Nuuskommentaar: Schweizer-Reneke in die drukkoker

Nog ʼn foto wat op dieselfde dag in die klas geneem is waar gesien kan word hoe swart en wit leerders by mekaar sit. Foto: Twitter

Die afloop van die Schweizer-Reneke-saak gaan ’n belangrike toets wees of Suid-Afrika ’n grondwetlike demokrasie én ’n regstaat is, of ’n gekweste grondwetlike demokrasie en rasgedrewe diktatuur van die meerderheid. ’n Petisie aan die president om self toe te tree om ’n regverdige afloop te fasiliteer is dalk meer aangewese as ’n regsaak.

Met die gebeure die afgelope ruk in Schweizer-Reneke word ’n aantal terme rondgegooi asof dit alledaagse terme is. Hieronder tel woorde soos boendoehof, trauma, menswaardigheid, rassisme, en meer tegniese terme soos regstaat en grondwetlike demokrasie. Een van die belangrikste regsbeginsels, die audi alteram partem-reël (die reg om jou kant van die saak te stel), word selde of ooit by sy (Latynse) naam genoem.

Die begrippe regstaat en grondwetlike demokrasie word ingespan asof dit sinonieme is. Die vakkundige debat hieroor het min of meer saamgeval met die wegval van die woorde “regstaat” uit die 1994-oorgangsgrondwet. Sommiges, veral die leke, meen die twee begrippe is sinoniem, terwyl ander skynbaar vlieë vang om op die verskille in die twee terme te wys. Maar oor wat die verskille sou wees, is daar nie altyd konsensus nie, wat die kwessie bemoeilik.

Om ter wille van die kwessie onder bespreking, die sogenaamde “rasse-insident” op Schweizer-Reneke korrek te beoordeel word grondwetlike demokrasie beskryf as ’n staat wat deur ’n grondwet (gewoonlik in een dokument op skrif gestel) gerig word. Die regstaat is wanneer veral die regeringshoof en sy kabinet hulle in die praktyk hou by die letter en gees van die grondwet, en ook die oppergesag van die reg.

Oudpres. Jacob Zuma. Foto: ANA

Oudpres. Jacob Zuma was ’n uitstekende voorbeeld van iemand wat die regstaat geminag het (en tog knaend die howe opgesoek het). Hy het dikwels sy frustrasie met die howe en die Grondwet uitgespreek omdat dit die meerderheidswil (volgens hom) frustreer het. Hy het dus oënskynlik die tirannie van die meerderheid gesteun. Met die fokus op staatskaping het dit ook duidelik geword dat Zuma “meerderheidswil” as sinoniem beskou het van die beskerming en bevordering van sy eie (onwettige) belange.

Of ’n land ’n regstaat is of nie word dus nie soseer bepaal deur wat op skrif staan nie, maar hoe die grondwet in die praktyk neerslag vind. As dit so erken en verstaan word, druip die regering tot dusver met lof die Schweizer-Reneke-geval. En daar is groot rede tot kommer.

Gewoonlik beteken dit dat die meer liberaalgesindes sterk klem lê op die vryheid van uitdrukking en spraak. In die praktyk beteken dit gewoonlik dat die meer konserwatief ingesteldes groter klem op die reg op waardigheid probeer plaas. Dié twee regte staan dikwels vierkantig in mekaar se pad.

Maar speel die regsbeginsels in hierdie geval enigsins ’n rol? Lê rassisme nie maar aan die wortel van die beoordeling van wie reg en wie verkeerd was/is nie by die persoon wat so hardvogtig oordele vel nie? Is dit nie in pas met die ingesteldheid van die Menseregtekommissie wat skynbaar voel ’n swart mens kan “per definisie” nie ’n rassis wees nie. Dan word, soos in die Wits-geval, beoordeel dat swart studente wat T-hemde dra waarin bepleit word dat wit mense moet sterf, bloot hul reg op uitdrukking benut, en wit mense met selfs veel minder kru bewoording erg as rassiste veroordeel?

