Nadoodse onteiening

Deur Daniël Eloff

Prof. Pierre de Vos. Foto: Twitter

Prof. Pierre de Vos van die Universiteit van Kaapstad het onlangs geargumenteer dat die Suid-Afrikaanse erfreg op sy kop gedraai moet word. De Vos is van mening dat testeervryheid onregverdig en moontlik ongrondwetlik is omdat dit die ongelykhede binne Suid-Afrika in stand hou. Die oordrag van welvaart tussen geslagte verhoog ongelykheid en maak dat die ongelykheid oor generasies heen voortduur, sê De Vos.

De Vos argumenteer dat die reg om te erf onwettig verklaar moet word of alternatiewelik dat die staat ’n 100%-boedelbelasting moet instel om te sorg dat welvaart en rykdom herversprei kan word.

Alhoewel De Vos se voorstel moontlik vir sommige mense edel mag klink, is dit alles behalwe. Soos die filosoof Albert Camus geskryf het, die welsyn van die samelewing was nog altyd die alibi van tiranne. Die voorstel om die reg om te erf en testeervryheid (die vryheid om jou eiendom te bemaak aan wie die individu self kies deur middel van ’n testament) omver te werp, is soos verskeie ander sosialistiese en statistiese beleidsvoorstelle bloot ’n nuwe poging tot onteiening sonder vergoeding.

Die voorgestelde Nasionale Gesondheidsversekering (NGV) is ’n poging deur die staat om aan individue voor te skryf hoe hulle hul inkomste moet bestee wanneer dit kom by gesondheidsorg. Die voorstel van voorgeskrewe bates is ’n poging deur die staat om aan die individu voor te skryf hoe en waarin hulle hul geld moet belê. En die uitwissing van die reg om te erf, is ’n poging om aan individue voor te skryf aan wie hulle hul besittings mag bemaak.

Die mees effektiewe wyse om rykdom te herversprei en die probleem van ongelykheid op te los, is om te sorg dat individue binne die ekonomie vrylik kan handel dryf sonder uitbuiting, maar ook sonder belemmerende regeringsinmenging. Niks het meer gedoen om die mensdom uit armoede te lig as die markekonomie nie. Hierdie bewering is waar, of ons nou kyk na ‘n tydperk van dekades of eeue. Die aantal mense wêreldwyd wat tans met minder as ongeveer twee dollar per dag leef, is minder as die helfte van wat dit in 1990 was.

Die voorstel deur De Vos is meer as net ’n drastiese en drakoniese inperking op testeervryheid en die reg om te erf. Die voorstel is eenvoudig blind vir menslike natuur. Indien die reg om te erf afgeskaf word, of dat daar ’n 100%-boedelbelasting gehef word, sal mense eenvoudig maniere kry om dit te ontduik. Mense het ’n intrinsieke bereidwilligheid om belasting te betaal, maar teen 100%-boedelbelasting verdwyn daardie bereidwilligheid besonder vinnig.

Suid-Afrika het nie ’n ongelykheidsprobleem nie. Suid-Afrika het probleme en uitdagings om rykdom te skep. ’n Belet om erfreg skep nie welvaart of rykdom nie en sal dus nooit die probleem van ongelykheid kan oplos nie.