— SA Trucker (@rsa_trucker) July 12, 2021
Cele jy is net een GROOT grap!
Nogal my gedagte ook, as mense nie so seerkry en sterf nie, sou ek gesit en lag het dat my trane loop
Ag oom cele, as dit is hoe dit lyk as jy ” nie onkant betrap” is nie, wil ek graag sien hoe die teendeel sal lyk.
Aangesien hy daarop voorberei was, is hy seker verantwoordelik vir al die skade
Ha ha wat ‘n grap…..en net hy glo wat hy sê.
Min Ayanda Dlodo, die inteligensie diens kan nie bekostig om hier en daar iets te mis nie, soos jy dit stel, dit bewys net dat julle nie julle werk doen nie en indirek verantwoordelik is vir hierdie gemors
So, die aanval op die ANC se kantore kon afgeweer word, maar nie die op winkelsentrums wat baie mense se werk, brood en botter vernietig het. Hel, maar julle HET julle prioriteite reg.
Julle is so stadig en treurig. Zuma se dogter kon al LANKAL agter tralies gewees het vir opstokery. Sit in haar duur motor en klere en hits die armste van die gepeupel aan.
versuim om op te tree…die Hoed en Tuma moet maar in persoonlike hoedanigeid aanspreeklik gehou word vir verliese van eienaars, winkeliers….of hoe?
“Cele sê die polisie is nie vir “oorlogsituasies” geskep nie”
Nou hoekom bestaan julle ooit? Pateties regtig verdomp pateties!
Nou waarvoor is hulle dan geskep en geskik voor? Om te help plunder?
Wil vir my so voorkom ja! Beslis nie vir oorlogsituasies nie hopeloos te sleg!
Ook nie om misdaad te voorkom nie,so duidelik net om beedigings te doen en te observeer.
Nie onkant betrap nie??? Nee jy het “die situasie dop gehou” dis wat jy gesê het….
Cele as julle nie onkant betrap is nie, dan is dit n konkrete bewys julle weet nie hoe om julle werk te doen nie
Nou ja jy nie omkant betrap nie so al die skuld le net op jou want julle reaksie was pateties so jy aleen kry al die skuld almal eis asb vanaf hom want hulle het mos geweet van als en kon dit nie keer nie
Hulle is geskep om misdaad te monitor, nie te bestry of te voorkom nie. Eintlik doen hulle uitstekend in die rol
Alkes o der Beheer????Dit is omdat hulle nie vir skade hoef te betaal nie…hulle ly geen verliese of skade asn eienfom.nie.
Haai Cele, amper glo ons jou. Die beeldmateriaal vertel egter n heel ander storie. Wat n grap. Polisie is nie net onkant betrap nie, sommer vas aan die slaap
Oh please dodo. Pictures speak louder than your blabbing. Trying to cover up you and your pathetic cadres mistakes will never sit well with us. Go find something constructive to do. Try not to miss anything here and there.
Jy sê julle is nie onkant betrap nie? Maar, julle het dan niks gedoen toe die werktuigkundige in die propellor vasgeloop het nie. Nee my maat, vertel dit vir ander mense wat nie glo dat die maan van kaas gemaak is nie. Jy het beslis ‘n groot toekoms in komedie.
Daar gaan ek en jy verskil ou bheki
Die polisie was nie onkant gevang nie?
Hoekom was hy dan nie pro-aktief nie??
Ai Cele , jy lewe in n droom wereld van leuens. Die hele nasie weet wat aangaan. Word wakker
Hoekom het die polisie dan nie genoeg vooraad nie?
Ag asseblief Mnr Grootlieg. Hoekom bedel die polisie ammunisie by privaat sekuriteits firmas?
Ja Bheki, dit is so Bheki, en die maan is van kaas gemaak.
“Oor kritiek dat winkelsentrums geplunder is sonder ʼn soldaat in sig, het Mapisa-Nqakula gesê hulle het nie die omvang van plundery by sentrums verwag nie.” – en, nee, ons is glad nie onkant betrap nie.
Lieg die onbevoegde kader weer!!!!Word wakker CR, verwyder die klug!!!
Nee Jong hy was te besig om te sulk in KZN.
Alles deel van hulle planne . Soos spaghetti inmekaar gevleg . Glo dit maar .