Voortspruitend uit die 1994-oorgangsgrondwet wat bepaal het dat prima facie-bewyse (met die eerste oogopslag) voldoende is in gevalle van beweerde rassisme, het die howe hierop uitgebrei. Die konstitusionele hof het in ’n meerderheidsuitspraak teen AfriForum en in die guns van die Tshwane-metroraad beslis in ’n appèlaansoek oor die voortydige verandering van straatname. Hoofregter Mogoeng Mogoeng het in die meerderheidsargumente hom op erg vereenvoudigde en eensydige uitlegte van die geskiedenis beroep om AfriForum se beroep op die aanhef van die Grondwet van die tafel te vee. “Toevallig” is die meerderheidsuitspraak deur swart regters gesteun, en die minderheidsuitspraak deur wit regters. (CITY OF TSHWANE METROPOLITAN MUNICIPALITY Applicant and AFRIFORUM First Respondent EVERT VAN DYK Second Respondent21 Julie 2016 – lees hier.)

elana-barkhuizen-saam-connie-en-dirk

Elana Barkhuizen lees haar verklaring op ‘n mediakonferensie voor aan die media. Saam met haar is (links) Connie Mulder van die Solidariteit Navorsinginstituut en dr. Dirk Hermann (regs) bestuurshoof van Solidariteit. Foto: Reint Dykema.

In die Schweizer-Reneke-geval is dit duidelik dat ’n regverdige uitspraak alleen verkry kan word deur die beste regslui in te span, en hiervoor het die vakbond Solidariteit tot die kryt toegetree. Belangriker waarskynlik is dat die onderwyseres se eie mense oorweldigend ter ondersteuning toegetree het, onder meer deur gebed.

Die uiteinde van dié saak sal bepaal of Suid-Afrika (nog) op die begrip van regstaat kan aanspraak maak.

Maar is dit nie dalk weens die trauma wat kinders beleef en die politieke ontaarding van hierdie geval beter dat die president tyd afstaan en persoonlik op Schweizer-Reneke intree en deur versoening reg en geregtigheid laat geskied nie? Sou so iets nie baie paslik wees in die lig van die president se grondwetlike ampseed van in die beste belang van al die land se mense op te tree nie? Kan die land die risiko bekostig dat die hoofregter weer, soos in die Tshwane-AfriForum saak ’n politiek-gemotiveerde vloermoer gaan uitpak?

’n Petisie in die vorm van ’n ope brief aan die president is dalk nou aangewese.

En gebede vir die onderwyseres, asook ander vorme van steun, sal ook waardeer word.

Uit leserskommentare is dit duidelik dat hierdie kwessie moeilik sonder groot komplikasies gaan afloop.

Dit stel ook ’n toets aan politieke partye met die oog op die komende algemene verkiesing. Die DA moet nog reageer op medianavrae nadat sy jeugleier skynbaar die boendoehof-uitspraak gesteun het. Ook in die geval van die Kleinfontein-optog moes senior leiers van die DA die jeugleiers daarop wys dat Kleinfontein streng by grondwetlike vereistes hou.

Baie mense neem steeds die standpunt in dat Suid-Afrika die beste grondwet ter wêreld het, maar dis absoluut irrelevant as dit nie deur ’n regstaat onderskryf word nie.

ondersteun maroela media só

Sonder Maroela Media sou jy nie geweet het nie. Help om jou gebalanseerde en betroubare nuusbron se toekoms te verseker. Maak nou ’n vrywillige bydrae. Onthou – ons nuus bly gratis.

