Elkeen se pad lyk anders en my ‘normaal’ is aanvaarbaar

Karin Venter skryf: 

Foto: Pixabay

Ek sukkel al ’n rukkie om woorde te vind vir my huidige dilemma, of ten minste ’n deeltjie daarvan. Dit is iets waaroor ek baie sterk voel, maar versigtig wil bewoord omdat dit ’n sensitiewe onderwerp kan wees.

Die beste hoe ek dit kan opsom, is “nuuskierigheid teenoor belangstelling teenoor persepsie”.

Om dit te verduidelik, het ek nodig om doodeerlik te wees. Eerstens met myself en tweedens met elkeen wat hier lees en móét lees. Dus, kom ek val met die deur in die huis.

Ek is ’n Afrikaanse dame, 39 jaar oud en ongetroud. Nie geskei nie, want dit blyk deesdae meer aanvaarbaar te wees. Nee, nog nooit getroud nie. Alhoewel dit ’n beproewing én ’n seën kan wees, is dit die konteks waarin “ongetroud” gesien word, wat swaar op my hart druk.

Wanneer ek mense teëkom wat ek lanklaas gesien het, is daar altyd die gewone praatjies soos “Hoe gaan dit?”, “Wat maak jy deesdae?”, “Bly jy nog in X?”. “Werk jy nog by Y?” Julle weet, die gewone dinge. Maar dan begin die vrae interessant raak, gewoonlik gekoppel aan die ouderdom van die ondervraer. Tannies uit my tuisdorp of -gemeente waar my ouers nog is, mense saam met wie ek in die verlede gekamp het en weer raakloop, oudkollegas of vergete kennisse saam met wie ek studeer het. Die vrae wissel gewoonlik.

“Nou wanneer trou jy?” (uhm, ek weet nog nie, maar as jy voor my uitvind, laat weet my dat ek kan opdaag.)

“Het jy nou nog nie ’n ordentlike man raakgeloop om mee te trou nie of is jy net moeilik?” (Nee, ek is sommer net moeilik. Nee wag, ek is die definisie van moeilik.)

“Gee bietjie daai hand hier dat ek kan sien?” Wat!? Nog geen ring nie?” (Nee, ek sal eers trou as die kinders daarop begin aandring.)

“Is jy darem nou al getroud? Nie? Maar stel jy dan belang in mans?” (Hier haal ek gewoonlik diep asem en probeer om nie my gedagtes op my voorkop te verklap nie.)

Soms weet ek nie wie is meer verbaas nie. Die ondervraer wat nie kan verstaan hoe ’n mens tot op 39-jarige ouderdom kan oorleef sonder om te trou nie of ék wat dikwels te verslae is om ordentlik te antwoord sonder om die uitdrukking op my gesig in woorde om te sit nie. Ek byt dus meestal net op my tande en het al selfs net omgedraai en geloop.

My pa en ’n oom in die tuisgemeente se raad is: “Man, Karie, as iemand nou weer vir jou vra, dan sê jy jou man is seker nog getroud”.

Want hoe antwoord mens nou so iets?

Ek verstaan party mense wonder werklik hoe ek nog nooit tot trou gekom het nie en oorweeg dalk sterk intervensie. Ander weer dink regtig ek is ’n gawe mens en “verdien” ’n maatjie. Party wil net hul eie nuuskierigheid bevredig en dink nie eens daaraan hoe onsensitief die manier van vra is nie.

Ja, die maníér van vra. Want in ons Afrikaanse kultuur is dit moeilik om iemand mis te kyk wat nie in jóú prentjie van die lewe inpas nie. Jóú persepsie van hoe die lewe geleef moet word nie… Iemand wat op die leerlingraad dien, daarna gaan studeer en ’n man op kampus ontmoet. Iemand wat ná drie jaar se verlowing trou en nog so twee jaar voor die eersteling arriveer. En mense wat nie lank ná die eersteling vra wanneer nommer twee dan gaan arriveer. En as jy nou drie of meer kinders het, vra die mense weer wanneer jy beplan om te stop.

Wat van paartjies wat nie kinders kán hê nie? Het iemand al gedink voor hulle vra, “Nou wanneer begin julle met ‘n gesin?”.

