Argieffoto
Die primêre doel van die Kredietombudsman is om geskille tussen kredietverbruikers en kredietverskaffers effektief op te los. In 2022 het 30 448 verbruikers die ombudskantore gekontak en sy inbelsentrumagente het 17 212 algemene navrae en klagtes aangeteken. Die kantoor het 3 645 nuwe geskille geopen en 3 643 is voor die einde van die jaar opgelos. 64% van die geskille is ten gunste van verbruikers besleg en totale besparings vir verbruikers het R3,85 miljoen beloop. Ina Opperman het gaan kyk watter lesse verbruikers kan leer uit die ombudsman se saaklêer wat ingesluit is in sy jaarverslag wat onlangs vrygestel is.
Die klagtes wat die ombudsman in 2022 moes hanteer, het klagtes oor akkurate kredietlyste, verjaring van skuld, rente wat gehef kan word, die impak van bedrog en roekelose uitlening ingesluit. Altesaam 35,62% van die verbruikersklagtes is nie gehandhaaf nie en die meeste klagtes het gehandel oor onvoldoende of onvolledige kredietinligting.
Verbruikers het ook gekla oor roekelose uitlening, teruggee van goedere, kredietverslae, dubbele noterings deur die kredietverskaffer of -buro, garnishee-bevele, nie-nakoming van regulasies, verjaring van skuld, kredietversekering, verouderde kredietinligting, bedrog, kontraktuele geskille en rekeningstate.
Daar was ʼn paar interessante klagtes waaruit verbruikers kan leer om ʼn soortgelyke situasie te systap.
Wanneer skuld verjaar
Die ombudsman sê hoewel baie gevalle waarby die verjaringswet betrokke is dieselfde is, het ʼn bepaalde geval ʼn effens moeiliker stel omstandighede voorgehou. Die verbruiker se rekening het agterstallig geraak weens ʼn verandering in finansiële omstandighede en sy het besluit om die voertuig terug te gee om die rekening te laat vereffen.
Die verbruiker het in Desember 2019 ʼn vrywillige teruggawe-aansoek onderteken en die kredietverskaffer in Februarie 2020 gekontak om ʼn aanbod vir die oorblywende balans te maak, maar dit is van die hand gewys omdat dit te laag was.
Die kredietverskaffer het uiteindelik in Desember 2022, binne die driejaartydperk vanaf datum van die erkenning van skuld in Februarie 2020, ʼn dagvaarding uitgereik, maar die verbruiker het beweer dat die laaste erkenning wat gemaak is in Desember 2019 was en nie Februarie 2020 nie. Die verjaring sal dan hier van toepassing wees.
Nadat ʼn afskrif van die oproep-opname opgespoor is, sê die ombudsman dit was duidelik dat die verbruiker die skuld verskuldig erken het en ʼn aanbod gemaak het om die uitstaande verskuldigde saldo te vereffen. Die eis van verjaring is afgekeur en die verbruiker is aanspreeklik gehou vir die uitstaande saldo op die rekening.
Bedrog is ook hier
Bedrog is ʼn ernstige rede tot kommer en vier hoogty in alle sektore en bedrywe, terwyl baie verbruikers sonder vergoeding gelaat word en geen fondse of regshulp het om die geskil deur te sien nie, sê die ombudsman. Daarom is die kantoor ʼn belangrike meganisme in die dispuutproses aangesien dit die verbruiker toelaat om ʼn stem te hê, veral in ʼn tyd van frustrasie en vrees.
ʼn Verbruiker het agtergekom dat aankope tussen November en Desember 2021 op haar rekening gedoen is wat sy nie onthou nie. Daar was geen kwitansies of bewyse beskikbaar om aan te toon dat dit die verbruiker was wat hierdie aankope gedoen het nie en wat die verbruiker se voorleggings ondersteun het, was dat hierdie aankope gedoen is op plekke waar die verbruiker normaalweg nie sou inkopies doen nie.
Na ʼn lang ondersoek het die kredietverskaffer toegegee dat dit onbillik sou wees om die verbruiker aanspreeklik te hou vir hierdie aankope. Die kredietverskaffer het hierdie transaksies omgekeer en die rekening dienooreenkomstig gekrediteer.
“In die afwesigheid van ʼn duidelike en direkte oorsaak van optrede, moet ons alle omliggende omstandighede gebruik om tot die mees waarskynlike gevolgtrekking te kom, ʼn vaardigheid wat ons die afgelope jare goed ingespan het,” sê die ombudsman.
Debietorders wat laat is
Volgens die ombudsman ontvang die kantoor dikwels klagtes oor debietorderdatums en die impak wat laat betalings op ʼn rekening kan hê. Verbruikers verstaan selde die gevolge van ʼn laat debietorder totdat dit hul kredietrekord beïnvloed of hulle vind dat die ooreenkomstermyn die oorspronklike termyn waarop ooreengekom is, oorskry het.
Die wet bepaal dat rente daagliks moet oploop en maandeliks saamgestel moet word, wat beteken dat vir elke dag wat ʼn paaiement onbetaald bly, verdere rente op die uitstaande saldo sal oploop.
