Waar is Valke se waghond?

Bheki Cele, minister van polisie. (Foto: Isabel Venter/Maroela Media).

ʼn Spesiale verslag wat vroeër vandeesweek bekend gemaak is, onthul dat die minister van polisie, Bheki Cele, vir byna twee jaar versuim het om ʼn waghond vir die Valke aan te stel.

Andrew Whitfield, die DA se woordvoerder oor polisie, sê ingevolge die Wet op die Suid-Afrikaanse Polisiediens moet die minister ʼn afgetrede regter aanwys om toesig oor die direktoraat vir prioriteitsmisdaadondersoeke (DPCI) – ook bekend as die Valke – te hou.

“Die regter by die kantoor van die Valke is ʼn integrale element om die behoorlike funksionering van die Valke te verseker. Dit is die eerste linie van verdediging teen kwaadwillige eksterne invloed en politieke inmenging met die Valke se deurslaggewende mandaat om nasionale prioriteitsmisdrywe en bewerings van korrupsie te ondersoek.”

Whitfield sê die spesiale verslag het aan die lig gebring dat Cele die totstandkoming van die onafhanklike liggaam om elke draai frustreer het; van die weiering om die kantoor van die Valke-regter behoorlik te finansier en te beman, tot die weiering om die termyn van die vorige Valke-waghond te verleng.

Cele het Woensdag tydens ʼn vergadering van die parlementêre portefeuljekomitee oor polisie die skuld vir die versuim om ʼn waghond vir die Valke aan te stel op die minister van justisie en korrektiewe dienste, asook die hoofregter, gepak. Hy voer aan daar is nie met hom vergader om die pad vorentoe te bepaal nie.

Whitfield sê hoewel dit die minister se direkte mandaat ingevolge die Wet op die Suid-Afrikaanse Polisiediens is, het Cele geweier om enige verantwoordelikheid te aanvaar vir die vertragings met die proses.

“Die DA gaan nou aan die voorsitter van die portefeuljekomitee oor polisie skryf om te versoek dat die minister van justisie en korrektiewe dienste asook die minister van polisie voor die komitee verskyn sodat ons by die kruks van die saak kan kom.

“Min. Cele is verantwoordbaar teenoor die parlement en die mense van die land en hy moet verduidelik hoekom hy weier om so ʼn belangrike pos te vul.

“Terwyl gewelddadige en georganiseerde misdaad in die land buite beheer raak, hou pres. Ramaphosa aan om aan sy mislukte minister van polisie vas te klou,” sê Whitfield.