Peter Magubane, legendariese Suid-Afrikaanse fotojoernalis wat dekades lank die land se geskiedenis deur sy kameralens opgeteken het, is op Nuwejaarsdag in die ouderdom van 91 dood.
Magubane was in ʼn stadium die amptelike fotograaf van wyle oudpres. Nelson Mandela en sy ikoniese foto’s was wêreldwyd bekend.
“Hy was ongelooflik geesdriftig oor sy werk; alles anders sou stop wanneer dit by sy werk gekom het,” het sy dogter Fikile aan die SAUK gesê.
Magubane se familie het geen besonderhede oor die omstandighede rondom sy dood bekend gemaak nie. Volgens Sacef, ʼn vereniging vir joernaliste, het hy “vreedsaam gesterf, omring deur sy familie”.
Magubane het in die fotografielaboratorium van die tydskrif Drum gewerk voordat hy agter die kamera ingeskuif en die alledaagse destydse Suid-Afrikaanse werklikheid – en sleuteloomblikke in die stryd vir gelykheid – gedokumenteer het.
Hy is in 1969 in hegtenis geneem terwyl hy betogings gedek het voor die tronk waar Winnie Madikizela-Mandela en ander aktiviste aangehou is, en was vir 586 dae in eensame aanhouding. Ná sy vrylating is hy beveel om vir vyf jaar lank op te hou foto’s neem. Hy is in 1971 weer gearresteer en het daarna bly werk terwyl hy die polisie probeer ontduik het.
Tydens die Soweto-opstand van 1976 het hy van die treffendste foto’s van die protes geneem.
“Suid-Afrika het ʼn vryheidsvegter, ʼn meesterlike storieverteller en ʼn lensman verloor… Peter Magubane het die ongeregtigheid van apartheid vreesloos opgeteken,” het Zizi Kodwa, minister van sport, kuns en kultuur, in ʼn huldeblyk op X gesê.
“Peter Magubane, wat apartheid met sy kamera beveg het, het gesterf,” het The New York Times berig.
“Ek wou nie die land verlaat en ʼn ander lewe vind nie,” het hy in 2015 aan The Guardian gesê.
“Ek sou bly en met my kamera as wapen veg. Ek wou egter nie enigiemand doodmaak nie. Ek wou apartheid doodmaak,” het hy destyds gesê.
Magubane het nooit geposeerde foto’s geneem of toestemming gevra om enigiemand af te neem nie, maar “agterna om verskoning gevra indien iemand te na gekom gevoel het”, het hy gesê. “Ek wou die foto hê.”