Nuuskommentaar: Het die DA nou die regte seer tand getrek?

Mmusi Maimane (Foto: Armand Hough/African News Agency/ANA)

’n Komitee van die DA het ondersoek ingestel na die redes waarom die party soveel steun in die afgelope algemene verkiesing, veral Afrikaanssprekende steun, ingeboet het. Die partyleier se kop het gerol, maar is die regte seer tand ooit getrek?

Vir die DA was die mees onlangse algemene verkiesing se uitslae ’n baie onaangename verrassing. Die party, die amptelike opposisie, het die afgelope aantal jare van een van die werklik klein partytjies tot ’n party gegroei wat die ANC reeds ongemaklik oor sy posisie as alleen-regeerder kon laat voel.

Wie sal sommer vergeet hoe die destydse leier van die DP – die DA se voorganger – Tony Leon, smoorkwaad vir Kortbroek van Schalkwyk was oor sy bogstorie dat kiesers nie hul stemme op klein partytjies moes mors nie, synde dat die DP toe nog ’n tipiese klein partytjie was.

Hierdie is maar een insident wat die DA nou aan die hakskeen kom byt het – die leier, en nou gewese leier, Mmusi Maimane, was wel ’n belangrike krimpfaktor, maar die DA sal veel meer absestande moet trek voordat daar weer hoop sal wees dat die DA se eie bravade en die werklikheid in harmonie sal wees.

Die DA het ’n baie groot risiko met sy “moenie jou stem op klein partytjies mors nie”-strategie geloop, enersyds omdat dit verreweg meer ’n bogstorie is as die werklike vermorsing op die werklike nietige partytjies van die formaat van wyle Kiss en Soccer. Dit druis ook in teen internasionale konsepte van demokrasie, soos byvoorbeeld Verslaggewers Sonder Grense, wat persvryheid (’n hoeksteen van demokrasie) meet aan die hand van die nuusdekking wat die politieke spektrum van ’n land weerspieël.

En na hierdie “taktiek” van die DA behoorlik gediskrediteer is, gaan die DA warempel en span dit weer in. Dit werk eenvoudig nie om in effek vir kiesers wys te maak ’n mens dink hulle is onnosel, en dan vir hul stemme te vra nie. Veral as ’n vorige partyleier met hoë aansien (Leon) voorheen so ontsteld was oor die “bog” nie.

Helen Zille. (Foto: DA)

Min of meer dieselfde geld vir die “taktiek” in ’n vorige algemene verkiesing toe die destydse partyleier, Helen Zille, ’n beroep op kiesers gedoen het om hul “stemme vir die DA te leen”.  Ná die verkiesingsgroei is “vergeet” dat sommige van die winste wat met soveel fanfare getel is, eintlik veronderstel is om net geleende stemme te wees, nie winste nie. Dit blyk dat genoeg gebeur het dat baie van hierdie uitleners ontnugter was en hul “uitgeleende deposito’s (stemme)” opgeroep het.

Onder hierdie ontnugteringsfaktore tel die Schweizer Reneke-geval, die getwiet oor kolonialisme waar Maimane se vloermoer op baie wit mense wat dit met Zille se standpunt eens was, se tone getrap het. Swart sentimente en persepsies het heel waarskynlik nie veel swaarder geweeg as ander se persepsies (wit en swart) dat kolonialisme ook baie voordele vir Afrikalande en elders ingehou het nie. Juis toe het ’n Ethiopiese afgevaardigde by die sitting van die Pan-Afrika-parlement ander lande “verwyt” dat Ethiopië agterstande by hulle het omdat dié land nooit gekoloniseer was nie. (Die bietjie infrastruktuur waaroor Ethiopië lank beskik het, was die gevolg van ’n relatief kortstondige besetting deur Italië.)

Maimane was nie die enigste uitstaande swart persoon wat as leier geïdentifiseer is, uitgelig en opgehemel is, en dan ná ʼn koppestamp uitgespuug is nie. Hieronder tel Lindiwe Mazibuku. Aanvanklik was sy in Zille se oë in wese tot alles in staat. Sy was onder meer in ’n stadium as hoof van die media-afdeling aangewend al was sy Afrikaans te yl magtig om dit te gebruik. Hierna is sy skielik skaduminister van landbou gemaak in die plek van dr. Laurie Bosman, vorige president van Agri SA.

En waarheen sou baie boere se stemme in die volgende verkiesing gaan toe Bosman ’n kandidaat vir die Vryheidsfront Plus geword het?

Lindiwe Mazibuko

Maroela het lank voor die verkiesing reeds gemaan dat die DA se praktyk om effektief geen mediaverklarings op nasionale vlak meer ook in Afrikaans beskikbaar te stel nie, nie met hedendaagse verwikkelinge in die media, veral gemeenskapsmedia, tred hou nie. (Lees ondermeer hier en hier.) Onder die talle en dikwels weersprekende redes wat die DA aangegee het oor hoekom dinge effektief “all English” geword het, was dat die media dit self kan vertaal. Maar die gemeenskapsmedia kan weens statutêre beperkings selde of ooit vertalers bekostig, en die oorlaaide personeel het nie tyd daarvoor nie. So het die gemeenskapsradiostasies wat hul volledige nuusbulletins van die nou ontbinde Penorent Nuus ontvang het, saam ’n miljoen Afrikaanse luisteraars gehad. Twee persone het sewe dae van die week Penorent se nuusbulletins van vroegoggend tot laataand saamgestel. Die gevolg was dat ’n miljoen luisteraars min blootgestel is aan die DA se reuse-uitset van Engelstalige mediaverklarings. Na die Schweizer Reneke-geval was daar skielik ’n verklaring in Afrikaans, maar so sou die DA uitvind, een swaeltjie maak nie ’n somer nie, en nie alle Afrikaanse lesers en luisteraars word so maklik wol oor die oë getrek nie. Die DA verskaf egter nou mediaverklarings in Afrikaans.

Opnames het ook lank reeds getoon dat ’n groot persentasie van die DA se kiesers vir dié party stem, nie omdat hulle dit met die beleid eens is nie, maar omdat hulle meen dis die doeltreffendste manier om die ANC te opponeer. Sulke kiesers kan maklik ontnugter word, en is ook makliker oortuigbaar dat daar ander opsies is, onder meer met AfriForum se suksesse op plaaslike regeringsvlak.

Beleid is ’n taai toffie as ’n party tegelykertyd wyduiteenlopende ideologieë huisves. Daarom is Patricia de Lille se opmerking dat sy Maimane gewaarsku het om by sy beginsels te staan, of ingesluk sou word (dit lyk meer of hy uitgespuug is) nogal pikant. De Lille was ’n senior PAC-leier voordat sy die Independent Democrats (ID) gestig het. Die ID het lank bestaan voordat dit op sy ideologiese begronding, naamlik sosiaal-demokraties, besluit het. Nie lank hierna nie, sluit die party weens ideologiese ooreenkomste by die DA (liberaal-demokraties) aan. Nou dien sy in die ANC (sosiaal-deurmekaar of is dit kommunisties-korrup?) se kabinet.

Hanteer Afrikaanssprekendes en hul taal met meer respek, ook intellektuele respek, in plaas van soos nuttige idiote en die skip kan dalk gedraai word. Maar daai skip het reeds koers gekies en laat vat, en ’n skip word nie op ’n tiekie van koers verander nie. Buitendien het die tiekie tydens die staatskaping lang vingers ten prooi geval.