“’n Geliefde, inspirerende en heldhaftige stem het stil geword en laat ons almal beroof van ʼn uitsonderlike landgenoot en ikoon van sosiale samehorigheid en nierassigheid.”
Met dié woorde het pres. Cyril Ramaphosa die gevoel van hartseer opgesom wat Dinsdagaand oor die land gespoel het met die nuus dat die legendariese sanger, Johnny Clegg, gesterf het. Clegg, ook bekend as die Wit Zoeloe, het Dinsdag in die ouderdom van 66 sy stryd teen pankreaskanker verloor. Hy het by sy huis in Johannesburg gesterf.
“Clegg se spesiale verhouding met Sipho Mchunu in Juluka, asook met Dudu Zulu in Savuka, het apartheidsera-Suid-Afrika ʼn kykie gegee in die nierassige Suid-Afrika wat ons vasbeslote was om te bereik. Clegg sal altyd in ons harte en huise voortleef wanneer ons sy roerende mengsel van kulturele viering en politieke weerstand speel. Ons het ʼn spesiale patriot verloor,” het Ramaphosa gesê.
Die departement van internasionale betrekkinge en samewerking (Dirco) het Clegg se dood as ʼn verlies beskryf – nie net vir Suid-Afrika nie, maar vir die wêreld. “Clegg, ʼn seun van Suid-Afrika, het sy land se vlag na talle hoogtes gevlieg. Mag sy siel in vrede rus.”
Clegg was ʼn baanbrekermusikant en liedjieskrywer wat Engelse lirieke met Westerse melodieë en Zoeloe- musikale strukture gekombineer het. Hy het ook saam met musikante van ander rasse musiek gemaak. Destyds in die apartheidsjare is musiek van groepe van gemengde rasse nog deur radio’s gesensor en dié groepe verbied om in openbare plekke op te tree.
Clegg het gedurende sy loopbaan van vier dekades meer as vyf miljoen albums verkoop en met talle internasionale kunstenaars en organisasies saamgewerk.
In 2012 is die Orde van Ikhamanga (silwer) aan hom toegeken vir sy uitstekende bydrae en prestasie om die kloof tussen tradisionele Afrika-musiek en ander musiekvorme te oorbrug en sodoende begrip te kweek te midde van moeilike apartheidsomstandighede. Clegg was ook ʼn aktivis vir die vrylating van politieke gevangenes.
Dit was net een van talle Suid-Afrikaanse en internasionale toekennings wat Clegg ontvang het. In 1990 het hy die Humanitêre Toekenning deur die staatsekretaris in Ohio in die VSA ontvang. In 1993 is hy vir ʼn Grammy-toekenning genomineer vir beste Wêreldmusiekalbum. In 1994 het hy die Billboard Music Award vir beste Wêreldmusiekalbum ontvang. In 2004 het hy drie eremedaljes in Frankryk ontvang vir sy bydrae tot die goeie verhouding tussen Franse gebiede en Suid-Afrika.
Dit is egter nie net regeringsowerhede wat hul hartseer oor Clegg se dood uitgespreek het nie. Sedert gisteraand was die hutsmerk #RIPJohnnyClegg een van die mees gebruikte hutsmerke op Twitter met talle mense wat sy afsterwe betreur.
“Lala ngoxolo [rus in vrede]. Dankie vir jou bydrae tot sosiale kohesie,” het adv. Busisiwe Mkhwebane, Openbare Beskermer, op Twitter geskryf.
“Dood van ʼn legende,” het die veteraanradio-omroeper John Robbie laat hoor. “Johnny Clegg was ʼn ikoon en ʼn ongelooflike vegter. Trots om hom te kon ken. Hamba Kahle [mooi loop].”
“Johnny Clegg, rus in vrede. Dankie vir alles wat jy vir my gedoen en so baie mense daar buite gedoen het. Jy sal nooit vergeet word nie,” het sanger Bobby van Jaarsveld geskryf.
“Die ware heer van Suid-Afrikaanse musiek. Baie hartseer en geskok,” het Steve Hofmeyr op Twitter geskryf.
“Vandag het Suid-Afrika nog ʼn legende verloor,” sê die Afrikaanse kletsrymer, Jack Parow. “Ek voel bevoorreg en geëerd om deel te kon wees van jou stigting en die ongelooflike werk wat jy gedoen het. Jy laat ʼn legendariese nalatenskap agter. Jy sal gemis word.”
ʼn Openbare gedenkdiens sal vir Clegg gehou word. Meer besonderhede sal binnekort bekendgemaak word.
Intussen het MNet aangekondig die episode van Die Republiek van Zoid Afrika waarin Johnny Clegg ‘n gas was, word weer op Sondag 21 Julie om 10:30 op kykNET (DStv-kanaal 144) uitgesaai.
Jy was ‘n Groot Legende Johnny. Hier plaaslik en oor die wêreld heen. Jou musiek sal altyd bly voortleef en vir miljoene ‘n inspirasie wees. Dit is so waar wat Steve Hofmeyer geskryf het oor jou afsterwe: “Die ware heer van Suid-Afrikaanse musiek”. Jy is en was en sal altyd die grootste Legende van Suid-Afrikaanse musiek wees.
RIP.
Spirit of the great heart…..
Daai dag by Melrose Arch in 2010 het jy by my verby geloop en ek wou nie steur nie, vandag is ek spyt want ek was nog altyd ‘n aanhanger van jou musiek.
RIV Johnny, ons gaan jou mis!
Groot verlies.