‘Siek’ werker by EFF-betoging trekpas gegee

Foto bloot ter illustrasie. (Foto: Ashraf Hendricks/GroundUp)

Deur Tania Broughton, GroundUp

ʼn Werknemer van die Suid-Afrikaanse Inkomstediens (SAID) wat in 2020 gesien is waar hy “sing en hande klap” tydens ʼn EFF-betoging toe hy eintlik siekverlof gehad het, is finaal die trekpas gegee.

Regter Graham Moshoana van die Johannesburgse arbeidshof het Maandag ʼn vorige uitspraak deur die kommissie vir versoening, bemiddeling en arbitrasie (KVBA) tersyde gestel. Die KVBA het vroeër bevind dat Benneth Mathebula se afdanking wesenlik onbillik was en dat hy heraangestel en terugbetaal moet word vir die tyd wat hy sonder ʼn werk gesit het.

“Toe hy gemaak het asof hy siek was, was sy bedoeling om die SAID te mislei,” het Moshoana beslis en bygevoeg dat Mathebula se afdanking regverdig was.

Van die bewyse in die saak was dat Mathebula op 7 September 2020 ʼn boodskap aan sy bestuurder, Pule Mantso, gestuur het en gesê het hy “voel nie goed nie”.

Hy het die volgende dag nog só ʼn boodskap gestuur waarin hy dieselfde gesê het.

Op 9 September 2020 het hy ʼn dokter geraadpleeg en hy is tot 11 September “weens ʼn mediese toestand” afgeboek.

Terwyl Mantso in hierdie tyd die nuus op die televisie gekyk het, het hy gesien hoe Mathebula aan ʼn betoging deelneem wat deur die EFF teen die kleinhandelgroep Clicks gereël is.

Mantso het gesien hoe hy “sing en hande klap”.

Mantso het besluit om Mathebula skriftelik te konfronteer. Mathebula het in reaksie hierop gevra hoe dit onder Mantso se aandag gekom het.

“Dit het onder my aandag gekom toe ek jou op die 19:00-nuus gesien het, maar ek verwag het dat jy siek sou wees,” het Mantso gesê.

Mathebula het vir Mantso gesê dat hy op daardie dag medikasie geneem het en “ʼn bietjie beter gevoel het”.

Hy het aangevoer dat ʼn vriend by hom besoek afgelê en voorgestel het dat hy hom na Sandton vergesel.

“Ek het niks verkeerd daarmee gesien nie, eintlik het ek gedink dis dalk goed om uit die huis te kom en bietjie my bene te strek, want ek was nie bedlêend nie,” het hy gesê.

“So, dit is waar dat jy my dalk gesien het. Ongelukkig het ek die volgende dag erger siek geword, daarom het ek jou laat weet.”

EFF-lede sing en dans voor Clicks. (Foto: EFF/Twitter)

In November dieselfde jaar is Mathebula van oneerlikheid by die SAID aangekla. In Maart 2021 is hy skuldig bevind en ontslaan.

Hy het ʼn onbillike ontslaggeskil na die KVBA verwys waar kommissaris Faizel Mooi in sy guns bevind het.

Die SAID het egter die arbeidshof genader om Mooi se uitspraak te hersien en tersyde te laat stel.

Moshoana het bevind dat dit ʼn gemene saak was dat Mathebula aan die betoging deelgeneem het op ʼn dag waarop hy die “vermetelheid” gehad het om aan die SAID te kenne gegee dat hy nie gesond voel nie.

“Hoewel hy nie gesond genoeg was om werk toe te gaan nie, was hy gesond genoeg om aan ʼn betoging deel te neem.

“Dit moet so wees dat toe hy aan sy bestuurder voorgehou het dat hy nie goed voel nie, hy nie opreg was nie,” het die regter bevind.

“As hy aan sy bestuurder aangedui het dat hy vir die dag verskoon wil word om aan die betoging deel te neem, sou hy nie ontslaan gewees het nie.”

Die regter het gesê Mathebula het eers twee dae later mediese hulp gesoek en die doktersertifikaat “het nie op ʼn afstand voorgestel dat die mediese toestand waarmee hy gediagnoseer is voor die dag van die ondersoek voorgekom het nie”.

“Dit het gelyk of Mathebula misbruik gemaak het van die SAID se beleid dat ʼn werknemer wat vir twee dae of minder siek is nie ʼn mediese sertifikaat benodig nie.”

Die regter het gesê kommissaris Mooi het staatgemaak op spekulatiewe bewyse dat Mathebula nie bedoel het om sy werkgewer te mislei nie.

“Die waarskynlikhede dat hy nie siek was nie, is oorweldigend. As hy kon hande klap en sing, moet dit volg dat hy sy kontraktuele pligte sou kon uitvoer.

“Sy eerste reaksie toe hy gekonfronteer is, was egter nie een van ʼn eerlike werknemer nie … en sy pogings om homself verder te verduidelik was flou.”

Moshoana het bevind dat die KVBA se uitspraak nie die grondwetlike samestelling en vereistes geslaag het nie en dit tersyde gestel.

• Hierdie berig is oorspronklik op GroundUp gepubliseer en word met vergunning hier gebruik.