Maak 'n bydrae

Nou pra' jý

23 Kommentare

CATHERINE ·

My hart bloei vir die onskuldige juffrou. Onderwys is n tawwe beroep. Bly ek nie meer onnie nie. …. ander kant v saak word min gehoor. Daar word net “rassis” geskree. My advies aan Elana….gaan hou skool waar jy waardeer word en waar mense besef waarom sekere metodes in klas gebruik word. Eintlik net die kinders way daaronder my terwyl die ouers skree, gil en afbreek. How tragoes

Anoniem ·

Gebed en geloof kom eerste ! Regverdigheid en dan verhoudingbou om sodoende vorentoe te beweeg ! Los kinders dat hulle net kinders kan wees ??? Sterkte vir al die rolspelers

koos ·

MAAR hierdie gebeure kan ook positief wees. Ek is bitter jammer vir Elana, en glo sy sal met baie genade en ondersteuning weer kan opstaan.
Die positiewe wat ek hierin sien, en ja dit is bitter min, is dat dit voor ‘n groot verkiesing gebeur het, en dat politieke partye hulle ware kleure gewys het. Die ANC, EFF, DA en sommige andere het gewys hulle het geen respek vir ons as blankes het nie, en dat hulle nie aan enige regsbeginsels steur nie. Hoe kan ons van hulle verwag om ‘n land te bestuur. Ander politieke partye (hier ek staan onder korreksie maar dink VF+, COPE, ACDP) is tjoep stil oor die aangeleendheid. Hierdie is partye wat nogal redelik op hierdie blad geprys word omdat hulle vir witmense baklei en Christelike waardes het.
Is hulle te bang om die waarheid te praat omdat hulle kan stemme verloor?
Ek stem vir die eerste politieke party wat hulle uitspreek teen hierdie skending van Elana se regte!

CG ·

Die VF+ (Dr. Pieter Groenewald) het op 11 Januarie ‘n mediaverklaring gemaak. Lees asb. op hul webblad.

Paul ·

Ek het ‘n idee as Cyril Ramaphosa, wat die pas van verdagmakery teen die wit mense aangee en ‘n aansporing vir die opruiery vir die ANC se jeugliga en die EFF teen die blankes is stop, waaraan die DA nou en dan lustig in hul uitsprake van rassisme meedoen, sal ons dalk ‘n normale land kan raak.

Maar, ek wil my verstout om te sê CR sal nie by die Schweizer-geval betrokke wil raak nie, anders duik hul aanklagte en verdagmakery in die algemeen teen wit mense in die hek en wie blameer hulle dan vir die treurmare van die land?

Ons moet onthou die ANC, hul jeugliga veral, die EFF, die DA jeugliga voel ‘n veer of hulle populisties is, hulle gryp die geleentheid aan, ry die golf, blaas die vure aan, voor die werklike waarheid bewys is en na vore kom, waarin hulle in alle geval nie belangstel nie. Hulle beveg dit met hand en tand, daag die reg uit, so word die druk op die wit mense gehou, als om hul eie tekortkominge te verdoesel. Die wit mense is mos die oorsaak vir als wat in die land verkeerd gaan.

Gert ·

Dit sal nie die ANC pas om dinge in die land te normaliseer en almal oor dieselfde kam te skeer nie. Die gereg soos hoofregter Moegoeng doen natuurlik lustig saam.

Paul ·

Herman, Netwerk24 berig vanmiddag: “Solidariteit moet opsy staan oor die rasseherrie wat sedert verlede week by die Laerskool Schweizer-Reneke in Noordwes woed, sê Panyaza Lesufi.”

Dit sê als oor die ingesteldheid van die mense en dit waarmee Solidariteit te kampe het. So die handskoene is af en niks gaan hulle van opinie laat verander nie.