Die kredietooreenkoms word die basis waarop hierdie geskille opgelos word, aangesien dit die bedoeling van die partye ten tyde van die kontraktering duidelik uiteensit. In hierdie geval het die debietorder wat op die eerste van elke maand verwerk is, vir ʼn paar maande onbetaald teruggekeer totdat die verbruiker die kredietverskaffer gekontak het om ʼn verandering aan die debietorderdatum aan te vra.
Die ombudsman het bevind dat die verbruiker die debietorderaftrekking vir daardie maande omgekeer en dan ʼn week later die paaiement in kontant betaal het. Die verbruiker het die datum betwis en beweer dat die ooreengekome datum die sewende van elke maand was, terwyl die ooreenkoms aan die lig gebring het dat die ooreengekome datum die eerste was.
Die verbruiker het aangevoer dat die rekening nie wanbetaal kon wees nie aangesien hy die uitstaande paaiement binne die maand wat dit verskuldig was, vereffen het. Wat die verbruiker egter nie in ag geneem het nie, was dat sodra die betaling misgeloop word dit as ʼn nie-betaling op sy kredietprofiel weerspieël sal word en dat agterstallige rente sal oploop, wat uiteindelik die totale koste van krediet sal verhoog.
Die kredietverskaffer het ingestem om die debietorderdatum te verander, maar die betalingsprofielgeskiedenis van die rekening het gebly om die werklike volgorde van betaling te weerspieël.
Te veel rente op agterstallige bedrae
Artikel 103(5) van die Nasionale Kredietwet beperk die koste en heffings wat op ʼn rekening kan oploop vir die tydperk wat dit agterstallig bly. Die ombudsman sê hoewel hierdie afdeling eenvoudig lyk om te verstaan, raak dit nogal lastig wanneer dit op ʼn wentelkredietfasiliteit toegepas word.
Die ombudsman se ondersoek het aan die lig gebring dat ten spyte van die datum van eerste wanbetaling, die rentekoste, diensfooie en toegevoegde waarde dienste op die rekening vir jare toegelaat is om op te loop, wat uiteindelik daartoe gelei het dat die uitstaande saldo die drempel ingevolge artikel 103(5) van die wet oorskry het.
Die verbruiker het beweer dat hy nie die dienste vanaf die datum van wanbetaling gebruik het nie en onder die indruk was dat hierdie dienste gestaak is weens wanbetaling. Die kredietverskaffer het toe toegegee dat sommige heffings verkeerdelik gehef is en die rekening dienooreenkomstig gekrediteer. As ʼn gebaar van welwillendheid is die oorblywende balans afgeskryf en die rekening gesluit.
Roekelose krediet
Die Nasionale Kredietwet plaas ʼn verpligting op die kredietverskaffer sowel as die verbruiker om regverdig en eerlik te wees wanneer ʼn ooreenkoms gesluit word. Dit bly die verantwoordelikheid van die kredietverskaffer om sleutelaspekte van ʼn verbruiker se vermoë om die terugbetaling van leningsooreenkoms suksesvol te doen, te beoordeel.
Dit is die verbruiker se verantwoordelikheid om eerlik te wees wanneer inligting aan die kredietverskaffer verskaf word om die bekostigbaarheidsassessering suksesvol af te handel. In hierdie geval het die verbruiker beweer dat die kredietverskaffer versuim het om sy verpligting na te kom om alle uitgawes ten tyde van die aansoek in ag te neem en gevolglik is die lening roekeloos toegestaan.
Die ombudsman se ondersoek het aan die lig gebring dat die kredietverskaffer in sy assessering alle inligting ingesluit het wat hy destyds redelikerwys kon bekom en op grond van hierdie inligting het die kredietverskaffer wel sy verpligting ingevolge die wet nagekom.
Die ooreenkoms is vir 18 maande suksesvol deur die verbruiker gediens, daar was geen teken van negatiewe of nadelige data op die kredietverslag wat ten tyde van assessering gebruik is nie en daar was voldoende besteebare inkomste om die maandelikse paaiemente na te kom.
Die verbruiker kon nie bewys dat enige verdere uitgawes bekend gemaak is nie en daar was ook geen verdere uitgawes uit die bankstaat wat ten tyde van die aansoek verskaf is nie. Die ombudsman het besluit dat die leningsooreenkoms nie roekeloos toegestaan is nie en die verbruiker bly aanspreeklik vir die uitstaande saldo.
Akkurate lys van verbruikerskredietinligting
Die Nasionale Kredietwet vereis dat kredietinligting akkuraat weerspieël moet word en die huidige uitstaande saldo’s wat verskuldig is vermeld moet word. Die ombudsman is nodig om te verseker dat hierdie inligting korrek is of gewysig word, indien nodig, aangesien die akkuraatheid van hierdie inligting noodsaaklik is om ʼn kredietverskaffer in staat te stel om sy verpligting, om ʼn behoorlike bekostigbaarheidsassessering te doen, na te kom.
ʼn Verbruiker het gekla dat hy ʼn rekening direk by ʼn skuldinvorderaar, wat verplig was om in te vorder op die rekening wat oorhandig is nadat hy ses maande agterstallig was, vereffen het. Om die een of ander rede is hierdie skikking nie betyds aan die kredietverskaffer gekommunikeer nie, wat die rekening opgedateer het na opbetaald en ses maande na die werklike vereffeningsdatum gesluit het. Met die ombudsman se ingryping is die betalingsprofiel reggestel om die werklike datum van vereffening en sluiting te weerspieël.
