SA’ners afgelope 30 jaar al hoe armer

In ʼn tydperk van drie dekades het Suid-Afrikaners gegaan van die wêreld se rykste derde van lande, tot die wêreld se armste helfte van lande. (Foto: Maroela Media)

Terwyl Suid-Afrikaners in 1993 die 64ste rykste mense ter wêreld was (uit 193 lande), het hulle in 2000 tot die 88ste plek teruggeval (uit 201 lande) en in 2020 selfs verder verarm tot waar hulle nou 110de uit 212 lande staan.

“In ʼn tydperk van drie dekades het Suid-Afrikaners gegaan van die wêreld se rykste derde van lande, tot die wêreld se armste helfte van lande,” skryf die ekonome Mike Schüssler en Elize Kruger in een van die beleggingsgroep Brenthurst se jongste beleggingsverslae.

The Economist publiseer elke jaar ʼn boek genaamd Pocket World in Figures, waarin ekonomieë op grond van hul grootte en ander eienskappe gemeet word. In 1993 was Suid-Afrika volgens dié publikasie die 28ste grootste ekonomie ter wêreld. Verlede jaar het dieselfde ranglys gewys Suid-Afrika is nou die 38ste grootste ekonomie ter wêreld.

“Die afname het plaasgevind ten spyte van daardie vroeë, optimistiese demokratiese jare met beleggings wat ingevloei het en kommoditietsgroei in die eerste dekade van die 2000’s.

“Suid-Afrika is op pad na ʼn ekonomie buite die grootste 40 ekonomieë. As jy eers buite die grootste 40 of 50 ekonomieë is, gaan dit toenemend al moeiliker word om op die belegging- en bemarkingsradar van maatskappye te kom,” skryf die ekonome.

Hulle sê hoewel ʼn daling van tien plekke waarskynlik nie die ergste ding ter wêreld is nie, skets die per capita-waarde van die daling ʼn veel donkerder prentjie.

Schüssler en Kruger sê Suid-Afrikaners, hoewel hulle “ryker is as in 2000”, in relatiewe terme vandag veel erger daaraan toe is as ooit in die geskiedenis van die Unie van Suid-Afrika altesame 110 jaar gelede. In werklike terme – as inflasie byvoorbeeld in berekening gebring word – is hulle nou boonop veel armer as in 2012.

Suid-Afrika is ook een van die ongelykste lande ter wêreld en dit moet in gedagte gehou word. Historiese data wys dat Suid-Afrika se ongelykheid egter toeneem terwyl groei verstadig. “Minder mense wat as ʼn gedeelte van die bevolking in diens geneem word, is die grootste dryfveer van ongelykheid – en om dít nie te sê nie, is oneerlik,” sê die ekonome.

Werkloosheid het boonop geweldig toegeneem en word hoofsaaklik veroorsaak deur onvoldoende groei en belegging in die Suid-Afrikaanse ekonomie. “Die feit dat vaste beleggings en ekonomiese groei slegs vir ʼn kort tydperk in die 2000’s gefloreer het en in die laaste dekade nooit ten volle herstel het nie, dui daarop dat dit ʼn gebrek aan vaste beleggings in Suid-Afrika is wat tot die hoë werkloosheid en ongelykheid lei,” sê Schüssler en Kruger.