Te min geld vir lugmag se tuie

Die Bloemspruit-lugmagbasis. (Foto: Facebook / Suid-Afrikaanse Nasionale Weermag)

Indien daar nie binnekort praktiese oplossings gevind word om die nasionale weermag te befonds nie, kan dit rampspoedige gevolge vir veiligheid en sekerheid in Suid-Afrika inhou.

Só het Cyril Xaba, voorsitter van die parlementêre komitee oor verdediging en militêre veterane, Woensdag gesê ná afloop van ʼn besoek aan die Bloemspruit-lugmagbasis in die Vrystaat.

Dié basis – wat onder meer die tuiste van die plaaslik vervaardigde Rooivalk-gevegshelikopter, 16 Eskader en die Helikoptervliegskool is – word deur verskeie uitdagings in die gesig gestaar, onder meer die onvermoë om sy helikopters te diens, onbeskikbaarheid van onderdele en ʼn gebrek aan toerusting om vliegtuigloodse en aanloopbane in stand te hou.

Xaba sê Suid-Afrika speel ʼn uiters belangrike rol in die beveiliging van die Suider-Afrikaanse streek en dat indien sy primêre verdedigingstoerusting nie gediens word nie, die land waarskynlik nie vir vredemissies oorweeg sal word nie.

Die lugmagbasis se bevelvoerder het tydens die komitee se besoek ook uitgelig dat vermoeiende verkryging- en administratiewe beleide tot die ondoeltreffende bestuur van die basis lei.

Die basis het ook bedryfsprobleme ondervind tydens ʼn onlangse vragmotorstaking wat tot tekorte aan brandstofvoorraad gelei het. Die komitee beveel nou beter bestuurstelsels aan om te verseker dat daar altyd ʼn voldoende voorraad brandstof is, aangesien brandstof ’n noodsaaklike komponent vir die uitvoer van die lugmag se pligte is.

Defence Web berig dat die Suid-Afrikaanse lugmagbasis ook nie die aantal vliegure wat vir die 2021‑’22‑ finansiële jaar beplan was, behaal het nie. Volgens die departement van verdediging se jaarverslag het die lugmagbasis beplan om 17 100 vliegure af te lê – waarvan die meeste opleidingsure is – maar het met 10% tekortgeskiet.

Dit kan ook toegeskryf word aan die feit dat vliegtuie gedurende dié finansiële jaar vir minstens ses maande nie gevlieg het nie, en omdat een van sy vliegtuie onder meer weens ʼn gebrek aan befondsing en instandhouding nie kon vlieg nie. Ook omdat steunkontrakte nie betyds hernu is nie.

“Die verminderde begroting het tot ’n afname in lugmagvoorbereidingsure gelei, asook tot ʼn agterstand wat instandhouding en dienste betref en die lugmag met minder diensbare, beskikbare lugvaarttuie laat,” lui die verslag.

“Die kwessie van militêre veterane eis ook ’n noodaksieplan deur die staat aangesien die departement van militêre veterane elke jaar geld aan die nasionale tesourie teruggee, terwyl die behoeftes van die militêre veterane nie hanteer word nie,” het Xaba gesê.

Maroela Media het vroeër berig dat alle lede van die land se nasionale weermag, ook dié wat voor 1994 gedien het, ingevolge die Wet op Militêre Veterane as militêre veterane kwalifiseer.

Hulp aan dié veterane sluit in toelae vir behuising, mediese sorg of ’n begrafnisvoordeel.

Die komitee sê hy wil graag sien dat die voordele van die militêre veterane voor die einde van die huidige boekjaar betaal word.