Sakeliga waarsku Eskom oor ‘strafkrag’

Diegene wat deur die lasvermindering geraak word, is dikwels boere en klein ondernemings in landelike gebiede. (Argieffoto)

Eskom volg die “weg van minste weerstand” deur betalende eindgebruikers aan kragonderbrekings onder die vaandel van lasvermindering te onderwerp, eerder as om onwettige aansluitings op toevoerlyne daadwerklik te verwyder.

Dít volgens die organisasie Sakeliga wat in ʼn aanmaningsbrief aan Eskom eis dat hy binne tien dae skriftelik onderneem om alle voorgenome oudits op geïdentifiseerde toevoerlyne binne drie maande af te handel.

“Eskom moet ook binne tien dae onderneem dat strafkrag onmiddellik gestaak sal word en dat hangende die afhandeling van die oudits, lasvermindering slegs volgens wetlike voorskrifte geïmplementeer sal word. In besonder mag lasvermindering nooit ʼn werklike staking van elektrisiteitstoevoer behels nie,” sê Tian Alberts, regs- en skakelbeampte van Sakeliga.

Sakeliga werk saam met Agri Noordwes en TLU SA om lede van die drie organisasies in Noordwes en Limpopo te help om die onwettige inwerkingstelling van lasvermindering stop te sit. Diegene wat geraak word, is meestal boere en klein ondernemings in landelike gebiede.

Met lasvermindering, wat onderskei moet word van die nasionale beurtkragprogram, staak Eskom kragtoevoer op toevoerlyne vir ure aaneen. Dit word volgens die kragvoorsiener gedoen om te keer dat die netwerk in hoëdigtheidsgebiede, waar daar talle onwettige aansluitings is, oorlaai word en skade aan netwerkinfrastruktuur aangerig word.

Sakeliga sê Eskom tree onwettig op deur elektrisiteitstoevoer op geteikende lyne heeltemal te staak en in baie gevalle nie redelike vooraf-kennisgewing daaroor te gee nie.

Maroela Media het onlangs berig inwoners van onder meer Marken in Limpopo, wat boonop getrou betaal vir krag, sit daagliks tot agt uur lank sonder krag weens lasvermindering. Ook boere in die Waterberg-streek naby Lephalale in Limpopo is bekommerd dat dié gebruik hul produksie heeltemal kan pootjie en groot finansiële verliese kan veroorsaak. In hierdie stadium word krag tussen vier en ses uur per dag op die netwerklyn afgeskakel, selfs al betaal ook dié boere getrou hul kragrekeninge.

Sakeliga, Agri Noord-Wes en TLU SA sê dit is gereeld landbouplase en kleiner organisasies, wat nie binne hoëdigtheidgebiede val nie, wat aan voortdurende onderbrekings onderwerp word.

Eskom sê nou al maande lank dat lasvermindering net ʼn tydelike maatreël is totdat ʼn oudit op geïdentifiseerde toevoerlyne gedoen word sodat netwerkverliese tot ʼn aanvaarbare vlak verminder kan word.

Die organisasies sê dit lyk egter nie of die voorgenome oudits gedoen is soos Eskom vooraf met boere ooreengekom het nie. Dit lyk ook nie of Eskom beplan om lasvermindering binnekort te staak nie.

“Eskom se optrede in hierdie verband is onaanvaarbaar, sowel as onwettig, en moet teen erkende regsbeginsels getoets word. Sakeliga het in die onlangse verlede suksesvol regstappe teen Eskom gedoen, juis weens die ongegronde benadeling van betalende eindgebruikers. Dit word nou weer nodig om regstappe teen Eskom te doen,” sê Alberts.

Hy sê indien Eskom nie die nodige ondernemings gee nie, sal Sakeliga hom tot die hooggeregshof wend. Die organisasie het ook ʼn beroep gedoen op sakelui en ander mense wat lasvermindering ondervind, om dit by Sakeliga aan te meld vir oorweging in enige moontlike toekomstige regstappe.