Vrae oor parlementêre sekretaris se R4 miljoen-salaris

Xolile George (Foto: Parliament of South Africa)

Die DA vra dat die onthullings omtrent Xolile George, sekretaris van die parlement, se salaris dringend ondersoek moet word.

Volgens dié onthullings verdien George meer as R4 miljoen per jaar; dit is byna twee keer die salaris van R2,6 miljoen waarop ooreengekom is toe hy as sekretaris aangestel is.

Siviwe Gwarube, hoofsweep van die DA, sê Nosiviwe Mapisa-Nqakula, speaker van die Nasionale Vergadering, en Amos Masondo, voorsitter van die Nasionale Raad van Provinsies, het die parlement glo mislei oor George se salaris. Sy vra gevolglik dat albei hiervoor ondersoek moet word.

“Die DA gaan ʼn dringende klag by die komitee oor magte en voorregte indien om die uitvoerende gesag [Mapisa-Nqakula en Masondo] te ondersoek vir die verbreking van hul ampseed en die verraad van die beginsels van deursigtigheid en aanspreeklikheid,” sê Gwarube.

“Mapisa-Nqakula en Masondo het hul gedragskode, etiese kode vir lede van die uitvoerende gesag en hul verantwoordelikheid vir die finansiële bestuur oortree. Hulle het ook die vertroue geskend wat in hulle geplaas word om in die beste finansiële belang op te tree van ʼn instelling wat sukkel om sy grondwetlike verpligtinge na te kom weens streng finansiële beperkings.”

Volgens Gwarube het Mapisa-Nqakula en Masondo die volgende oortredings begaan:

• Oortreding van die Wet op Bevoegdhede, Voorregte en Immuniteit van die parlement en provinsiale wetgewers. Deur die parlement en die verskillende komitees wat bedoel is om hulle aanspreeklik te hou glo te mislei, het Mapisa-Nqakula en Masondo ingemeng in die toesighoudingsfunksie van parlementslede deur in die geheim ʼn salarisverhoging van R1,8 miljoen met George te beding nadat die parlement die salaris van R2,6 miljoen by sy aanstelling aanvaar het.
• Sou die pos openlik geadverteer word sonder enige verdagte transaksies, kon die parlement ʼn groter poel kandidate gelok het. Om die salaris drie maande ná die aanstelling te verhoog, dui daarop dat dit ʼn ooreenkoms was wat die parlement mislei het. Daarbenewens kan ʼn mens aanvaar dat dit gedoen is om ander bekwame kandidate van die werwingsproses uit te sluit.
• Ingevolge die Wet op Finansiële Bestuur van die parlement en provinsiale wetgewers word daar van die uitvoerende gesag verwag om in ooreenstemming met die etiese kode (en gedragskode) op te tree wanneer hulle rekenskap gee van die gesonde finansiële bestuur van die parlement. Daar kan aangevoer word dat hierdie geheime salaristransaksie in direkte kontras met daardie vereiste is.
• Die etiese kode vir lede van die uitvoerende gesag plaas bykomende verantwoordelikhede op die uitvoerende gesag om op te tree op ʼn manier wat die publiek se belange op die hart dra, ʼn verpligting wat nie nagekom word deur bloot binne die wet op te tree nie. Dit is egter nie gedoen nie.

“Die bewerings wat speaker Mapisa-Nqakula en Masondo nou in die gesig staar, dui daarop dat hulle nie geskik is vir die taak op hande nie. Hulle het nie die werwing van die sekretaris van die parlement op ʼn oop en deursigtige wyse gedoen nie. In plaas daarvan toon hierdie bewerings dat hulle aktief probeer het om die parlement te mislei. Dit is hoekom hulle albei dringend ondersoek en hierdie saak in die openbaar ondersoek moet word.

“Die parlement is die instelling wat bedoel is om die regering tot verantwoording te roep. Die optrede van die speaker wek geen openbare vertroue nie en skep nou twyfel oor die instelling se eie finansiële bestuur.”