De Villiers ·

Hoe meer goed verander in hierdie land onder die ANC-bewind, hoe meer is alles maar dieselfde. Na elke toetssaak verwag ‘n mens dat die ANC en liberale partye daaruit sal leer, maar dit gebeur net nie, en dit sal ook nie. Neem bv. die geval van die vrou van Cradock wie se foto groot opslae veroorsaak het (19 Januarie 2018)
waar sy agter op ‘n bakkie binne ‘n skaaphok gesit het terwyl die boer alleen voor in sy bakkie gesit het. Die rassekaart is weereens summier voorgehou toe die boer (en blankes oor die algemeen) uitgekryt is as rassiste, sonder om eers sy (en haar) kant van die storie te hoor. Wat eintlik die waarheid was, is dat hy haar ‘n saamrygeleentheid aangebied het toe sy ryloop, en voorgestel het om voor by hom te sit, maar sy het aangedring om agter te gaan sit, in die hok wat die bakwerk vol was (en wat groot genoeg was vir haar). Toe die waarheid egter uitkom, was dieselfde fluitjieblasers daarna doodstil, sonder om verskoning aan te bied. Hierdie bevooroordeeldheid van die liberales rig meer skade aan en veroorsaak groot rasse-polarisasie as wat dit enigsins opbou.

De Villiers ·

‘n Ander soortgelyke voorbeeld wat hom onlangs afgespeel het, is dié van Ashwin Willemse wat van die SuperSport ateljee afgestap het oor beweerde rassisme. Weereens het die DA (by monde van Mmusi Maimane), en toe ook die minister van Sport, Thokozile Xasa, onmiddellik die voorval as rassisme gebrandmerk, sonder om Naas Botha en Nick Mullet se kant van die storie te hoor. Ook hier is hulle toe op die einde van alle aantygings teen hulle onskuldig bevind, maar die skade was reeds gedoen deur Maimane en Xasa se onverantwoordelik optrede. Hulle leer nie uit hul foute nie.

Dries ·

N toetrede en uitspraak deur di President, sal nooit gebeur ni. Alhoewel hy ni soos sy voorganger dit openlik verkondig ni, geld ANC eerste, steeds. Daar is geen manier dat di President in n verkiesingjaar, di “boedoehof” sal repudieer ni!!!

JM ·

Volgens wat ek op die foto kan sien sit ‘n wit dogter langs ‘n ander kleurige seun so waar oor die bohaai gaan, gaan my verstand te bowe

Paul ·

Ek het ‘n idee as Cyril Ramaphosa, wat die pas van verdagmakery teen die wit mense aangee en ‘n aansporing vir die opruiery vir die ANC se jeugliga en die EFF teen die blankes is stop, waaraan die DA nou en dan lustig in hul uitsprake van rassisme meedoen, sal ons dalk ‘n normale land kan raak.

Maar, ek wil my verstout om te sê CR sal nie by die Schweizer-geval betrokke raak nie, anders duik hul aanklagte en verdagmakery in die algemeen teen wit mense in die hek en wie blameer hulle dan vir die treurmare van die land?

Ons moet onthou die ANC, hul jeugliga veral, die EFF, die DA jeugliga voel ‘n veer of hulle populisties is, hulle gryp die geleentheid aan, ry die golf, blaas die vure aan, voor die werklike waarheid bewys is en na vore kom, waarin hulle in alle geval nie belangstel nie. Hulle beveg dit met hand en tand, so word die druk op die wit mense gehou, als om hul eie tekortkominge te verdoesel. Die wit mense is mos die oorsaak vir als wat in die land verkeerd gaan.

Thinus Erasmus ·

Beste Hein , jy gis hier oor die dinge, regstaat of nie, maar daar is ‘n ou gesegde: “Jy kan nie Satan by die duiwel aankla nie” Ek ken nie die Latyn daarvoor nie.
In kort jy kan slegs ‘n eerbare persoon/instansie aan sy eie regulasies onderwerp, die on-eerbare sal dit altyd verbuig, vertolk of verander sodat hy/sy totaal onskuldig staan. En natuurlik die klaer/slagoffer dan die skuldige maak.
En dit is tans ons werklikheid.

ne ·

Ons weet jy is ONSKULDIG Elana. Maar as jy deur ‘n swart bril kyk sien jy alles is net swart. Die politiek in SA vrot. CR die grootste van almal!

