Pres. Jacob Zuma bedank

Zuma kondig sy bedanking aan. Foto: Skermskoot/SAUK

Pres. Jacob Zuma het Woensdagaand, 14 Februarie 2018, omstreeks 23:00 bedank tydens ʼn regstreekse uitsending uit die Uniegebou in Pretoria.

Die ANC het Zuma ʼn ultimatum gegee om teen vandag te bedank, of hy sal Donderdag ʼn mosie van wantroue in die parlement in die gesig staar.

Zuma het gesê hy bly vir altyd verskuldig aan die ANC, “ʼn vryheidsbeweging wat ek al byna my lewe lank dien”. “Ek respekteer elke lid en leier van hierdie wonderlike beweging.”

Hy het gesê van die oomblik wat hy verkies is as president, het hy ʼn eed van lojaliteit afgelê aan die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika. “Dit was ʼn wonderlike leerervaring, ʼn yslike taak.

“Ek begryp ten volle dat, alhoewel ek dien vir die plesier van my party, die ANC, is die deur waardeur ek amptelik aangestel is om die mense van Suid-Afrika te dien, die Nasionale Vergadering. Geen politieke party kan sy kandidaat op die kiesers afdwing sonder die Nasionale Vergadering nie, maak nie saak hoe gewild hulle is nie. Hierdie lyn tussen party en staat word gereeld vergeet in die daaglikse handel en wandel van party/politieke-bedrywighede.”

Zuma het gesê daar was baie spekulasie oor hoe die president van die republiek sy of haar amp moet verlaat. “Sommige het selfs gewaag om voor te stel dat die voordele wat die amp bied, moet bepaal hoe iemand die amp verlaat. Of ons die voordele sou verloor van hierdie politieke amp, kan nooit ʼn impak hê op hoe ons die pos verlaat nie. Ek het nie ingestem om te dien [as president] omdat daar nie beter kaders in die ANC of die land is nie, en die belangrikste van alles, ek het ook nie ingestem om te dien op grond van die voordele van die amp van president nie.

“Dit is die party wat my as verteenwoordiger aangestel het en ek het gedien op grond van die Grondwet as die hoogste gesag van die land.

“Moenie ʼn fout maak nie – geen leier moet aan bewind bly langer as wat die mense bepaal hy moet dien nie. Geen leier moet ʼn maklike uitweg probeer soek bloot omdat hulle nie kans sien vir lewe aan die einde van die termyn sonder die voordele wat met die amp verband hou nie.

Zuma kondig sy bedanking aan. Foto: Skermskoot/SAUK

“Ek is nie bang om die politieke amp te verlaat nie, maar ek het my party gevra om my oortredings aan my bekend te maak en die rede vir die versoek dat ek onmiddellik moet bedank. Dit was belangrik in die lig van die gesprekke wat ek met die president [van die ANC] en die sekretaris-generaal [van die ANC] gehad het. Dis waar dat daar ʼn ooreenkoms was, dat, as daar ʼn behoefte is dat ek die amp moet verlaat voor die einde van my termyn, sal daar ʼn oorgangsperiode wees – waar ek sommige van die funksies na die adjunkpresident kan delegeer.

“Natuurlik moet ek aanvaar as my party en my landgenote wil hê dat ek die amp moet verlaat; en hulle moet dit doen soos die Grondwet bepaal.

“Ek vrees nie enige mosie van wantroue of ʼn staat van beskuldiging nie, omdat dit die wettige meganismes is om die president te verwyder. Ek het die mense van Suid-Afrika na die beste van my vermoë gedien.”

Zuma het gesê hy bly vir ewig dankbaar vir Suid-Afrikaners wat hom met die hoogste posisie van die land vertrou het. “Ek bedank die burgers van Suid-Afrika vir die voorreg dat ek al sedert 2009 as president kon dien. Dit was ʼn voorreg wat ek vir die res van my lewe sal koester.”

Hy het lede van die kabinet, adjunkministers en die hele regering (nasionaal, provinsiaal en plaaslik) bedank vir hul positiewe gees en die samewerking oor die jare heen. Hy het ook ander politieke partye bedank vir hul bydraes om ʼn sterk demokrasie te verseker en die internasionale gemeenskap vir die werk wat saam gedoen is.

“Ek is geskok oor die voorvalle van geweld wat buite ons hoofkantoor, Luthuli-huis, plaasgevind het. Geen huis moet in my naam verlore gaan nie en die ANC moet ook nie in my naam verdeeld wees nie.

“Ek het daarom tot die besluit gekom om met onmiddellike effek te bedank, alhoewel ek nie saamstem met die besluit van die party nie. Ek sal egter ʼn gedissiplineerde lid bly en sal steeds die mense van Suid-Afrika dien as ʼn lid van die ANC, ʼn organisasie wat ek my lewe lank gedien het.

“Ek sal al my energie toespits om die beleide van ons organisasie te bevorder,” het Zuma afgesluit.

Berigte dat Zuma gaan bedank of herroep gaan word deur die ANC het begin Februarie toegeneem. Die EFF het kort daarna versoek dat ʼn mosie van wantroue teen Zuma in die parlement gedebatteer word terwyl opposisiepartye volgehou het Zuma moet nie die staatsrede lewer wat vir 8 Februarie geskeduleer was nie.

Die topses-leiers van die ANC het Sondagaand, 4 Februarie, met Zuma vergader waartydens hy geweier het om te bedank. Die ANC se nasionale werkskomitee het die volgende dag vergader en aanbeveel dat Zuma moet bedank.

Op 6 Februarie kondig Baleka Mbete, speaker van die parlement, aan dat die staatsrede uitgestel word. Zuma, president van die ANC Cyril Ramaphosa en Ace Magashule, sekretaris-generaal van die ANC, vergader dieselfde aand en Zuma stem in om te bedank maar eers ná Junie. Daar word ooreengekom om die vergadering van die nasionale uitvoerende komitee (NUK) wat vir die volgende dag geskeduleer was, uit te stel.

Intussen word daar berig dat Zuma verskeie eise het voor hy sal bedank. Op 12 Februarie versoek opposisiepartye dat die parlement moet ontbind en dat die 2019-verkiesing vroeër gehou moet word. Die NUK vergader op dieselfde dag nog. In die vroeë oggendure die volgende dag, kom dit aan die lig dat die ANC Zuma 48 uur gegee het om te bedank of hy word herroep.

Op 13 Februarie kondig die ANC aan Zuma word herroep. Daar word nie ʼn spertyd gegee vir Zuma om te reageer nie en die ANC word wyd gekritiseer.

Op 14 Februarie kondig die ANC aan dat Zuma vandag moet bedank of deur ʼn mosie van wantroue op 15 Februarie verwyder sal word. Zuma sê tydens ʼn regstreekse onderhoud op die SAUK dat hy nie sal bedank nie en voer aan hy het niks verkeerd gedoen nie.