Die laaste vraag waaroor ek my al bloedig vererg het, was: “Nou hoekom is jy nog nie getroud nie?”. Reg in die middel van ’n gesprek wat nie oor mans of trou gegaan het nie. Ek sou dit dalk beter kon hanteer as ek nie met my broer se dogtertjie van agt in die hand gestaan het nie. Ek het maar glimlag en toe net omgedraai en geloop. Die persoon was heel verbaas en het my agterna geroep. Ek het aanhou stap met Sussie nog aan die hand en oor my skouer gevra: “Hoe wil jy hê moet ek dit antwoord?”.

Wat ek eintlik wou sê, is die volgende:

“Jy sien, Oom, ek is by ’n sosiale geleentheid, totaal ontspanne, totaal onvoorbereid vir die hou van die kant af, en dan vra jy my voor ’n klein dogtertjie wie se ore niks mis nie. Sy weet nie dat jy eintlik goed bedoel het, of ’n grappie probeer maak het nie of dit selfs as ’n (vreemde) kompliment bedoel het nie. Maar dis toevallig dieselfde klein dogtertjie wat ’n week tevore baie ernstig vir my gevra het: ‘Karie, hoekom het jy nog nie ’n man nie?’ ”

Ek het haar en haar sussies mooi verduidelik hoe dit werk en dat die Here vir jou ’n man stuur. Dat ons in geloof wag vir Hom, vir Sy tyd. Haar vraag was opreg en ek kon sien sy wonder regtig hieroor. Sy wil ook graag ’n nefie of niggie hê, maar haar bedoeling was opreg.

Wat my vies gemaak het oor die man wat so reguit was, was dat Sussie ook gehoor het. Ons fabriseer die persepsies van hoe kinders dink die lewe moet lyk en forseer dit onwetend op hulle af. Die persepsie? Dat dit abnormaal is om so lank ongetroud te wees. Of dat dit totaal onaanvaarbaar is om dalk nooit te trou nie. Dat jou lewe moet lyk soos ander se “perfekte” paadjies.

Wat gebeur dan as ’n kind se lewe anders verloop? Of as kinders uit ’n kinderhuis hul lewe probeer vergelyk met die definisie van “normaal”? Was hulle dan ’n mislukking as hulle op 30 nog nie getroud is nie? Het Sussie se tannie dan misluk?

“Nee, Oom, ek het nie misluk nie, want die antwoord op jou vraag sal die agtjarige Sussie na dese kan antwoord: ‘Wanneer die Here wil. Op Sy tyd’.”

Smag ek na die gewone dinge wat elke ander mens skynbaar het? Ja. Wil ek net trou omdat trou trou is? Nee. Moet ek nou ophou lewe omdat ek nie ’n maat het nie? Beslis nie!

Ek wil die Here eer deur my keuses en lewe en hoe ek die pad stap. As Hy my nog nie geseën het met ’n man na Sy hart nie, wie is ek om daarna te gryp? Wat as dit dalk glad nie sy plan vir my is nie? Wie is jy om my ongeërg te vra waarom ek nog nie getroud is nie? Weet jy dan nie hoe fyn God ons elkeen se lewe beplan en uitgewerk het nie?

Verstaan ek dit? Nie altyd nie. Is dit soms moeilik om te aanvaar? Ja. Maar moet ek nou my asem ophou en op die rak gaan sit omdat my lewe skynbaar abnormaal is? Natuurlik nie.

Net soos die paartjie wat dalk nie self kinders kan hê nie. Mens weet nie wat in hul harte aangaan nie en watter stryd hulle dalk het om in geloof te bly vasklou aan God se plan vir hul lewe nie.

Dus, vra gerus jou vrae. Vra my of ek al iemand spesiaal ontmoet het. Vra ’n getroude paartjie of hulle ’n gesin beplan. Of vra ’n weduwee ná ’n maand hoe dit met haar gaan. Maar vra omdat jy omgee. Vra met liefde en wees bereid om te luister en nie omdat jy net nuuskierig is nie.

Miskien moes ek tot hier kom om die wêreld te vertel dat God se pad vir ons elkeen anders lyk. Miskien moes ek dit uitskree dat ons moet ophou om “normaal” af te dwing op ons seuns en dogters. Miskien sal daar dan minder mislukte huwelike en gebroke mense en veral kinders rondloop. Miskien moet ek as voorbeeld leef sodat jongmense (en klein dogtertjies) kan sien jy het nie ’n ongelukkige verhouding nodig om ’n sukses as mens te wees nie. Sommige dae is meer bitter as soet, maar die teendeel lê daarin dat ek dalk net iemand “normaal” kan help voel. Dít is meer soet as bitter.