Nou hoekom is daar dan skade aangerig Mnr Cele?
Die hele A en C regering is ñ noodtoestand op sy eie.Hulle is tans in ñ geveg met hulself betrokke.”You cannot argue with stupitidy and incompetence”.
757 in hegtenis geneem en miljarde se skade. Regtig? Ou slim Piet
Dink julle die EFF is onskuldig in hierdie storie?
Cyril moet wakker slaap. Een van die dae bly iemand anders in sy grend ampswoning.
As julle dan so op die bol was met die hele gemors hoekom is dit nog nie onder beheer nie? Hoekom is daar nogsteeds betogers en brandstigters op hierdie einste oomblik besig om verwoesting te saai? En as julle glad nie onkant betrap was nie, hoekom het dit enigsins gebeur?
Die teenoorgestelde van onkant betrap is voorbereid, so wat probeer jy dan nou eintlik vir ons sê?? Julle het geweet wat kom en stilgesit? Snaaks hoe vinnig die weermag en polisie in plek was om teen vreedsame mense op strande op te tree maar nogsteeds nie nou op gereedheidsvlak is nie! Dit sê baie van hulle vermoëns: hulle tree teen sagte ongewapende teikens op om goed te lyk maar kan nie so maklik teen betogers optree nie want hulle is nie opgewasse daarvoor nie!
Die dodetal is nie dalk eleventy-and-six nie? Listen carefully: hulle weet sélf nie!
Hoekom haal Bheki Cele nooit sy hoed af nie? Die hoed beskerm die geheim van sy intelligensie.
Hoe styf sit die CLOWN se hoed op sy kop? Of is die anargie wat hy afmaak as nie so erg nie JUIS wat hy en sy kaders wil hê?
Vertel nog ‘n grap dat ons saam kan lag. Julle het nie ‘n idee wT julle doen ….. Punt
Cele jy kan lieg maar vir n afgetrede lid kan jy nie bluff jul was glad nie reg
“…Polisie nié onkant betrap deur onluste – Cele…”
Hierdie nar dink seker die mense is onnosel…
Nou toe nou. Daar ontwaak ou Cele ook net soos die res van die ANC altyd mosterd na die maal behalwe as dit by vergrype kom.
Loop seker op die strand en kyk wie swem
Ja julle is nie onkant betrap nie, want jul het geskitter in jul afwesigheid. Die land se polisie en regstelsel is ñ grap.
Useless…. Al wat ek kan sê, useless kaders…
Die wonings van die ministers word 7/24 beskerm en bewaak maar die besighede word verwoes en geplunder, waar is die sogenaamde polisie en die sogenaamde weermag. Die opstokers sal niks oorkom nie, wat ‘n klugspul is.
Yeah right, en hy verwag dat ons dit moet glo???
Hoed, wéét jy wat die verskil is tussen proaktiewe en reaktiewe optrede ? Duidelik níe. Jou “intelligensiediens” kon die beplande aanvalle op jou ANC kantore ens. afweer maar nie volskaalse anargie in ons land nie ?? Wat ‘n blêrrie grap ! Jy’s net so nutteloos soos jou voorgangers. Waar’s die dae toe die polisie en weermag nog rugraat gehad het ? Ek sal jou sê….pre 1994.
As die polisie nie onkant betrap is nie, dan het hulle die chaos goedgekeur. Derhalwe moet húlle direk verantwoordelik gehou word vir die skade, die vernietiging van eiendom en selfs die sterftes wat uit hierdie episode van geweld spruit.
Hierdie man moet langs zuma sy vriend in die selle gaan sit. Sy misdaad was teen die land en sy mense. Sy versuim om op te tree het hom deel gemaak selfs leier gemaak van die misdadigers. Ek het geen hoop vir hom nie en om die land te red moet hy verwyder word.
” Nie Onverhoeds betrap nie” beteken hulle het geweet maar Mr.Cele het toegelaat dat dit gebeur. Hoekom was
Die ” Instigaters: nie vooraf in hegtines geneem.nie….
Laat jou dink.
Waar was die polisie toe die eerste trok aan die brand gesteek is? Waarom het Cele nie sy swaar bewapende manne gestuur om dit te stop nie. O wee, te gevaarlik, pla eerder onskuldige mense wat op die strand sit met swaar bewapende manne. Nie minister werd nie