(Foto: Christel Cornelissen/Maroela Media)
Deur Liezl Human, GroundUp
Sowat 12 maatskappye het Barbara Creecy, minister van bosbou, visserye en die omgewing, hof toe gesleep ná die afhandeling van die kommersiële visvangregte-appèlproses einde verlede jaar.
Die maatskappye is – in afsonderlike sake – teen die weiering van kommersiële visvangregte vir 15 jaar gekant. Hulle meen dat die besluite van die minister onwettig was en dat hul aansoeke verkeerdelik beoordeel is.
Die Visregtetoekenningsproses (FRAP) vir 2021 is op 28 Februarie 2022 afgehandel. Die departement het altesame 2 473 aansoeke ontvang. Die maatskappye se appèlle was onder 1 213 appèlle wat ontvang is, maar was onsuksesvol.
Die appèlle het in Desember 2023 geëindig en ʼn daaropvolgende totaal van 845 regte is toegestaan.
Vissersmaatskappye is lankal ontevrede met die uitkoms van die visregteproses. In Julie 2022 het GroundUp oor die appèlproses berig, asook dat sommige vissers gevra het dat die proses geskrap moet word.
Dewald Smit en Shaheen Moolla verteenwoordig sowat tien van die aansoekers in die afsonderlike sake teen die minister. Aansoekers betwis die minister se weiering van hul regte in verskeie sektore soos tuna en stokvis-langlyn. Baie van hulle is vorige regtehouers.
Greenfish Traders, ʼn seekosmaatskappy wat na Europa en die VSA uitvoer, sê die minister het nie daarin geslaag om sy appèl behoorlik te beoordeel nie en het ook verkeerde punte vir die maatskappy aangeteken.
Greenfish se hofstukke wek kommer oor papierkwotahouers met geen vaartuie, fabrieke of kennis van tuna-hengel nie, maar wat nou hul permitte verkoop aan ondernemings soos Greenfish, wat “eintlik in staat is om tuna te vang, te verwerk én te bemark”. Papierkwotahouers is kwotahouers wat hul kwotas aan vismaatskappye verhuur.
In ʼn ander aansoek het Mossel Bay Indigenous Fishermen, wat vir stokvis-langlyn aansoek gedoen het, gesê dit het die minister 16 maande geneem om oor sy appèlle te beslis.
“Ons is gedwing om vir sowat twee jaar skaars te bestaan terwyl die minister en haar departement hierdie onwettige besluite geneem het om die […] visvangreg te weier.”
Die maatskappy voer aan hoewel hul visvangregte in Desember 2020 “weens departementele onbevoegdheid en eenvoudige swak beplanning” beëindig is, is “geen visregtetoewysingsproses beplan om ʼn ononderbroke voortsetting van kommersiële visvang te verseker nie”.
Prairie Pride Trading, wat ʼn onsuksesvolle aansoek vir stokvis-langlyn het, sê dat elke appèlbesluit vir stokvis-langlyn dieselfde datum gehad het.
Die maatskappy se hofaansoek het gelui dat dit nie vir die minister “menslik moontlik” was om op ʼn enkele dag die aansoeke na te gaan, haar oordeel toe te pas en te besluit oor 280 stokvis-langlyn-appèlle nie.
Moolla het aan GroundUp gesê dat die FRAP-proses “oorhaastig en lukraak toegewys is” en dat daar ook uitgebreide gebreke in die aanlyn proses was.
Peter Mbelengwa, departementswoordvoerder, sê egter dat “die FRAP-appèlproses regverdig, billik en deursigtig was en tot die korrekte uitkomste gelei het”.
“Die departement en minister “het positiewe terugvoer oor die uitslag van die appèlproses ontvang. Die 12 hofsake verteenwoordig slegs 0,48% van die totale getal aansoeke.”
Mbelengwa sê die departement beoog om die besluite wat tydens die appèlproses geneem is, te verdedig. Hy het bygevoeg dat die departement nie op sommige vrae kon reageer nie, aangesien dit oor ʼn “voortdurende regsproses” handel.
Verskeie van die sake sal in Mei in die Wes-Kaapse hooggeregshof aangehoor word.
Sy moet ook verduidelik hoe visvang lisensies aan indiwidue in Gauteng toegestaan word, terwyl die Kaapse bestaans vissermanne aan wal moet sit.
Manie, presies. Waarvan moet die mense lewe?
…het iemand al gedink om na die amptenare se bankrekeninge te kyk?
Dis mos A en C tradisie om permitte te verkoop!
Kan ons dalk die naam kry van EEN minister wat sy / haar pos verdien?