tamboti ·

Erens op skool is ons van dimensies geleer:
Een dimensioneel = reguit lyn waar beweging vorentoe en agtertoe geskied
Twee dimensioneel = plat oppervlak met beweging alle rigtings gelyk met die vlak
Drie dimensioneel = die wereld soos ons dit ken met beweging in alle rigtings
SA se hele morele en wetlike beweging is tans 0.5 dimensioneel, dit is beweging volgens reguit lyn maar net in een rigting: agteruit!
Alle wette en reels werk in een rigting (teen wit rassiste) maar dit geld net vir sommige mense en situasies en nie ander nie. (diskrimineer teen juis wittes)
Bv. Vryheid van spraak – maar as jy nie saamstem het jy geen vryheid van spraak
Vryheid van assosiasie – maar as jy nie wil meng nie sal jy gedwing word
Erkenning van alle inheemse tale – maar nie Afrikaans nie!
Demokratiese stemreg, maar jou stem word ondemokraties uitgekanselleer op enige moontlike wyse deur die meerderheid.
Jy kan nie rassisme beveg met diskriminasie en ook nie met gedwonge intergrasie nie. Om rassisme te oorwin, moet die wat “kleurblind” is ‘n voorbeeld van liefde en verdraagsaamheid na almal uitreik, geen veroordeling en vervolging van sogenaamde rassiste, om sodoende mense oor te haal om in hul reenboog euforia te deel.
En die wat nie wil deel nie, rerig met rus te laat.

Wessel Vosloo ·

Kom ons hoop en bid dat hierdie geval die draaipunt sal inlei van die erge rassisme (omgekeerde?) wat in ons(almal se) land aan die gang is.

Laura ·

Die hele ding is nie net hartseer nie maar heeltemal onnodig. Dit bevesstig weereens vir my dat sosiale media een van die grootste euwels is. Hoeveel keer al is daar net gereageer op die gedeelte van die boodskap sodat dit die persoon wat skade wil aandoen pas of dat stories dan die rondte doen wat geheel en al niks te doen het met waaroor die oorspronlike boodskap gaan nie. Ek is nog ou skool groot gemaak en is geleer om klaar te lees of klaar te luister voordat ek reageer op iets of belsuite maak. Ek dink baie aan iets in een van die vorige berigte dat van die kinders nie wil terug gaan skool toe nie omdat hulle juffrou nie daar is nie. Die “groot mense” in die situasie voel wyd verontreg oor wat hulle belsuit het was nie reg nie … maar die “groot mense” besef nie die letsels wat hulle die kinders veroorsaak nie…die “groot mense” is die heeltyd net bekommerd oor hulle eie inhaligheid en het heeltemal vergeet dat kinders van daardie ouderdom nie veroordeel op velkleur nie … hulle wil net speel en maats maak en skool toe gaan. Die een ding wat ek van in glo is die wiel draai. Die persoon wat die hele gemors begin het sal kry wat hom/haar toekom. Elana moet net aanhou baklei vir wat reg is vir haar en die kinders.

Gert ·

Ongelukkig sit ons nie in ‘n normale wêreld in hiedie land nie, ons sit ook met populiste wat als al aangryp vir propaganda en om hul eie agenda te bevorder.

Essa ·

Hallo Thinus, verwys jy miskien na die skrywer van die berig as “Hein”? Want dit is Herman Toerien, nie Hein nie. ?

Thinus Erasmus ·

Haai Essa so by my kool, het ek dit nie al voorheen ook gedoen nie?
Daar is ‘n Hein Toerien wat baie bekend was en sy naam het by my vasgesteek, maar jammer dit is inderdaad Herman.
Ek het baie lof en waardering vir Herman se berigte, maar goeie mens wat hy is, glo ek hy het nog hoop vir hierdie land.

O wee, die gesang is uit! Die kommentaar op hierdie berig is gesluit. Kom kuier gerus lekker verder saam op ʼn ander artikel.