Nuuskommentaar: Is wit swaarkry onsin?

(Argieffoto)

Kla wit mense met die brood onder die arm? Prof. Anton van Niekerk se jongste rubriek verwys na wit mense se kla oor swaarkry as “onsin”. Hy kan verwag om hieroor teenspoed op die lyf te loop.

Met statistieke kan enigiets bewys word, lui die nie-amptelike spreekwoord. Tog, al word statistieke gereeld polities ingekleur, ongeag die doel daarvan, is dit nie iets wat sommer saam met die badwater weggeslinger moet word nie. Statistieke, veral baie akkurate statistieke, is uiters belangrik om onder meer ’n land se ekonomiese prestasie of droogmakery mee te meet, en aanpassings te maak. Talle faktore, en selfs wetmatighede, moet ingereken word voor die prentjie volledig afgehandel kan word. Deur dit nie te doen nie, kan iemand met ’n bloedrooi gesig gelaat word, en as die een te dikvellig is om ’n rooi gesig te kry, kan hy verwag om erg onder statistieke wat die teenoorgestelde bewys, deur te loop.

En statistieke moet NOOIT gebruik word om een verkeerde ding met nog ’n verkeerde ding te probeer regstel nie. Dit sou in elk geval ongrondwetlik wees, selfs al word die begrip transformatief ook op die mees goedbedoelde of bedenklike manier ingespan.

Die opskrif van prof. Anton van Niekerk se jongste rubriek, “Staak onsin oor dié ‘swaarkry’”, is waarskynlik ook meer op aandagtrekkery gemik as om die nodige belangstelling deur akkuraatheid te vestig.

Die tema van Van Niekerk se rubriek is egter in eie reg omstrede – dat statisties aangevoer word baie wit mense kla spreekwoordelik met die wit brood onder die arm oor die sosio-ekonomiese agteruitgang wat hulle sedert 1994 beleef. Nuwe luukse strandhuise wat opskiet wil die teenoorgestelde te kenne gee. Nuwe, of groeiende wit plakkerskampe is nie so gereeld in die nuus nie, maar skok baie Suid-Afrikaners tot stilstand.

Deur saakmakende statistieke wat konteks bied kan statistieke erg misleidend wees. Om die oorsaak van versadigde groei op die welvaartspad te bepaal sonder om kennis te neem, of te veel relevansie te plaas op iets soos “oorgeërfde welvaart” gaan die navorser van die wal in die sloot beland. Daar is bepaald gevalle waar meer mense van een ras ’n voorsprong bo ander kry deurdat hy in ’n familie-onderneming voordeel trek. Dat die ergste droogte in menseheugenis in sekere distrikte in die bestek van een geslag ’n opgeboude voordeel wat oor ses of meer geslagte opgebou is, kan uitwis het te min met ras te make om as ’n sinvolle faktor vir rasgebaseerde faktor verreken te word.

Oorgeërfde welvaart word ook in ’n oomblik gewis as ’n knap wit amptenaar wat op meriete voorkeur bevorderbaar is, homself bo-sterkte, en daarna weens sy velkleur, of politiekery, sonder werk bevind en nie die broodnodige terapie vir sy pasgebore gestremde kind kan bekostig nie. Die oorgeërfde welvaart (waar dit in die eerste plek bestaan het) is blitsvinnig uitgewis. En die Openbare Beskermer se finale verslag is ná twee dekades nog nie uitgereik nie, ná in die voorlopige verslag in sy guns beslis is. En dit is nie ’n fiktiewe geval nie.

’n Tweede, nogal statistiese gegewe, wat selde verreken word, waarskynlik weens die politiek-inkorrektheid daarvan, is die kwessie van gesinsgroottes. Ongelukkig is die “service not available” van ’n studie wat vermoedelik geoordeel uit die opsomming die nodige statistiese data sou verskaf om sinvol oor die onderwerp te kon besin, “’n Ontleding van privaatverbruikersbesteding in Suid-Afrika”. Verskeie ander studies oor gesinsgroottes is ook “not available”.

Enige ouer sal weet wat dit per kind kos om die kind tot die vlak van ekonomiese onafhanklikheid te versorg. Hoe meer kinders, hoe minder geld is daar per kind beskikbaar.

Hierdie “debat” is egter nie nuut nie. Maroela Media se nuuskommentaar van 21 Mei 2013 het die kwessie reeds ontleed, en handel oor ’n BBC-artikel wat die vraag vra of wit mense nog ’n toekoms in Suid-Afrika het. Die vraag kom ook nie uit die lug nie, maar is geskoei op navorsing wat deur AfriForum gedoen is. Let wel, AfriForum het nie tussen wit, swart en bruin onderskei nie, maar Jackson Mthembu het AfriForum van dislojaliteit teenoor die land beskuldig. Dit, terwyl AfriForum die vinger in die ANC se oog gesteek het, en kritiek op ’n regerende party nie dislojaliteit teenoor die land is nie. In teendeel, as die regering droogmaak soos by herhaling al bewys is, is kritiek teenoor die regerende party juis lojaal.

In die betrokke nuuskommentaar word gewys op die regering se gewoonte om hom op die syfers van Statistieke SA te beroep. As dit in 2013 was, moet dit nou met ’n knippie sout geneem word nadat berigte onlangs gedui het dat SSA se syfers binnekort niks meer kan beteken nie – en die bron is die uittredende statistikus-generaal, Pali Lehohla. Hoeveel beteken werkloosheidsyfers vir verskillende bevolkingsgroepe as beskikbare statistieke oor die aantal jong mense per ras wat in die buiteland gaan werk, nie verreken word nie?

Dit is Van Niekerk se reg om kritiek te gaan uitdeel waar hy voel dit is gepas, maar hy moet ook gereed wees om kritiek op die lyf loop as dit sou blyk dat die swaarkry meer substansie het as om dit bloot as onsin af te maak.