Water-, sanitasieprobleme in Vrystaat nou ‘rampspoedig’  

(Foto: pixabay)

Dit lyk of die Vrystaatse premier geen plan het om die voortgesette water- en rioolramp in die Vrystaat te pak nie en waterlose inwoners van die provinsie leef in ʼn put van rioolvuil.

Roy Jankielsohn, DA-leier in die Vrystaat, sê die ekonomiese uitwerking van swak dienslewering – soos water- en kragvoorsiening wat agteruitgaan en paaie wat versleg – lei tot ʼn daling in toerismegetalle en beleggings, terwyl dit tot groter armoede lei.

Jankielsohn het Sisi Ntombela, Vrystaatse premier, in die provinsiale wetgewer gevra om vrae oor haar plan om veral water- rioolprobleme te pak, te beantwoord. Jankielsohn wou by Ntombela weet of die provinsie ʼn afvalwaterbestuursplan het om die gebrek aan die verskaffing van gereelde en veilige drinkwater aan inwoners te takel en of die provinsie ʼn plan het om die besoedeling van die provinsie se varswaterbronne te stuit.

Hierop het die premier “snedig” geantwoord dat Jankielsohn na die Grondwet verwys en dat die nasionale en provinsiale regering die bevoegdheid het om water- en sanitasiekwessies te hanteer.

Jankielsohn sê dit wys dat Ntombela al haar verantwoordelikheid hieroor elders heen afskuif.

“Die meeste Vrystaatse dorpe sit lank sonder water, terwyl ander sukkel met watergehalteprobleme. Die mees onlangse voorbeelde is Tumahole en Parys,” sê hy.

Maroela Media het vroeër berig watermonsters wat verlede week geneem is, dui daarop dat die Ngwathe- plaaslike munisipaliteit, wat onder meer Parys en Vredefort bedien, feitlik niks aan die waterprobleme gedoen het sedert hulle twee maande gelede daaroor gewaarsku is nie.

Inteendeel, die situasie het die afgelope ruk verder versleg. Daar is omtrent geen chloor in die water nie, terwyl E. coli teenwoordig is.

“Rou rioolvuil hou aan om ons waterbronne te besoedel en stroom in al die munisipaliteite in die strate tussen inwoners se erwe af. Terwyl die situasie die norm vir die meeste inwoners geword het, moet dit as ʼn provinsiale ramp beskou word wat tot die inwerkingstelling van rampmaatreëls behoort te lei,” sê Jankielsohn.

Die rampbestuursentrum wat hiervoor verantwoordelik is, het egter probleme van sy eie. Die sentrum moes onlangs sy kantoor verskuif weens die onveilige werkomgewing en ʼn versuim om aan minimum vereistes vir ʼn rampbestuursentrum te voldoen. Die premier het nietemin in ʼn ander antwoord aangedui dat die sentrum funksioneel is.

“Die premier het ʼn verantwoordelikheid om te verseker dat die grondwetlike regte van Vrystaatse inwoners, om toegang tot veilige en betroubare water te hê, beskerm word. Die premierskantoor moet ʼn aktiewe rol speel om te verseker dat nasionale en plaaslike regerings doeltreffende dienste in ʼn veilige omgewing aan inwoners van die provinsie lewer.

“Waar die plaaslike en nasionale regering misluk om hul verantwoordelikhede na te kom, moet sy namens inwoners ingryp.”